Rusya ile ilişkilerde yeni bir sürece doğru mu?

Dünyada birbiri ardına değişik gelişmeler oluyor. Ukrayna'da ortaya çıkan halk ayaklanması şimdilik devlet başkanı Yanukoviç'in kaçması ile sonlanmış gözüküyor. Şimdiki iktidar eğer ülkenin tamamına hakim olursa Rusya bu bölgede çok büyük güç kaybına uğramış olacak. Avrupa Birliği yanlıları diğer bir deyişle batı yanlıları şimdilik kazanmış durumda. Ancak Rusya'nın gelecekte nasıl bir tavır takınacağını henüz bilemiyoruz. Tüm bu gelişmeler hemen bizim yanı başımızda ve Ukrayna da bizim için önemli bir komşu. Yakından bildiğiniz S&P, Ukrayna'nın kredi notunu düşürdü bile. Öte yandan Ukrayna'da tıpkı Kazakistan'da olduğu bir devalüasyon beklentisi de var. Yani Kuzey komşumuzda işler karışık ve hemen durulacağa benzemiyor.

Küresel bir ekonomi içerisinde olduğumuz için bana ne Ukrayna'dan diyemiyorsunuz. Mevcut durumda Ukrayna Rusya açısından çok önemli bir siyasi ve ticari partner. Rusya'nın savaş gemileri Ukrayna karasuları içerisinde. Ukrayna'nın batı yanlısı kontrole geçmesi Rusya açısından Karadeniz'de kendine liman bulamaması ile sonuçlanabilir. Bu bizim açımızdan, Rusya ile yakınlaşacağımız bir süreci beraberinde taşıyabilir. Türkiye, Rusya'dan aldığı doğalgazda ciddi indirimler ve çeşitli avantajlar sağlaması şartı ile Sinop Limanını Rus Donanmasının kullanımına tahsis edebilir. Tabii buna başta Amerika olmak üzere Batının nasıl tepki vereceğini kestirmek çok güç. Nitekim füze projesinde Çin ile yapılması planlanan stratejik iş birliği anlaşmasının neticesinde ülkemizde ne tür çalkantılara yol açtığını gördük.

Rusya açısından Ukrayna Avrupa'ya gaz sevkiyatını sağlayan transit geçiş ülkesi. Ana kıta Avrupa'ya bağlantı yolu. Ancak Rusya geçmişte bu transit ülkeyi kendi egemenliğinde tutmak için ciddi yaptırımlar uyguladı. Türkiye'nin Avrupa'ya olan doğalgaz yolları Ukrayna'nın mevcut yerini alabilmesi için ciddi bir fırsat ortaya çıkarmakta. Yani Rusya kendi doğalgazını Batıya satmak için Türkiye üzerinden bir geçişi kullanmak isteyebilir.

Öte yandan Ukrayna Rusya açısından çok önemli bir ihracat pazarı. Bu pazarın şimdilik zarara uğrama ihtimali, Türkiye ile olan mevcut ticari ilişkiyi artırma neticesini doğurabilir. Bu husus en çok Rusya pazarında çoğu kere keyfi yaptırımlara maruz kalan Türk ihracatçısının lehine olabilir. Rusya bundan sonra Türkiye pazarını kaybetmemek için ikili ilişkilerde daha dikkatli olacaktır.

Özetle, Ukrayna'nın Rusya'dan uzaklaşması, Rusya'yı Türkiye'ye yaklaştırabilir. Bu süreci etkili ve ekonomik açıdan verimli kılmak için çok dikkatli olunması gerekiyor. Rusya'yı kazanacağım derken Ukrayna'yı tamamen kaybetmek riski de var. Tüm bu gelişmeler olurken, temel sorumuz şu: Acaba Türkiye son gelişmeleri gerçekten bir fırsat olarak görüyor mu? Yeni duruma karşı planları var mı?