Her sektör etkilenir gerilim kısa sürer

Amerika Birleşik Devletleri, Türkiye’den yapılan vize başvurularını önceki gün itibarıyla askıya aldı. Gerekçe olarak da Türkiye’deki diplomat ve çalışanlarının güvenliğini gösterdi. Karara Türkiye’den cevap aynı şekilde misilleme olarak geldi. Türk hükûmeti de ABD’ye kapıda vize ve e-Vize uygulamalarını kaldırdı. 
Son dönemde YPG’ye binlerce tır silah yardımı, FETÖ elebaşı Fetullah Gülen’in iadesi, ABD’de tutuklu olan Türk iş adamı Rıza Zarraf davasında eski bakan Zafer Çağlayan hakkında tututlama kararı verilmesi, Türkiye’de tutuklu bulunan ABD’li rahip Andrew Brunson konularında, iki ülke arasında gerilim yaşandı. Ardından iki ülke diplomasisinin yaptığı açıklamalar, liderlerin karşılıklı açıklamaları ve son olarak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ziyaretinde verilen mesajlar daimi ortaklığın vurgulanmasıyla ilişkilerde yumuşama dönemi başlamıştı. Ancak ABD’nin İstanbul Başkonsolosluğu çalışanı Metin Topuz casusluk suçlamasıyla tutuklanınca, ani vize kararı geldi ve iki ülke arasında yeni bir kriz doğdu. 
MESELE GÜVENLİK
Hükûmet yetkilileri, konuyu yakından takip ettiklerini, Türkiye’nin uluslararası pozisyondaki haklılığının arkasında durarak gelişmeleri değerlendirdiklerini ifade etti.
İş dünyası ise “Mesele güvenlik olduğunda en sert kararların arkasında durmalıyız” açıklaması yaparken gerek siyasi gerekse ekonomik ilişkilerin, bu gerginliğin uzun sürmeyeceğini göstereceğini vurguladı. İş adamları ve iş dünyası örgütleri, iki ülke arasında yoğun iş, sağlık, spor trafiği olduğunu, iş idamlarının yatırımları bulunduğunu, durumun sağduyulu açıklamalarla kısa sürede normale döneceğini ifade ediyor.
İki ülke ilişkilerinde bu gölge kaldırılmalı
Türkiye ile ABD arasında başlayan vize problemi, iki ülke arasındaki ticaret hacmini gündeme taşıdı. İki ülke arasında yaklaşık olarak yıllık 17,5 milyar dolarlık ticaret hacmi bulunuyor. Türkiye’nin ABD’ye ihracatı, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 33 artarak 4 milyar 318 milyon dolardan 5 milyar 782 milyon dolara yükseldi. Söz kosunu dönemde Türkiye’nin ABD’den yaptığı ihracat değişmeyerek 7 milyar 950 milyon dolar oldu. İki ülke arasındaki ticaret hacmi en yüksek, 2011’de 20,6 milyar dolar olarak gerçekleşmişti. İki müttefik ülke arasında gelişmekte olan ticari ilişkilerin zarar göreceğini söyleyen iki ülkenin iş adamları, karardan vazgeçilmesini istedi. Türk-Amerikan İş Adamları Derneği (TABA) Başkanı Ali Osman Akat, iki ülke arasında sayısız iş birliği olduğunu belirterek “Vizelerin karşılıklı olarak askıya alınması, iki ülke arasındaki köklü ilişkilere zarar verecektir. Bu karar sorunların çözümüne dönük değildir. İki ülke arasındaki ticarete de set vuracak olan bu karardan karşılıklı olarak vazgeçilmeli” dedi. 
Dış Ekonomik İlişkiler (DEİK) Türkiye-ABD İş Konseyi Başkanı Kamil Ekim Alptekin de meselelerin ekonomik ilişkilere etkilemeyecek şekilde çözülmesini arzu ettiklerini belirtirken “Ancak söz konusu millî güvenlik olduğunda hiçbir ülke taviz vermeyecektir.” değerlendirmesi yaptı.
Kimler etkilenecek?
n Toplamda ABD vizesi olmayan tüm Türk vatandaşları, yeni bir açıklama ya da düzenlemeye kadar ABD’ye seyahat edemeyecek, bu ülkeye seyahat için vize başvurusunda bulunamayacak.
n Aynı şekilde ABD vatandaşları da Türkiye’ye gelerek kapıdan vize alamayacak, internet üzerinden vize başvurusunda bulunamayacak.
n Diplmatik ve yeşil pasaport sahipleri de karar kapsamında olacak, yani ABD’ye gidemeyecek. Tek muafiyet göçmenlik başvurusu için.
n Eğitim, sağlık, iş için ABD’ye gitmeyi planlayan bütün vatandaşlar bundan etkilenecek.
n Work and Travel ya da değişim programlarında olan öğrenciler, işçi ve gazeteciler dahil, vize için başvuru bile yapamayacak.
n İkameti başka bir ülkede olan, ikinci bir pasaportu ve olan Türk vatandaşları ABD’ye gidiş için vize başvurusunda bulunabilecek.
Ne oldu da böyle oldu?
İstanbul’daki ABD Konsolosluğunda bir çalışanın casuslukla suçlanarak tutuklanmasının ardından ABD ve Türkiye arasında ilişkiler gerginleşti. ABD, kararın ardından Türkiye’deki tüm ABD diplomatik misyonlarındaki göçmen olmayan vize hizmetlerini askıya aldığını açıkladı. Bunun üzerine Türkiye de aynı şekilde karşılık verdi ve etiket vize, e-vize ve sınırda bandrol vize uygulamaları dâhil, ABD vatandaşlarına vizeyi durdurdu. 
Terör örgütü FETÖ’nün 17-25 Aralık’taki kampusına ilişkin yürütülen soruşturma kapsamında ABD’nin İstanbul Başkonsolosluğu görevlisi Metin Topuz’un, eski ve firari polis müdürleri ile yine firari eski savcı Zekeriya Öz ile irtimatı tespit edilmiş, bunun üzerine Topuz ‘casusluk’ iddiasıyla tutuklanmıştı. Buna ABD Dışişleri Bakanlığı tepki göstermiş, Topuz’un kayıtlı personel olmadığı gibi, ‘herhangi bir diplomatik veya konsüler bağışıklık sahibi de olmadığı’ ifadesi kullanılmıştı.