İşçilere belirli şartlarla hizmet sürelerine göre değişen kıdem tazminatı ödenmektedir. Memurlara ise Devlet Memurları Kanununa göre geçen hizmet sürelerine göre belirli şartların yerine getirilmesi hâlinde emeklilik ikramiyesi ödenmektedir.
Memuriyet hizmeti bulunup EYT’den emekli olacak çok sayıda okuyucularımızın suallerine binaen bu yazımızda ikramiye almaya hak kazanılamayacak durumlar irdelenmiştir.
İKRAMİYEYE HAK KAZANMA ŞARTLARI
Emekli ikramiyesinin ödenebilmesi için öncelikle SGK tarafından veya diğer sosyal güvenlik kurumlarınca emeklilik/yaşlılık, malullük, vazife malullüğü veya dul ve yetim/ölüm aylığı bağlanmış olması veyahut toptan ödeme yapılması gerekmektedir.
Dolayısıyla, tabi oldukları ilgili mevzuat hükümleri uyarınca aylık bağlanmamış veya toptan ödeme yapılmamış olanlara ise, emekli ikramiyesi ödenmemektedir.
Bu bağlamda EYT’li memurların emeklilik ikramiyesi alabilmeleri için evvelemirde emeklilik için gereken tüm şartları yerine getirerek emeklilik talebinde bulunmaları elzemdir.
MEMURUN ÇALIŞTIĞI KURUMUN ONAYI
SGK tarafından ilgili mevzuat gereğince ödenen emekli ikramiyeleri, emekliye sevk onayını veren memurları istihdam eden kurumlardan, fatura düzenlenmesini müteakip iki ay içinde SGK tarafından tahsil edilmektedir.
Bu meyanda emekliye sevk/ikramiye onayının düzenlenmesi; ödenen emekli ikramiyesinin ilgili kurumlardan tahsili açısından yasal bir gereklilik olarak ortaya çıkmaktadır.
Hâl böyle iken aylık bağlanan iştirakçilere, emekli ikramiyesi ödenecek iştirakçilerin/ sigortalıların son defa görev yapmış oldukları kurumlardan emekliye sevk veya ikramiye onayı istenmektedir.
Memurları istihdam eden kurumlarınca onay alınması hâlinde emekli ikramiyesi ödenecek, onay alınmaması ya da ödenecek emekli ikramiyesinin fatura edilmesi hâlinde kurumlarınca ödeneceği taahhüdünde bulunulmaması durumunda ise emekli ikramiyesi ödenmemektedir.
İKRAMİYE ÖDENMEYECEK HÂLLER
Memurlara ödenecek emeklilik ikramiyesine hak kazanma şartları işçilerin kıdem tazminatı şartlarına endekslenmiştir.
İkramiye ödenmeyecek hâllerin irdelenmesi için öncelikle İş Kanununun ilgili hükümlerine bakmak gerekmektedir.
Buna göre “İşverenin haklı nedenle derhal fesih hakkı” başlığı taşıyan madde hükümlerinden tazminat ödenmeyecek nedenler ikramiye için de emsal teşkil etmektedir.
Keza İş (4857 s.) Kanununun 25. maddesinde gösterilen sebepler dışında işverence iş sözleşmesinin sona erdirilmesi hâlinde kıdem tazminatına hak kazanılmakta olup, söz konusu sebepler uyarınca işçinin kasıtlı ve kusurlu davranışları nedeniyle sona erdirilmesi hâlinde ise kıdem tazminatı ödenmemektedir.
Dolayısıyla, memur ve diğer kamu görevlilerinin kasıtlı ve kusurlu eylemleri nedeniyle kurumlarınca Devlet Memurları Kanunu veya kurum teşkilat kanunları vb. hükümlere göre görevine son verilenlerden, Hizmetlerin Birleştirilmesi Kanunu uyarınca birleştirilmiş hizmet süreleri üzerinden aylık bağlananlara emekli ikramiyesi ödenmeyecektir.
Diğer yandan memuriyetle ilişiği kesilmeksizin kendi iradesi ile memuriyetten istifa edenlerin emeklilik ikramiyesi almaları için istifa ettikleri tarihte belirli bir süre hizmetlerinin bulunması ve diğer şartları yerine getirip emekli olmaları durumunda ikramiye alma durumları olmaktadır. Aksi takdirde emeklilik ikramiyesi verilmemektedir.
***
“Güzellik, bakanın gözündedir.” İtalyan Atasözü