Tüm yönleriyle mini 'Torba Kanun'un getirdikleri

Uzun süreden beri beklenen “Torba Kanun” nihayet “İşsizlik Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” adıyla TBMM’ye intikal ettirilmiştir.

 

Söz konusu kanun teklifinde öngörülen düzenlemeler; çalışanlar ve emekliler açısından bu yazımızda irdelenmiştir.

 

 

 

KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ ŞARTLARINDA DEĞİŞİKLİK

 

 

 

Türkiye Yüzyılı Vizyon Belgesinde "Pasif iş gücü programlarının erişilebilirliğini güçlendirme, İşsizlik Sigortası Fonundan yararlanma şartlarını kolaylaştırma” hedefi yer almaktadır.

 

Bu bağlamda genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle iş yerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya süreklilik şartı aranmaksızın iş yerinde faaliyetin tamamen veya kısmen en az dört hafta süreyle durdurulması hâllerinde, iş yerinde üç ayı aşmamak üzere sigortalılara çalışamadıkları dönem için gelir desteği sağlayan bir kısa çalışma uygulamasında değişikliğe gidilmektedir.

 

Ulusal İstihdam Stratejisinde de; "İşsizlik sigortası, daha fazla sosyal koruma sağlayacak şekilde yeniden düzenlenecektir” politikası yer bulmuştur. Bu çerçevede kanun teklifi ile; İşsizlik Sigortası Fonu kullanılarak uygulanan pasif iş gücü piyasası programlarının etkinliğinin artırılması için kısa çalışma gerekçelerine genel salgın durumunun eklenmesi ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanılabilmesi için gereken asgari prim ödeme gün sayısının 600 günden 450 güne indirilmesi amaçlanmaktadır.

 

 

 

ASGARİ ÜCRET DESTEĞİ ARTIRILACAK

 

 

 

İşverenlerin iş gücü maliyetlerini düşürerek istihdamı korumalarını ve artırmalarını desteklemek amacıyla 2016 yılından 2023 yılının sonuna kadar olan dönemde her yıl asgari ücret desteği sağlanmıştır.

 

2023/Temmuz-Aralık döneminde genel olarak aylık 500 TL, Sendikalar ve Toplu İş Kanunu hükümleri uyarınca toplu iş sözleşmesine tabi özel sektör işverenlerine ait iş yerleri için ise 647 Türk lirası tutarında destek sağlanmıştır.

 

Yeni Torba Kanun Teklifi ile 2024 yılı Ocak ila Aralık aylarında da istihdamı desteklemek için iş gücü maliyetlerini azaltmak üzere işverenlere, finansmanı İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanacak şekilde aylık 700 TL asgari ücret desteği sağlanması amaçlanmaktadır.

 

(4/1-a) kapsamında haklarında uzun vadeli sigorta kolları hükümleri uygulanan sigortalıları çalıştıran özel sektör iş yeri işverenleri ile Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’na ekli (I), (II), (III) ve (IV) sayılı cetvellerde sayılan kamu idarelerine ait kadro ve pozisyonlarda (4/1-a) kapsamında haklarında uzun vadeli sigorta kolları hükümleri uygulanan sigortalıları çalıştıran işverenler hariç olmak üzere diğer kamu iş yeri işverenleri mezkûr destekten yararlanacaktır. Bu destekten faydalanmak için başvuru şartı bulunmamaktadır.

 

 

 

KADIN VE GENÇ İSTİHDAMINA YÖNELİK DESTEK DEVAM EDECEK

 

 

 

SGK aracılığıyla işverenlere yönelik hâlen 20’yi aşkın teşvik ve destek uygulanıyor. İşverenlere yapılan teşvik ödemeleri, 2020 yılında 45,8 milyar TL, 2021 yılında 66 milyar TL, 2022 yılında ise 109 milyar TL’yi aştı. Bu destek ve teşvikler, İşsizlik Sigortası Fonu veya Hazine’den karşılanıyor. İstihdam teşviklerinin birçok amacı bulunuyor. Özellikle kayıtlı istihdamın artırılması ve işsizliğin önlenmesi başta olmak üzere bölgesel, büyük ölçekli ve stratejik yatırımların özendirilmesi, engelli, kadın ve gençlerin istihdamının kolaylaştırılması gibi fonksiyonlar öngörülüyor.

 

Söz konusu teşviklerden, işverenler için son derece cazip olan kadın ve genç işçi istihdamını öngören teşvikten faydalanma süresi, 2023 yılı sonunda bitmiştir. Hâl böyle olunca çok sayıda okurumuz bu teşvikin süresinin uzatılıp uzatılmayacağını merak etmektedir

 

Mezkûr Torba Kanun ile ilave istihdamın sağlanması ve özel politika gerektiren kadın, genç ve mesleki yeterlilik belgesi sahibi olan işsizlerin istihdamının desteklenmesi amacıyla 2011 yılından bu yana uygulanan ve %55’i kadın olmak üzere yıllık ortalama 650.000 kişinin yararlandığı teşvik uygulamasına 31/12/2025 tarihine kadar devam edilmesi ve uygulamanın 31/12/2026 tarihine kadar uzatılabilmesi için Cumhurbaşkanına yetki verilmesi öngörülmektedir.

 

 

 

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNE YÖNELİK DÜZENLEMELER

 

 

 

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının 6331 sayılı Kanun kapsamında yer alan iş yerlerinde iş sağlığı ve güvenliği konularında ölçüm, inceleme ve araştırma yapma, bilgi, belge ve numune alma, kanun kapsamındaki eğitim kurumları, ortak sağlık ve güvenlik birimleri, ekipman muayene kuruluşları, iş hijyeni ölçüm, test ve analiz laboratuvarlarına ilişkin inceleme, kontrol, denetim yetki ve sorumluluğu yargı kararları çerçevesinde yeniden düzenlenmektedir.

 

 

 

EMEKLİ ZAMMI

 

 

 

Yürütme maddesi ile birlikte toplam 10 maddeden müteşekkil “Torba Kanun”da (bu yazımızı kaleme alırken henüz kabine toplantısı yapılmamıştı) ayrıca emeklilerin taban aylığının artırılması ve refah payının belirlenmesini müteakip bu yönde ilave madde konulmasının söz konusu olacağını söyleyebiliriz.