65 saniyelik kabusun üzerinden bir yıl geçti: İşte uzmanların deprem değerlendirmeleri

Türkiye bu yüzyılın iki büyük felaketini aynı gün yaşadı. 6 Şubat Kahramanmaraş merkezli depremlerde resmi rakamlara göre 50 bini aşkın vatandaşımız hayatını kaybetti. Hayatta kalanlar ise başka illere göç ederken ülkeleri dahi etkileyen depremin yaraları 11 kentte hala sarılmaya çalışılıyor.

Sola atılımlı olan depremlerde bazı yerlerde toprak 6 metre kadar hareket etti. Uzmanlar “İlk deprem 300 kilometre uzunluğunda bir hatta toprağın hareket etmesine yol açtı, ikinci depremde ise bu 140 kilometre oldu” sözleriyle uzunluğun İstanbul-Ankara arası kadar olduğunu söyledi.

Uzaydan bile görünen yıkım, deprem bölgesi Türkiye’de ‘alarm’ verdirirken uzman isimlerin her söylediği yakından takip edildi.

Deprem günü ilk olarak yer bilimci Naci Görür’ün afet bölgesini öncesinden uyardığı video kayıtları ortaya çıktı. Türkiye’de deprem araştırmaları alanında önemli bilim insanları içinde yer alan Görür, 3 Şubat'ta sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, “Yarbaşı-Düziçi/Osmaniye’de 4,2 deprem oldu. Deprem Doğu Anadolu Fay Zonunda. Bu zonun Çelikhan-Erkenek-Maraş kesiminden endişe ediyoruz. Bu kesimi NE ucundan 2020 Elazığ depremi yükledi. Bu deprem de küçük de olsa SW ucundan zorladı. Bu uçta son deprem 1998 Adana Depremi." ifadesini kullanmıştı.

RİSKLİ 18 İL

Depremin ‘Geliyorum’ dediği görülürken Görür, bölgede kırılmamış kimi fayların görece küçük depremler üreteceğini söyledi. Sarsıntılar için bir yıllık süre veren uzman isim, Adıyaman-Hakkari hattını işaret ederek “6 Şubat depremi ile Arap Levhası kuzeye doğru itilmiş olabilir. Bu itilme Adıyaman-Diyarbakır-Siirt-Hakkari-Yüksekova Levha sınırında (Bitlis-Zagros Süturu) sıkışma sonucu depremlere neden olabilir” uyarısını verdi.

Yerel yönetimlere sık sık ‘tedbirli olun’ çağrısı yapan Görür, 6 Şubat afetinin benzerinin yaşanabileceği illeri ise tek tek saydı. Görür, fay hattı üzerindeki illerin Eskişehir, Denizli, Muğla, Erzincan, Kayseri, Tokat, Kahramanmaraş, Hatay, Kocaeli, Osmaniye, Bingöl, Konya, Erzurum, Aydın, Balıkesir, Burdur, Manisa, Hakkari olduğunu açıkladı ve bu iller için “Orada tedbir alınmazsa ve büyük deprem olursa zarar anormal derecede fazla olur” ifadelerine yer verdi.

Depremin vurduğu Malatya ve Adıyaman’da enkazların kaldırıldığı alanlar havadan görüntülendi

Naci Görür’ün riskli iller listesinde yer almasa da olası Marmara depremi milyonlarca İstanbulluyu diken üstünde tutuyor.

Büyük Marmara depremi sonrası tsunami olasılığı var mı? sorusuna cevap veren Doç. Dr. Doğan Kalafat, net olarak ‘evet’ deyip , “Özellikle Marmara Denizi’nde bulunan üç derin çukurun etrafındaki kalın genç alüvyon-sediman tabakalarının bir deprem sonucu hareketi sonucu, yani deniz dibi heyelanları sonucu tsunami olma olasılığı mevcut” ifadelerini kullandı.

TSUNAMİ İSTANBUL’DA HANGİ İLÇELERİ ETKİLEYECEK?

Kandilli’deki çalışmalara değinen uzman isim, dalgaların kıyıya varış süresinin yaklaşık altı dakikayı bulabileceğini, dalga yüksekliklerinin ise 2.2 metreyi bulabileceğini aktardı.

BBC Türkçe’nin incelediği, İBB ve ODTÜ'nün hazırladığı raporlarda, olası bir büyük depremde, "Marmara Denizi’ne doğrudan kıyısı olan bütün ilçelerde değişken ama önemli boyutlarda tsunami etkisi olacağı" öngörülüyor.

En fazla etkilenme ihtimali bulunan ilçelerle ilgiliyse şu bilgiler veriliyor:

Büyükçekmece denizaltı heyelanı kaynaklı olası tsunamilerde su basma alanı yüksek olan ilçeler, Silivri’ye ek olarak, Büyükçekmece, Bakırköy, Beylikdüzü ve Avcılar ilçeleridir. Bu ilçeleri Kadıköy, Maltepe, Fatih ve Küçükçekmece ilçeleri takip etmektedir. Yenikapı denizaltı heyelanı kaynaklı olası tsunamilerde ise su basma alanı yüksek olan ilçeler sırası ile Bakırköy, Tuzla, Maltepe, Kadıköy, Fatih, Kartal ve Pendik ilçeleri olarak görülebilir.

DEPREM 6 ŞUBAT’TAN BERİ BU İLLERİ ESİR ALDI

Felaketin yaşandığı o günden bugüne 797 deprem meydana geldi, sarsıntıyı ise en fazla Malatya, Adana, Adıyaman ve Hatay yaşadı.

Hatay'ın öncesi ve sonrası

Sarsıntılarla ilgili değerlendirmelerini paylaşan deprem uzmanı Prof. Dr. Şükrü Ersoy, “3 yılda olması gereken deprem 1 yılda oldu” dedi. ‘Depremsiz bir Türkiye beklemek hayal’ ifadelerini kullanan bilim insanı “6 Şubat depremlerindeki büyük şoklar, Türkiye’deki bütün fay zonlarını huzursuz etti” sözleriyle 2024’de sarsıntıların devam edeceği uyarısını yaptı.

UZMANLAR TEK SESLE HAKKARİ’Yİ İŞARET ETTİ

Dünya basınında dahi ‘en kötü senaryo’ olarak nitelenen felaketin ardından uzman isimler olası İstanbul depremine değinerek yerel yönetimlere ‘yapılaşma’ uyarılarını sık sık tekrar etti.

Olası Marmara depreminin yanı sıra bilim insanlarının uzlaştığı bir diğer il ise ‘Hakkari’ oldu. Prof. Dr. Naci Görür, Prof. Dr. Okan Tüysüz ve Prof. Dr. Doğan Perinçek Hakkari'de 7 büyüklüğünde deprem beklediklerini açıklayarak, kentsel dönüşüm önceliği çağrısında bulundu. Felaketin birinci yılına girilirken üç yer bilimci ortak uyarı verdi.