Mevsimlik işlerde çalışanların senelik izni

Mevsimlik işte işçiler, bir yıl boyunca aralıksız-sürekli çalışmamakla birlikte yılın bazı dönemlerinde özellikle işlerin yoğunlaştığı hâllerde çalışmaktadır.

 

Mevsimlik işlerin nitelikleri göz önünde bulundurularak İş Kanunumuzda bu işlerde çalışanlara yıllık ücretli izinlere ilişkin hükümlerin uygulanmayacağı hükme bağlanmıştır.

 

Bu nedenle mevsimlik işçi İş Kanununun yıllık ücretli izin hükümlerine dayanarak, yıllık ücretli izin kullanma veya buna dayanarak ücret alacağı isteminde bulunamaz.

 

Düzenleme bu şekilde olmakla birlikte Yargıtay’ın değişik tarihlerde vermiş olduğu kararlarında; bu kuralın nispi emredici nitelikte olduğu, işçi lehine bireysel ya da toplu iş sözleşmesi ile yıllık ücretli izne ilişkin hükümlerin düzenlenebileceğine ilişkin kararlar vermiştir. Bu durumda sözleşmedeki izinle ilgili hükümler uygulanacaktır.

Bir iş yerinde mevsimlik olarak çalıştırılan işçi, mevsim bitiminde, mevsimlik iş dışında askı süresi içinde işverenin diğer iş yerlerinde çalıştırılıyorsa, devamlı bir çalışma olgusu söz konusu olduğundan, bu durumda işçinin yıllık ücretli izin hükümlerinden yararlandırılması gerekir.

Aynı işverene ait yazlık ve kışlık tesislerde, sezonluk işlerde fakat tam yıl çalışan işçiler de İş Kanunu ve bu Kanuna istinaden yürürlüğe konan Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliğinin ilgili maddesi uyarınca yıllık ücretli izne hak kazanacaklardır.

Yargıtay’ın bazı kararlarında; bir iş yerinde başlangıçta mevsimlik olarak çalıştırılan ve daha sonra devamlılık arz eden işte çalıştırılan işçinin, mevsimlik dönemdeki çalışması kıdeminde dikkate alınmasına rağmen, yıllık ücretli iznin hesabında dikkate alınmayacağı belirtilmiştir. Ancak bu olgu için işçinin mevsimlik çalıştığı belirtilen dönemde yapılan işin gerçekten mevsime bağlı olarak yapılması gerekir. Yapılan iş mevsimlik olmayıp, işçi aralıklı olarak çalıştırılmış ise, mevsimlik işten söz edilemeyeceğinden, bu sürenin de izin hesabında dikkate alınması gerekir.

Uygulamada tam yıl çalışılması gereken ve devamlılığı olan bir işte, işçilerin işlerine 1-2 ay ara vererek mevsimlik olarak çalıştıkları birçok olayda gözlemlenmektedir.

 

Tam bir yıldan daha az sürmüş olan bu tür çalışmalarda, mevsimlik iş kriterlerinin bulunup bulunmadığı araştırılmadan, sırf bir yıldan az çalışma olduğu gerekçesiyle çalışmanın mevsimlik olduğunu kabul etmek doğru değildir.

 

Bir iş yerinde iş kolundaki faaliyeti yılın her dönemi yapılıyor, ancak bazı işçiler yılın belirli bir zamanında çalıştırılmakta ise, bu işçilerin aralıklı çalıştıkları kabul edilmelidir. Zira bu durumda yapılan işin mevsimlik iş olarak kabulü mümkün değildir.

 

Böyle bir durumda, işçi iş sözleşmesi devam ederken, işin mevsimlik iş olmadığı ve yıllık ücretli iznin kullandırılması gerektiği yönünde tespit davası açabilir.

 

Zira yıllık ücretli izin, iş sözleşmesinin feshi ile ücret alacağına dönüşeceğinden, eda davası açma imkânı bulunmayan işçinin tespitte hukuki yararı vardır.

Haziran ayının iyice yaklaşmasıyla birlikte tatil planları başladı. Çalışanlar da yıllık izinle ilgili çok sayıda sual yöneltmeye başladı. Biz de yıllık izinle ilgili en çok merak edilen soruları cevapladık…

İşçinin yer altı işlerinde çalışıp çalışmamasına göre senelik izinlerde artış olmaktadır. Buna göre yer altı işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri dörder gün arttırılarak uygulanmaktadır. Bu durumda 15 yıldan fazla kıdemi olan bir yer altı maden işçisinin yıllık izin süresi 26 gün yerine 30 gün olacaktır.

Yıllık ücretli izinleri, iş yerinin kurulu bulunduğu ilden başka bir ilde geçirecek olan işçilere talepte bulunmaları ve bu hususu belgelemeleri şartı ile gidiş ve dönüşlerinde yolda geçecek süreleri karşılamak üzere 4 güne kadar ücretsiz yol izni verilmesi elzemdir.

Yıllık izin esnasında gelir getirici başka bir işte çalışmak kesin olarak yasaktır.

 

İşverenin bu sürede işçinin çalıştığını tespit etmesi hâlinde yıllık izin dönemi için ödediği ücreti işçiden talep etmesi mümkündür.

Yıl içinde verilmiş diğer ücretli ve ücretsiz izinler veya dinlenme ve hastalık izinleri, yıllık izne mahsup edilmiyor. 

 

Yıllık ücretli izin günlerinin hesabında izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmıyor.