Ekonomik kriz bahanesiyle işçi çıkarılabilir mi?

Yazımızın başlığı aslında işten çıkarılma durumuyla karşı karşıya kalan emekçi okurlarımızın son zamanlarda en çok yönelttikleri soruların başında gelmektedir.

Hemen belirtelim, gerek Yargıtay gerekse Çalışma Bakanlığı uygulamasında gerçekte olmayan bahanelerle keyfî işçi çıkarmalara hiçbir zaman cevap verilmemektedir.

 

 

İş hukukumuza 30 veya daha fazla işçi çalıştıran iş yerlerinde en az 6  aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesini fesheden işveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, iş yerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır. Aksi takdirde işten çıkarılmalar geçerli kabul edilmemekte ve işçiler işe iade edilmektedir.

İade edilen işçileri işe almayan işverenler ise 8 aylık ücrete kadar varan iş güvencesi tazminatı ile mahkeme kararının kesinleştirilmesine kadar çalıştırmadığı süreler için işçiye ayrıca azami 4 aylık ücretlere kadar varan boşta kalma ücretlerinin ödenmesine mahkûm olabilmektedir.

 

 

İşçilerin ekonomik kriz, daralma ya da sektörel kriz gerekçeleriyle işten çıkarılmaları hâlinde ispat yükü işverene verilmiştir.

Yargısal denetimlerde “feshin son çare olması ilkesi” daha açık bir anlatımla işten çıkarmaların son çare olması kapsamında yapılması göz önünde bulundurulmaktadır. Bu bağlamda bazı işçiler işten çıkarılırken diğer işçilere fazla mesai yaptırılması ya da yeni işçi alımı işten çıkarmalarda geçersiz sebeplere kanıt teşkil etmektedir.

Öte yandan konu ile ilgili bilirkişi incelemelerinde; ekonomik/sektörel kriz nedeniyle şirketin daralmaya gidip gitmediği, müşterilerinin azalıp azalmadığı, siparişlerde belirgin bir şekilde düşme olup olmadığı, şirketin zarar edip etmediği, dış pazar kaybı, ham madde sıkıntısı gibi işin sürdürülmesini imkânsız hâle getiren iş yeri dışından kaynaklanan hususlar göz önünde bulundurulmaktadır.

Diğer yandan işten çıkarmalarda eşitlik ilkesine uyulup uyulmadığı hususu da önem arz etmektedir.

 

 

İşveren ispat yükünü yerine getirirken feshin biçimsel şartlarına uyduğunu içerik yönünden fesih nedenlerinin geçerli veya haklı nedene dayandığını kanıtlamalıdır.

 

 

Leyla Hanım, isteğe bağlı sigortalı olmanız, ölen memur eşinizden dolayı almakta olduğunuz emeklilik maaşının kesilmesine sebep olmaz.

 

 

Derya Hanım, staj sigortası emeklilik başlangıcından sayılmıyor. EYT yasası 08.09.1999 tarihinden önce çalışması olan ve tüm sigorta kollarına tabi (İşçi-memur-sözleşmeli-esnaf-sanatkâr-şirket ortağı…) çalışanları kapsayacaktır. Bu bağlamda normal SSK’lı işe başlaman belirtilen tarihten sonra olduğundan EYT kapsamına girmeniz mümkün değildir. 58 yaş ve 7000 gün primle emeklilik hakkını kazanman mümkündür.

              ***

Hakan Bey, SGK uygulamasında hizmet borçlanmaları aynen normal çalışmalarda olduğu gibi emeklilikte dikkate alınmaktadır.

Polis Akademisi ile fakülte ve yüksekokullarda, Emniyet Genel Müdürlüğü hesabına okuyan veya kendi hesabına okumakta iken Emniyet Genel Müdürlüğü hesabına okumaya devam eden öğrenciler ile Emniyet Hizmetleri sınıfında hâlen çalışmakta olanlar borçlandırılacaktır. Hâlen Emniyet Hizmetleri sınıfında çalışmayanlar ile vefat edenlerin dul ve yetimleri, bu haktan yararlanamayacaktır.

              ***

“Keyifli bir hayat yolculuğunun ilk şartı hafif olmaktır. O hâlde hayatınızdaki fazlalıklardan kurtulun.” Stefano D’Anna