Necmettin Batırel

Türk ekonomisi son 19 yılda askerî vesayetin AK Parti hükûmetine verdiği muhtıralarla, gezi parkı olaylarıyla, ABD’nin sert yaptırımlarıyla, 15 Temmuz darbesiyle, terör tehdidiyle, pandemi baskısıyla ağır yara aldı, ama yıkılmadı.

Merkez Bankası piyasa beklentisine uygun hareket etti. Politika faizini 100 baz puan daha aşağı çekti, %15'e düşürdü... Keşke geçen ayki açıklamada “önden yüklemeli indirim yaptım” demeseydi.

Türkiye’de vatandaşın para kazanma alanları belli. Otomobil ve gayrimenkul gibi temel alanlar dışında döviz, faiz, altın ve hisse senetleri var. Bunları sırasıyla ele alalım...

Son 1 ayda dövizin ateşi yükseldi.

Döviz cephesinde kurlar yüksek seviyelerini koruyor. Zira Merkez Bankası son politika değişikliği ile artık cari açığı hedef aldı. Amaç kurları serbest bırakarak ihracatı arttırmak. Cari açık, bir ülkenin dünya ile olan ekonomik ticaretinde ithalatının (faiz ve kâr transferleri giderlerinin), ihracatından (dış yardım, doğrudan yatırım işçi dövizi gelirlerinden) yüksek olması demektir. Türkiye’de cari açığın temel belirleyicisi ticaret açığıdır.

Türk ekonomisi 2021 yılında destan yazıyor...

Eylül ayında merkezî yönetim bütçe dengesi, 23,6 milyar TL, faiz dışı denge 9,5 milyar TL açık verdi. Faiz dışı harcama artışının hızlanmasına rağmen vergi gelirlerinin kuvvetli seyri ve vergi dışı gelirlerden yüksek katkının etkisiyle bütçe performansı iyileşti. Böylece ocak-eylül döneminde merkezî yönetim bütçe giderleri 1 trilyon 52 milyar lira, bütçe gelirleri 991 milyar lira, bütçe açığı 61 milyar lira oldu. Faiz dışı fazla ise 81,2 milyar TL olarak gerçekleşti...

Merkez Bankası’nın yeni politikası açıklandı:

​Avrupa ve Amerika Türkiye’ye resmen savaş ilan etti.

Merkez Bankası yine sürpriz yaptı, piyasalara kontra yumruk vurdu. Herkes 50-100 baz puan beklerken faizi 200 baz puan aşağı çekti, %18’den %16’ya indirdi

Türk ekonomisinin ne kadar hızlı büyüdüğünü ispat eden en önemli ölçü bir ülkede faaliyet gösteren şirketlerdir. Şirketler üretim kervanındaki kuruluşlardır.

Merkez Bankasında 3 üye değişti diye ortalığı yangın yerine çevirdiler!.. Kurlarla birlikte ülkenin risk primini de yükselttiler. Merkez Bankası Başkanları faiz kararlarını tek başına vermiyor. Para Politikası Kurulu ile birlikte alıyor. Merkez Bankasının kararlarının oy birliği ile çıkması çok önemli. Neden? Çünkü oy çokluğu ile sonuca ulaşılması kararın piyasa üzerindeki etkisini zayıflatır. Piyasa bu durumda "Siz kendi aranızda aldığınız karar üzerinde ittifak sağlayamamışsınız, benim nasıl inanmamı bekliyorsunuz?" diye düşünür. Tabii başkanın da otoritesi ciddi anlamda zedelenir.

Enflasyon dünyanın en büyük problemi...

Merkez Bankası’nın 1,5 yıl aradan sonra 100 baz puanlık faiz indirimi ekonomide doping etkisi meydana getirdi. Sırasıyla anlatalım…

Türkiye için artık yaşanan hızlı büyümeyi sürdürmek enflasyonu düşürmekten daha önemli hâle geldi... Günümüzün en büyük problemi, fiyat artışları değil işsizliktir. Bunu azaltmanın en kısa yolu da büyümenin artmasına bağlıdır. İşsiz kalan vatandaş enflasyonu çok daha derinden hisseder. Şu anda resmî kayıtlara göre 3 milyon 900 bin kişinin işi yok. Ancak gerçek rakam 5 milyonun üzerinde...

Türk ekonomisi artan rezervleri, güçlü güven ortamı ve dış ticaret açığındaki daralmayla istikrar kazanıyor. Merkez Bankasının 100 baz puanlık faiz indirimine gittiği hafta yerli yatırımcı 2,1 milyar dolar sattı.

Faiz yukarıda kalmalı, yoksa batarız diyen ekonomist bozuntularının suratlarından düşen bin parça. Türkiye dünyanın en yüksek faiz veren 10 ülkesinden biri.

Merkez Bankası Para Politikası Kurulu bazı çevrelerin inatla sabit kalacağını öngördüğü faiz oranlarını %19’dan %18’e indirerek cesur bir karar aldı.

Piyasalar iki önemli gelişmeye kilitlendi. Birincisi doların uluslararası borsalardaki yönünü belirleyecek, ABD Merkez Bankasının çarşamba akşamı açıklayacağı karar... İkincisi TL’nin değerini etkileyecek. Perşembe günü saat 14.00’teki Para Politikası Kurulunun kararı...

Türkiye’nin iki yakası bir araya geldi. Ağustos ayında merkezî yönetim bütçesi 40,8 milyar lira fazla vererek tek kelime ile dudak uçuklattı.