Yeni uzatma ile birlikte "kısa çalışma" uygulaması

Koronavirüs (Covid-19) günlerinde "kısa çalışma" uygulaması istihdamın korunması ve çalışanların geçimlerini sürdürmeleri açısından âdeta bir can simidi olmuştur. Keza kısa çalışmanın ilk uygulandığından günümüze kadar rekor sayıda firma ve rekor sayıda işçi için başvuru yapıldı. Sonuçta 300 bini aşkın firmanın 3 milyonun üzerinde çalışanı kısa çalışma ödeneğinden yararlandı. 01 Haziran 2020 gününden itibaren başlatılan yeni normal hayata rağmen çok sayıda firma hâlen sıkıntı içinde devam etmektedir. Hâl böyle iken kısa çalışma uygulamasının devam edip etmeyeceği en çok merak edilen konuların başında gelmektedir. Nitekim bu konuya ilişkin Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan, en son konuşmasında kısa çalışma uygulamasının bir ay daha uzatılacağını  açıklığa kavuşturmuş oldu... Ayrıca konuyla ilgili "Yeni Koronavirüs (Covid-19) Nedeniyle Dışsal Etkilerden Kaynaklanan Dönemsel Durumlar Kapsamındaki Zorlayıcı Sebep Gerekçesiyle Kısa Çalışma Uygulanan İşyerleri İçin Kısa Çalışma Ödeneğinin Süresinin Uzatılması Hakkında Karar (Karar Sayısı: 2706)" 30.06.2020 tarihinde Resmî Gazete'de yayımlandı.   Covid-19 etkisiyle zor durumda bulunan firmalar faydalanacak   Kısa çalışma uygulaması için ön görülen bir aylık uzatmadan Covid-19 etkisiyle zor durum hâli devam eden firmalar faydalanabilecektir. Koronavirüs ile birlikte zor durumda kalmak bir yana faaliyeti daha da artan maske, kolonya gibi üretim faaliyetlerinde bulunan iş yerlerinin faydalanması söz konusu değildir. Yeni tip koronavirüsün (Covid-19) muhtemel etkileri dikkate alınarak dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumlardan ileri gelen zorlayıcı sebeplerden dolayı; başta faaliyetine hâlen geçici olarak durdurmuş olan firmalar ile faaliyeti önemli ölçüde azalmış olan firmalar öngörülen kısa çalışma uygulamasından faydalanabilecektir. Konuyla ilgili yayımlanan karar uyarınca Covid-19 nedeniyle dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumlar kapsamında zorlayıcı sebep gerekçesiyle 30/6/2020 tarihine kadar kısa çalışma başvurusunda bulunmuş olan iş yerleri için kısa çalışma ödeneğinin süresi; yeni bir başvuru ve uygunluk tespiti yapılmasına gerek bulunmaksızın, daha önce kısa çalışmadan yararlanan aynı işçiler için ve aynı şartları aşmamak kaydıyla, bu kararın yayımı tarihi öncesinde kısa çalışma uygulaması biten iş yerleri bakımından 01/07/2020 tarihinden itibaren, 29/06/2020 tarihinde kısa çalışma uygulaması devam eden iş yerleri bakımından ise kısa çalışma bitiş tarihinden başlamak üzere bir ay süreyle ilave olarak faydalanmak mümkün hâle gelmiştir.   1 aylık uzatmada işçi çıkarana çifte yaptırım   Kısa çalışma uygulamasına Covid-19’a bağlı zorlayıcı sebeplerle bir aylık uzatmadan faydalanacak firmalar bu süre içinde işçi çıkaramayacaktır. Bu şart, iş yerinde kısa çalışma uygulanan dönem ile sınırlı bulunuyor. İş yerinde kısa çalışma uygulanan dönemde SGK işten ayrılış kodlarına göre 29 kodu, işveren tarafından işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeniyle yapılacak fesihler hariç olmak kaydıyla işçi çıkarılmaması zorunlu hâle getirildi. Bu bağlamda kısa çalışma uygulanan dönemde belirtilen fesih sebebi dışında işçi çıkaran işverenler kısa çalışma ödeneklerini yasal faizi ile İŞ-KUR’a ödemek zorunda kalabilecek. Diğer yandan işverenin hatalı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan fazla ödemeler, yasal faizi ile birlikte işverenden tahsil edilecek. Bir aylık işçi çıkarma yasağı deniz, hava, basın ve diğer tüm sektör ve iş yerlerinde iş veya hizmet sözleşmesine tabi olanları kapsıyor. Bu konuda belirli-belirsiz, kısmi-tam süreli iş sözleşmesi ayrımı da bulunmuyor.  Belirtilen uygulamaya aykırı olarak iş sözleşmesini fesheden işveren veya işveren vekiline, sözleşmesi feshedilen her işçi için 2 bin 943 TL tutarında idari para cezası verilecek.   Kısa çalışma sürelerine aykırı olarak işçi çalıştırmak   Kısa çalışma uygulamasından tam süreli yani haftalık 45 saat faydalandığı hâlde sanki kısa çalışma uygulaması yokmuş gibi bu süre zarfında kısa çalışma ödeneğinden faydalanan işçileri iş yerinde çalıştırmaya devam eden, ya da kısa çalışmaya esas süreleri aşarak işçileri çalışmaya zorlayarak çalıştıran işverenlerden İş-Kur, yapılan kısa çalışma ödeneklerini yasal faiziyle birlikte işverenden tahsil edecektir. Ayrıca idari para cezasının uygulanması da söz konusu olacaktır. İşverenin hatalı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan fazla ödemeler ise yasal faizi ile birlikte işverenden, işçinin kusurundan kaynaklanan fazla ödemeler ise yasal faizi ile birlikte işçiden tahsil edilmektedir.     Kısa çalışmada eksik gün sebepleri   SGK, her eksik gün sebebi için ayrı bir kod öngörüyor. Bu kodlar ihtiyaç hasıl oldukça değiştiriliyor veya yenileri uygulanıyor. Kısa çalışma uygulamasına ilişkin bir aylık uzatma süresinde işveren işçilerine ilişkin eksik gün nedenlerini bu duruma uygun kodlarla bildirmesi gerekmektedir. Buna göre belirtilen uzatma süresinde sadece kısa çalışma nedeniyle eksik gün bildirimi için -18- Kısa Çalışma Ödeneği kodu kullanılmalıdır. Kısa çalışma ile birlikte sigortalıların istirahat ya da başka eksik gün nedenleri varsa bu durumda  -27- Kısa Çalışma Ödeneği ve diğer nedenler kodunun kullanılması gerekmektedir. Son olarak anılan bu kararla birlikte artık kısa çalışma ödeneği alınan sürelerin işsizlik sigortası ödenek süresinden mahsup edilmeyeceği müjdesini tüm çalışanlara verelim...              ***  “Mutluluğun ne olduğunu öğrenmek istiyorsan bir çiçeğe, bir kuşa, bir çocuğa bak; onlar krallığın kusursuz resimleridir.” Anthony de Mello