Anadolu'nun kilidi Kars

Anadolu'da ilk cuma namazı da Sultan Alpaslan'ın imamlığında Ani Fethiye Camii'nde kılınıyor. Cami inşa edilince, katedral tekrar Hristiyanlara iade ediyor.

İstanbul'dan iki saatlik bir uçuştan sonra iniyoruz Kars'a. Hava serin ve temiz. Havaalanından şehre giriş on dakikamızı almıyor. Trafik yok, şehir sakin ve düzenli. Kırk yıl kadar Rus işgalinde kalan Kars'ta caddeler geniş ve her köşebaşında bir taş bina selamlıyor sizi. Kars Valimiz Günay Özdemir eşliğinde şehri geziyor, tarihî, turistik yerleri görüyoruz.
Şehrin ortasından geçen Kars Çayı, etrafını yeşillendirip şenlendirmekle kalmıyor, müthiş bir doğa manzarası sunuyor. Kars Çayı'nın ıslah edilmesi ve çevre düzenlemesinin yapılması için belediye ile ortak proje geliştiriliyor.
Serhat boylarında
Kars Kalesi şehre hakim, muhkem bir tepede kurulmuş. Şehrin manevi sultanı Ebül Hasan Harkani Hazretleri Camisi'ne bakıyor. Manzara muhteşem. Dolup taşıyor mübareğin türbesi. nbsp;Vali Günay Özdemir, Ebül Hasan Harkani hazretlerinin daha çok tanıtılması gerektiğini söylüyor. Büyük bir keyifle dolanıyoruz şehirde… Oruçluyuz ama, hava serin ve yormuyor. Akşama iyice iştahımız açılıyor. Yumuluyoruz Kars kebabına. Kebap da kebap hani. Ocakbaşı diye bir mekan var. Yer bulmak ne mümkün. İnsanlar güler yüzlü ve neşeli. Şehirde bir sükûnet hissediliyor, bilmem belki de bize öyle geliyor. Şehir belli ki iyi planlanmış, simetri dikkat çekiyor.
Ani Harabeleri'nde
İpek Yolu üzerindeki önemli merkezlerden biri olan Ani, Alpaslan tarafından fethediliyor. O yıllarda Ani'nin nüfusu en az 80 bin hatta 160 bin olduğu rivayet ediliyor. Sultan buranın idaresini Emir Manuçehr'e bırakıyor. Müslümanlar Ani'de imar faaliyetlerine girişiyor ve en az Ermenilerinki kadar gösterişli eserlere imza atıyorlar. İşte Ani Ulu Camii, ya da Manuçehr Camii, bunlardan biri.
Manuçehr Camii bu topraklardaki ilk camimiz. Mimarî hususiyetleri ile de bir zirve.
Ne yazık ki Cumhuriyetin ilk yıllarında sağlam olduğu bilinen ve depo olarak kullanılan cami şu an virane. nbsp;Dileriz Türkiye 2071 hedefine giderken bu nurlu mescidi Alpaslan'a yaraşır bir şekilde restore eder.
Ani'nin tek camisi o değil, muhteşem minaresiyle görenleri hayran bırakan Ebü'l Muammeran Camii de ne yazık ki perişan. Zikrolunan minareyi 1894 yılında bir Ermeni papazın dinamitle uçurduğu biliniyor. Ani'deki sivil mimarlık örneklerinden biri de Selçuklu Sarayı. Tacirin Sarayı, Kale, Sultan Sarayı, Sargis Sarayı, Baran Sarayı diye anılan bina 1999 yılında Kültür Bakanlığı tarafından restore edilmiş. Rehberimizin verdiği bilgiye göre birkaç yıl önce burada yapılan kazılarda kemikler bulunmuş. Avrupalı arkeologlar Ermenilere ait olduğunu zannederek sevinmişler, lakin Türklere ait çıkınca hevesleri kursaklarında kalmış. nbsp;
Ardahan, Bülbülan
Kars'tan Ardahan'a geçiyoruz, Valimiz Ahmet Deniz ile kısa bir hasbihalin ardından meşhur Bülbülan yaylasına çıkıyoruz. Meğer o gün Ardahan'da hortum çıkmış ve birkaç çatıyı uçurmuş. Verilmiş sadakamız var diyorum, biz varınca, hortum pılını pırtısını toplayıp gitmiş. Ne zaman Ardahan'a uğrasak bir olay oluyor. Yaylada rakım 2700 civarında. Bülbülan Yaylası şenliklerinden biliyorum burayı. Temmuz ortasında donuyor insan. nbsp;Ardahanlılarla selamlaşıyor, tokalaşıyoruz. Tuttuğumuz el değil, sanki kabuk, sertleşmiş soğuktan. Neyse güler yüzleri ile içimizi ısıtıyorlar. Bülbülan'da kekik gibi rayihalı otlarla beslenmiş yayla hayvanlarını kesip kuzu çevirme ve cağ kebabı yapıyorlar. Şehirden iftar için gelenler oluyor. Esnaf cömert ve misafirperver. nbsp;Bize "hey İstanbul beyfendileri" diye takılıyorlar "iftara kalın, misafirimiz olun". nbsp;İsterdik ama çenelerimiz birbirine vuruyor. Buradakiler soğuğa alışkın, keyifleri yerinde görünüyor.
Ve Iğdır
Iğdır kayısısı meşhur derler, bi test edelim bakalım doğru mu? Iğdır'da alıyoruz soluğu, Vali Davut Haner Bey'e kısa bir ziyarette bulunuyoruz. Iğdırlı dostum Eyüp Karaçelik'i buluyorum. "Abi kayısı krizimiz tuttu" diyorum. Gülüyor, bu sene biraz dolu vurdu ama, ayarlarız diyor. Iğdır kayısıları iri ve kokulu. Ağzınıza bal damlıyor âdeta. Aman Malatyalılar alınmasınlar.
İnşallah bir başka sefere bahsederiz oradan da...

nbsp;

KÜMBET CAMİİ
Daha önce şapel (mini kilise) olan Kümbet Camii, şimdi Müslümanlara hizmet veriyor. Mimari olarak gerçekten çok güzel ve etkileyici.

nbsp;

İLK CUMA BURADA KILINDI
İlk fetih namazının kılındığı Ani ören yerindeki Fethiye Camii, Kars-Ermenistan sınırında yer alıyor. nbsp;Tarihi cami yıllara meydan okuyor.

nbsp;

FETHİYE CAMİİ nbsp;
Daha önce kilise olan sonradan camiye çevrilen Fethiye Camii, mimarisi ve ferahlığı ile insanı etkiliyor. Ramazanda mukabeleler burada yapılıyor.

nbsp;

İSMİNE YAKIŞAN FAKÜLTE
Kars'ta bol miktarda tarihî taş bina var. İşte bunlardan biri Kafkas Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi olarak hizmet veriyor.

nbsp;

İŞTE O MASA
Doğu sınırlarını belirleyen Kars Antlaşması (13 Ekim 1921) nbsp;işte bu masada imzalandı. Kars Valisi Günay Özdemir, odanın halka açılacağını söyledi.

nbsp;

Kafkas Üniversitesi, Kars Çayı'nın bitişiğinde...

nbsp;

nbsp;

HUZURUN KARS'TAKİ ADRESİ
Ebül Hasan Harkani Hazretleri Türbesi, caminin hemen bitişiğinde, güzel mimarisi, manevi havası ve ihtişamı ile huzur veriyor insana. nbsp;

nbsp;

Anadolu'ya vurulan ilk Türk mührü. olan Ebul Menucehr Camii, restore edilmeyi bekliyor.

TAVAN ARASI
Hazırlayan: Ahmet Sırrı Arvas