800 Osmanlı 70 bin haçlıya

Birinci Murad devrinde Orta Avrupa karmakarışıktır. Sırplar, Macarlar, Arnavutlar birbirlerini kırar ve artık Bizans hâkim değildir sahaya. İmparatorluk suni teneffüsle yaşar, Osmanlıya vergi ve asker vermeyi kabullenir hatta.

Sultan’ın emrinde Lala Şahin, Evrenos Gazi ve Hacı İlbeyi gibi bulunmaz komutanlar vardır; yerli halkı da hoş tutar, gönülleri kazanırlar.
Lala Şahin Filibe’yi alınca, eski vali kapı kapı dol

nır Türkler aleyhine kışkırtıcılık yapar. Bizi kolayca söküp atacaklarını sanırlar. Papa V. Urban baş çeker, Macaristan Kralı Layoş, Sırp Kralı Uroş, Bosnalı Tvatko, Eflak ve Boğdan prensleri katılır çağrıya.

Haçlılar güle oynaya Edirne yakınlarına gelir, Meriç kıyısına ordugâh kurarlar. Bir yanları nehirdir, iki taraf batak, girişi de kapattın mı tamam, Türklerin saldırı şansı kalmaz. Hem gelseler ne yapabilirler ki 40 bin kişilik bir orduya?

Edirne’ye az kalmıştır ve muhtemelen şehir dayanamayacaktır onlara. Gelsin paracıklar, ne yağma yapacaktırlar ama. O akşam eğlence tertipler içer sızarlar. Lala Şahin’in has adamı Hacı İlbeyi adım adım enselerindedir oysa. Fırsatı kaçırmaz. On bin süvarisi ile bataklığı aşıp baskın yapar. Sayıca az olmalarına rağmen kesin bir zafere imza atarlar. Layoş canını zor kurtarıp kaçar, mıntıka Sırpların sındığı (kırıldığı) yer olarak geçer tarih kitaplarına (1365).

Bu mağlubiyeti hazmedemez, intikam peşinde koşarlar. Altı yıl boyunca adam toplar sultanın uzakta bulunduğu, askerin az olduğu bir anı kollarlar. Nitekim I. Murad Han’ın Karabiga’da korsanlarla uğraştığı günlerde 70 bin kişilik bir ordu ile gelir dayanırlar. Ki havalide sadece Lala şahin paşa ile Evrenos Gazi vardır. Etraflarında birer avuç adam.  

Peki karşı cenahta? Başta anlaşmalara sadık kalmayan Bizans İmparatoru V. Ionnes vardır, uzun süre Papa V. Urban’ın yanında kalmış, manevi evladı olmuştur âdeta.
Papa da bu harekât için asker hazırlatmış ve rivayete göre yeğenini koymuştur başına.

VAYKO, VULKAŞİN, UGLYEŞA

Görünürde üç kardeş lider vardır.

Serez merkezli Sırp Kralı Jovan Uglyeşa, kardeşi Vulkaşin ki Prizren ve Üsküp’e hâkimdir o sıra.

Ve daha kuzeyde hükümran olan Vayko.

Lala Şahin ve Evrenos Bey’in hepi topu 800 süvarileri vardır, bu dağınık güruhu adım adım takibe alırlar. Havaliyi iyi tanır, silahlarını ustalıkla kullanırlar, atları cenge aşina..
Haçlılar Edirne aşkı ile hızlı yürümüş yorulmuşturlar. Çirmen’de (Tshronomen) mola verir, yer içer çekilirler çadırlarına.

Lala Şahin Bey sabaha karşı uykunun en ağır demlerinde davullar ve meşalelerle baskın yapar, direkt prens çadırlarını dalar Ugliyeşa ve Vayko’yu ortadan kaldırtır. Vulkaşin kaçsa da yakalanır, kardeşlerinin yanına...

GÜRÜLTÜ KARANLIK KARGAŞA

Ordu başsız kalır, dağılır, bir kısmı telaşla Meriç’e koşar, bırakın zırhları kemer tokaları bile okka çeker, boğulurlar.

Bin atlı o gün dev gibi bir orduyu yener, şaire de malzeme çıkar.

Bu zaferin ardından Bulgar Kralı Şişman ve Sırplar Türk hâkimiyetini tanırlar.

Akıncılar yer yer Akdeniz ve Adriyatik’e ulaşır. Makedonya ovaları, Vardar vadileri yurt olur ecdada.

Murad Han imar ve iskâna ehemmiyet verir, teşkilatı oturtur, zımmilerin de (Hristiyan tebaa) haklarını korur, ne soygun, ne yağma, huzur gelir Balkanlara.

Bu arada Andronikos, Bizans İmparatoru V. Iones’i devirir. Daha ılımlı bir isimdir maceradan hoşlanmaz.

Sırpların başına da Vukaşin’in oğlu  Marko Mrnjavčević geçer, asla diklenmez Sultan’a.

Bazı tarihçiler Sırpsındığı savaşına “1. Meriç” , Çirmen zaferine de “2. Meriç”  demeyi uygun bulurlar. Mekân ve tarihler yakındır zira.

NE LALAYMIŞ AMA

Rumeli Beylerbeyi Lala Şahin Paşa iyi bir komutan ve tecrübeli bir idarecidir. Çorlu Lüleburgaz, Edirne, Eski Zağra, Yeni Zağra, Filibe, İhtiman ve Samakov’u alır. Sofya’yı sıkıştırır fethe hazırlar. Çandarlı Kara Halil Paşa’nın maiyetinde Makedonya fütuhatına katılır; Kabaağaç, Kavala, Drama, Zihne ve Serez’in alınmasını sağlar. Niş fethini müteakip Karaman seferi açılsa da ömrü yetmez ona (1386).

Baştan ayağa tecrübedir, bihakkın lala olur Murad Han’a.

Kuru cengâver değildir. Filibe’de Meriç üzerine muazzam bir köprü yaptırır, ovalarını çeltik ziraatına açar. Bursa’ya Bezir Han, mektep ve medreseler bağışlar.

Kendi memleketine (Bursa Kirmasti) mükemmel bir külliye yaptırır. Cami, mektep ve medreseden tutun, imaret ve hamamına.

Âlimler sanatkârlar getirtir, mesarif için 28 dükkân ve 8 köy vakfeder ve bir sürü mera.

Ölmeden evvel türbesini de hazırlar. Büyük oğlu Mehmed Vakıf mütevellisi olacak, hizmetleri torunları Bâlî, Züfer ve Hamza Beyler deruhte edecektir daha sonra…
Nur içinde yatsınlar. El Fatiha…