SGK Kanununa göre (SSK’lı ve Bağ-Kur’lulara) bağlanan gelir ve aylıklar, her yılın Ocak ve Temmuz ödeme tarihlerinden geçerli olmak üzere, bir önceki 6 aylık döneme göre Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan en son temel yıllık tüketici fiyatları genel indeksindeki değişim oranı (TÜFE) kadar artırılarak belirlenmektedir.
Gerek SSK’lı ve Bağ-Kur’lu, gerekse Tarım SSK ve Tarım Bağ-Kur’lu gerekse Kanun gereği bağlanmış ve bağlanacak aylıklar her yılın Ocak ve Temmuz ödeme tarihlerinden geçerli olmak üzere, bir önceki 6 aylık döneme göre Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan en son temel yıllık tüketici fiyatları genel indeksindeki değişim oranı kadar arttırılarak ödeneceği öngörülmüştür.
Bu bağlamda 2023/Temmuz-Ağustos-Eylül ve Ekim aylarına ilişkin 4 aylık TÜFE oranları TÜİK tarafından açıklanmıştır. Geriye Kasım ve Aralık aylarına ilişkin enflasyon rakamlarının açıklanması beklenmektedir.
Orta Vadeli Programda yıllık enflasyon beklentisi %65 olarak hedeflenmiştir. Merkez Bankası da %58 enflasyon beklentisini bu programa göre %65 olarak güncellemiştir. Bu veriler muvacehesinde 2024 yılı Ocak ayında emekli maaşlarına yapılacak güncelleme değerlendirilmiştir.
4 AYLIK ENFLASYONA GÖRE GÜNCELLEME
TÜİK’in 3 Kasım 2023 günü TÜFE'deki (2003=100) değişim 2023 yılı Ekim ayında bir önceki aya göre %3,43, bir önceki yılın Aralık ayına göre %55,00, bir önceki yılın aynı ayına göre %61,36 ve on iki aylık ortalamalara göre %54,26 olarak gerçekleştiğini açıklamıştır.
Bu verilere göre endeks bazında yaptığımız hesaplamalara göre şimdiden tüm SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin refah payı hariç %29,40 oranında güncellemeyi garantilediğini söyleyebiliriz.
OVP VE MB HEDEFLERİNE GÖRE GÜNCELLEME
Orta Vadeli Programda yıllık enflasyon beklentisi %65 olarak hedeflenmiştir. Merkez Bankası da enflasyon beklentisini %65 olarak güncellemiştir.
Bu hedef gerçekleşirse SSK ve Bağ-Kur’luların 2024/Ocak ayında refah payı hariç %37,75 oranında güncellemeyi garantilediğini söyleyebiliriz. Ancak sadece bu oranda güncelleme yapılması beklentilerin çok uzağında kalacaktır.
Önceki dönemlerde olduğu gibi Ocak ayında da emeklilere yüksek refah payı verilmesiyle maaşların en az %50 oranında güncellenmesi beklenmektedir. Zira geçen sene aynı dönemde enflasyon baz etkisiyle %15,4 olmasına rağmen emeklilere %30 oranında güncelleme yapılmıştır. Yani %14’ten fazla refah payı verilmiştir. Bu yıl baz alınacak 6 aylık enflasyonun geçen yıla göre çok yüksek olduğu göz önünde bulundurulduğunda %50 oranında yapılacak güncellemenin gayet makul olduğunu ortaya koymaktadır.
EMEKLİLER: “ÖNCE VAATLERİ YERİNE GETİRİN!”
Emeklilere sadece enflasyon oranında güncelleme yapılması kâfi değildir. Keza emekliler verilen sözlerin vaatlerin, yapılmayan zamların telafisini beklemektedir. Geçtiğimiz Nisan ayında emekli maaşı en düşük olanların aylıkları seyyanen 5.500 TL’den 7.500 TL’ye çıkarılmıştır. Ancak çok fazla prim ve kazançlar ödeyerek yüksek emeklilik maaşı bekleyen 7.500 TL üzeri maaş alanlara ise Nisan ayında tek bir kuruş zam yapılmamıştır. Bu gruptaki emeklilere Temmuz ayında yüksek refah payı sözü de ifa edilmemiştir.
Oluşan memnuniyetsizliğin giderilmesi için SSK ve Bağ-Kur emeklilerine Temmuz ayında yüksek refah payı yerine ayrım yapılmadan sadece %25 oranında güncelleme yapılmıştır. Üstelik yapılan bu güncelleme kök maaşı 6 bin TL olan milyonlarca emekliye tek kuruş bile yansımamıştır.
Yine memurların maaşına yapılan seyyanen zammın 74 yıldan süregelen uygulamada olduğu gibi aynen yansıtılması gerektiği hâlde ayrıca seçim vaadi olarak taahhüt edilmesine rağmen bu taahhüdün yerine getirilmemesi milyonlarca memur emeklisini de üzmüştür.
Diğer yandan Nisan ayında verilmeyen zammın telafi edilmemesi, kamu işçilerine %100’ü aşan zamların verilmesi, en düşük memur maaşının 22 bin TL’ye çıkarılması, asgari ücretin de %34 oranında artırılmasına karşın emeklilere sadece %25 ile sınırlı güncelleme öngörülmesi tepkileri daha da artırmıştır.
Öte yandan emeklilerin geçim şartlarının kolaylaştırılması için ilgili bakanlıklarda Cumhurbaşkanımızın talimatı doğrultusunda yapılan çalışmalar uzunca bir süre beklenmiştir. Yüksek enflasyon karşısında eriyen maaşlara güncelleme yerine sadece bir defaya mahsus 5 bin TL’lik ikramiye verilmesi yönünde düzenleme yapılmıştır. Maalesef bu düzenlemede de ihtiyacı nedeniyle yeniden çalışma hayatına dönen, ya da üretim faaliyetine katılanlara mezkûr ikramiye de verilmemiştir. Her gün çok sayıda emeklinin hatırlattığı bu yakınmalarla ilgili hükûmet aleyhine oluşan bu olumsuz tablonun lehe çevrilmesi için 2024/Ocak ayında telafi edilerek emeklilerimizin gönlünün alınması gerekmektedir.