Kısa çalışmanın sona erdirilmesi ve en çok merak edilenler

İşveren ve çalışanlar için kâbusa dönüşen koronavirüs (Covid-19) günlerinde kısa çalışma uygulaması istihdamın korunması ve çalışanların geçimlerini sürdürmeleri açısından âdeta bir can simidi oldu.

İşverenler bu dönemde önemli bir sınavdan geçti. İşçilerini korumak isteyen duyarlı çok sayıda işveren kısa çalışma uygulaması yoluna başvurarak işçilerinin zor durumda kalmasını önledi.

300 bine yakın firma, 3,5 milyona yaklaşan çalışanları için kısa çalışma ödeneği talebinde bulundu. Bu rakamlar kısa çalışma uygulamasının yürürlüğe girdiği tarihten günümüze kadar tüm rekorları kırdı.

01 Haziran 2020 tarihinden itibaren ise normalleşme sürecine girilmesi ile birlikte çok sayıda işveren, 3 aylık kısa çalışma uygulamasının sona ermesini beklemeden faaliyete başladı.

 

 

İşverenin, kısa çalışma uygulaması devam ederken, normal faaliyetine başlamaya karar vermesi hâlinde durumu İş-Kur’un ilgili birimine, varsa toplu iş sözleşmesi tarafı işçi sendikasına ve işçilere altı iş günü önce yazılı olarak bildirmesi zorunludur. 
Bildirimde belirtilen tarih itibarıyla kısa çalışma sona erer. Geç bildirimlere ilişkin oluşan yersiz ödemeler yasal faizi ile birlikte işverenden tahsil edilmektedir.

Bildirimin yazılı olarak İş-Kur’un sayfası üzerinden e-mail yoluyla bildirilmesi mümkün bulunmaktadır.

Kısa çalışma yapan işveren, işçilerin çalışma sürelerine ilişkin kayıtları tutmak ve istenilmesi hâlinde ibraz etmek zorundadır.

 

 

Kısa çalışma uygulamasından tam süreli yani haftalık 45 saat faydalandığı hâlde sanki kısa çalışma uygulaması yokmuş gibi bu süre zarfında kısa çalışma ödeneğinden faydalanan işçileri iş yerinde çalıştırmaya devam eden, ya da kısa çalışmaya esas süreleri aşarak işçileri çalışmaya zorlayarak çalıştıran işverenlerden İş-Kur, yapılan kısa çalışma ödeneklerini yasal faiziyle birlikte işverenden tahsil edecektir. Ayrıca idari para cezasının uygulanması da söz konusu olacaktır.

İşverenin hatalı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan fazla ödemeler ise yasal faizi ile birlikte işverenden, işçinin kusurundan kaynaklanan fazla ödemeler ise yasal faizi ile birlikte işçiden tahsil edilmektedir.  

 

 

Kısa çalışma uygulamasına ilişkin başlama, bitiş tarihleri ya da süre veya bölüm bazında revize işlemleri müfettişlerin uygunluk incelemelerine göre yapılmaktadır. Belirtilen durumlarla ilgili tüm kayıt ve belgeler İş-Kur’un ilgili birimleri tarafından uygunluk incelemesi için müfettişlere gönderilmektedir. Torba Yasa ile yapılan düzenlemede bilinenin aksine müfettiş uygunluk incelemesi tamamen ortadan kalkmamıştır. Hâlen devam etmektedir.

İş müfettişlerince uygunluk tespiti tamamlandıktan sonra yeni işçi ve/veya çalışılmayan sürenin arttırılması için talepte bulunulabilmekle birlikte bu durum yeni bir başvuru olarak değerlendirilmektedir. Ancak, çalışılmayan sürenin azaltılması veya iş yerinin tekrar faaliyete başlama durumlarının İŞ-KUR’a hızlı bir şekilde bildirimi yeterlidir.

 

 

SGK işten çıkış kodu (işçi tekrar işe başlatılacaksa), 19 (mevsim bitimi), 20 (kampanya bitimi), 30 (vize bitimi) olarak gösterilmiş olan işçilerin iş sözleşmesi askıya alınmıştır.

Kısa çalışmanın başlayacağı tarihe kadar iş sözleşmesi askıda olanların işe başlayacağı tarih, kısa çalışmanın uygulandığı döneme rastlarsa bu durumda olanlar kısa çalışma ödeneğinden yararlanabilirler.

Diğer yandan  koronavirüs (Covid-19) kaynaklı zorlayıcı sebep gerekçesiyle yapılan kısa çalışma başvurularında, kısa çalışmanın başladığı tarih itibarıyla işçinin son 60 gün hizmet akdine tabi olması ve son 3 yılda en az 450 gün süreyle prim ödeme şartlarını taşıması hâlinde kısa çalışma ödeneğinden yararlanabilmektedir.

 

 

Mevcut iş mevzuatı Yargıtay içtihatları ile birlikte göz önünde bulundurulduğunda kısa çalışma ödeneği almaya hak kazanılan sürelerin  hem yıllık izin hem de kıdem tazminatının süre yönünden hesaplanmasında dikkate alınması gerekmektedir.

               ***

“Hayatta öğrendiğim her şeyi 3 kelime ile özetleyebilirim: Hayat devam ediyor.” Robert Frost