Ücreti bankadan ödemeyen patrona çifte ceza kesilecek! 

İşçilere, gazetecilere ve gemi adamlarına ödenen daha yüksek ücretler yerine, ücretlerinin asgari ücret olarak bordrolara yansıtılması kayıtlı kayıt dışılık çeşitlerinden birini teşkil etmektedir.

 

Bu durumda, devletin vergi ve sigorta prim kaybı olurken çalışanlar da daha az emekli maaşı, sigorta yardımları ile işten çıkarılmalarda daha az tazminat alınmasıyla karşı karşıya kalmaktadır. Bu kayıpların bertaraf edilmesi için ilk defa 2008 yılında Borçlar Kanunu, Basın İş Kanunu, Deniz İş Kanunu ve İş Kanunu’nda değişiklikler yapılarak ücret ve diğer tüm ücret eklentileri ile tazminatların banka aracılığıyla ödenmesi zorunluluğu getirilmiştir.

 

Uygulamanın yasal dayanağını belirtilen kanunlara istinaden yürürlüğe konan “Ücret, Prim, İkramiye ve Bu Nitelikteki Her Türlü İstihkakın Bankalar Aracılığıyla Ödenmesine Dair Yönetmelik” oluşturmaktadır. Bu uygulama hem şeffaflık hem de işverenlerin yaptıkları ödemleri ispatlamaları açısından da ehemmiyet arz etmektedir. Ayrıca büyük iş yerlerinde maaşların daha kolay ve hızlı biçimde ödenmesine de katkıda bulunmaktadır.

 

Diğer yandan tüm işçilerin aynı bankadan ödenmesi promosyon elde edilmesi açısından da avantaj sağlamaktadır. Bu promosyonların işçilere ödenmesi gerekirken yasal düzenleme olmaması nedeniyle oluşan promosyonları birçok işveren kendileri almaktadır.

 

 

KAPSAM 10 İŞÇİDEN BAŞLANARAK 3 İŞÇİYE KADAR DÜŞÜRÜLDÜ

 

 

01.01.2009’dan itibaren iş yerleri ve işletmelerinde İş Kanunu hükümlerinin uygulandığı işverenler ile üçüncü kişiler, Türkiye genelinde çalıştırdıkları işçi sayısının en az 10 olması hâlinde, çalıştırdıkları işçiye o ay içinde yapacakları her türlü ödemenin vergi, sigorta primi ve diğer kanunî kesintiler düşüldükten sonra kalan net tutarını, bankalar veya finans kuruluşları (katılım bankaları) aracılığıyla ödemekle yükümlü tutulmuştur.

 

Ücretlerin banka kanalıyla ödenmesi gazeteciler ile gemi adamlarını da kapsamaktadır. Buna göre gazeteci çalıştıran işverenler, aynı zamanda 5953 s. Kanun hükümleri dışında kalan ve İş Kanununda “işçi” tanımına giren kimseleri çalıştırmaları hâlinde, çalıştırılan gazeteci sayısı ile işçi sayısı toplamının en az 10 olması durumunda, çalıştırdıkları gazeteci ve işçiye o ay içinde yapacakları her türlü ödemenin kanunî kesintiler düşüldükten sonra kalan net tutarını, bankalar aracılığıyla ödemek zorundadırlar.

 

Türkiye genelinde en az 10 gemi adamı çalıştıran deniz işverenleri de çalıştırdıkları gemi adamına, o ay içinde yapacakları net ücret tutarlarını, bankalar aracılığıyla ödemeleri gerekmektedir.

 

10 çalışan kadar olan uygulama 2016 yılından itibaren 5 çalışana kadar düşürülmüştür.

 

En son sadece 5 ve üzeri çalışanı kapsayan bu uygulama 4.6.2025 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan değişiklikle Temmuz 2025 tarihinden itibaren 3 ve üzeri çalışan bulunan tüm iş yerlerini kapsayacak şekilde değiştirildi.

 

Zorunluluk kapsamında bulunan 3 ve üzeri çalışan istihdam eden işverenler banka aracılığıyla ödeme yapması gereken iş yerlerinin bulunduğu mahalde banka şubesi bulunmaması ya da çalışanlara banka aracılığıyla ödeme yapılmasına imkân bulunmaması hâlinde ödemeler, T.C. Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü şubeleri aracılığıyla yapabilirler. Diğer yandan ödemeler yapılırken mutlaka bu ödemenin niteliğinin (ücret, prim, ikramiye vs.) banka hesabında açıkça belirtilmesi de gerekmektedir.

 

Gazetecilere telif, haber parası veya her ne ad altında yapılırsa yapılsın bütün ödemelerin niteliklerinin hiçbir duraksamaya mahal bırakılmaksızın açıklanarak banka aracılığıyla ödenmesi zorunlu bulunmaktadır.

 

 

ÇİFTE CEZA VAR!

 

 

Ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkakın zorunlu tutulduğu hâlde özel olarak açılan banka hesabına ödenmemesi durumunda normal işçi çalıştıran iş yerleri için farklı, gemi adamları için farklı ve gazeteci çalıştıranlar için faklı cezalar öngörülmüştür. Buna göre;

• 2025 yılı için 4857 sayılı İş Kanuna tabi iş yerlerinde çalışan her işçi ve har ay için 2.179 TL,

• Deniz İş Kanunu kapsamında bulunan gemi adamları çalıştıran her gemi adamı ve her ay için işyerlerine 28.856 TL ceza kesilmesi öngörülmüştür.

• En yüksek cezalar gazeteci çalıştıran iş yerleri için öngörülmüştür. 5953 sayılı Basın İş Kanunu kapsamında bulunan gazetecilere telif, ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkakın zorunlu tutulduğu hâlde özel olarak açılan banka hesabına ödenmemesi hâlinde her gazeteci ve her ay için gazete işyerine 36.081 TL ceza kesilecektir.

Bu cezaların yanı sıra SGK’da maaş bordrolarında ücret alındığına dair çalışanın imzası bulunmayan ve ücretleri banka aracılığıyla ödemeyen işverenlere fiilî sayısına göre 312.000 TL’ye varan ceza kesebilecektir.

 

   ***

 

Bayramınızı en içten dileklerimle kutlar, aileniz ve sevdiklerinizle birlikte geçireceğiniz sağlıklı, mutlu ve huzurlu nice bayramlar dilerim.

 

 

 

 

 

İsa Karakaş'ın önceki yazıları...