Bu nasıl fedakarlık?

FİKRET ÇENGEL

Türkiye’nin geçen yıl atlattığı hain darbe girişiminin ardından piyasalarda büyük çalkantılar yaşanmış, hükûmet, ülkenin finansal bir kaosa sürüklenmemesi için her türlü tedbiri almıştı. Bu süreçte faizsiz kredilerden hibelere, vergi indirimlerinden yeniden yapılandırmaya kadar, iş dünyasına, KOBİ’lere, üretenlere büyük kolaylıklar sağlandı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Hükûmet, mücadelede bankaları da göreve çağırmış, finans kurumlarının faizleri düşürmek suretiyle üretenlere yardımcı olmasını istemişti. Nitekim bankalar bu çağrıya ilk etapta olumlu cevap verdi, geçen yılın ikinci yarısında 2 defa faiz düşürme seferberliği yaşandı. Banka yöneticileri de “Kâr değil, feragat yarışı yapalım” şeklinde mesajlar verdi.
FAİZDEN KAZANDILAR
Ancak bugün gelinen noktada piyasalar, çok farklı bir tabloyla karşı karşıya... Bankalarda mevduat faizleri yüzde 14’lere yaklaştı. Kredi maliyetleri de yüzde 16-17’yi buldu. Bu yüksek faizler, banka bilançolarına da “yüksek kâr” olarak yansıdı. Sektörün ilk çeyrek net kârı, geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 65 artarak 13 milyar 517 milyon lirayı buldu. Bunun üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan, son günlerde yeniden bankaları uyararak “Açık söylüyorum, yüksek faiz sömürü aracıdır. ‘Ben kredi faizini uygun şartlarda vereyim, ülkem de kazansın ben de kazanayım’ anlayışı yok. Geri çağırma olunca, üretici, elinde ne var ne yok vermek zorunda kalıyor. Bunu çözeceğiz. Tek derdi ülkesini büyütmek olan herkesin yanında yer almaya devam edeceğiz” mesajını vermişti.

 Bankalar kÂrlarını katladı

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Sömürüyorlar, adil değiller” ifadesinin en önemli göstergesi bankaların elde ettiği kârlarda gizli. Bankalar 2016 yılının sonunda, “Fedakârlık yapacağız” dedikten aylar sonra açıkladıkları bilançolarda, kârlarını bir önceki yıla göre yüzde 50 oranında artırdığını ortaya koyuyor. İşte Türkiye’nin en büyük bankalarının net kârları.

Başı, kamu bankaları çekti

Yüksek kârlılıkta ilk sıralarda kamu bankalarının olduğu görüldü. Ziraat Bankası’nın ilk çeyrek kârı yüzde 46, Halkbank’ın ise yüzde 79,3 arttı. Kârlılık üzerinde yüksek faiz ve komisyon gelirlerinin etkili olması dikkatlerden kaçmadı.