Abdüllatif Uyan

"Abdülvehhab Şa'rani", çok büyük bir veliydi, Şanının yüksekliği, her halinden belliydi. Çok uzak diyardaki bir talebeyi şayet, "Kalbi ile" yanına etseydi eğer davet, O talebe, ânında muttali olup buna, Kalkıp, kısa zamanda gelirdi huzuruna.

"Abdülvehhab Şa'râni", hal ehli bir kişiydi, Canlı cansız bir şeyin zikrini işitirdi. Kendisi anlatır ki: (Bir gün akşam vaktinde, Namaz kılıyor idim, üstadımın evinde.

"Seyyid" olup, Resul'ün kerim evladındandır, Kerametler sahibi, büyük bir evliyadır. Büluğa ermediği çocukluk zamanında, Hatmederdi Kur'an'ı, bir gece namazında. Anlayışı, zekası, öyle fazla idi ki, Çok geçmeden, ilimde eyledi çok terakki.

Makam sahibi biri, bir yolculuk ânında, Tokat'a uğramıştı, "Şirvani" zamanında. "Hoş geldin" demek için, o makam sahibine, Gitti bütün ahali, onun ziyaretine.

"Abdülmecid Şirvani", büyük bir veli idi, Sohbeti, insanlara pek çok faideliydi. Bir Müslüman, bu zata insanlık icabiyle, Muhalefet ederek, üzmüş idi haliyle.

"Şudur ki insanların hayırlısı, iyisi, Çok olur o kimsenin, kullara faidesi." Bu hadisi şeriften alarak ders ve ibret, Bir ömrü müddetince, İslama etti hizmet. Çalışırdı bir günde tam "Yirmiiki" saat, Yalnız "İki" saati, olurdu istirahat.

"Ali ibni Şihab" ki evlad-ı Resuldendir, Hem o devrin, en büyük din alimlerindendir. Geçirirdi vaktini hizmet ve ibadetle, Vakar sahibi olup, heybetliydi gayetle.

İlmiyle amil olan büyük bir evliyadır, "Seyyid" olup, Resulün kerim evladındandır. Haram ve şüpheliden sakınırdı pek fazla, Kat'i helal değilse, yemezdi onu asla.

Hocası Bahaeddin Buhari hazretleri, Onu, kendi yanına oturturdu ekseri. Çok teveccüh ederdi sık sık ona dönerek, Söylerdi kıymetini, bazı kere överek.

"Alaüddin-i Attar" anlatır ki şöylece; Muhammed Behaeddin beni kabul edince, O kadar çok oldu ki bağlılığım ve sevgim, Yanından bir an bile ayrılmak istemezdim.

"Alaüddin-i Attar" büyük âlim, evliya, Onun gelmesi ile aydınlandı bu dünya. Babası, Buhara'da hayli zengin bir zattı, Öldüğünde, geriye pek fazla mal bıraktı.

"Alaüddin-i Attar" büyük bir veli idi, Çok zengin ve soylu bir aileye sahipti. Gitti bir gün hazreti Behaeddin Buhari'ye, Dedi; (Kabul buyurun beni talebeliğe.) Buyurdu ki; (Öyleyse, bir sepet elma alıp, Kendi mahallenizde, sat onları bağırıp.)

Samini hazretleri, en sonunda dedi ki, (Seven, hiç sevdiğini bırakıp gider mi ki?) Sözlerini bitirip, evine gitti sonra, O gün, akşama kadar hiç çıkmadı bir daha. "Hafız Osman Bedreddin", dinleyip bu sohbeti, Hatasını bildi ve anladı hakikati.

Hafız Osman Bedreddin, Mahmud-u Samini'nin, Dergahına geleli "On gün" olmuştu hemin. Samini hazretleri buyurdu; (Hafız kurban, Misafirlik üç gündür, hizmete başla heman.

Palu'daki o "Mahmud Samini" hazretleri, Hep "Osman Bedreddin"den bahsederdi ekseri. Çocukluğundan beri, halini, safha safha, İsmini söylemeden anlatırdı çok defa.

Kurt İsmail Paşa'nın, Ahmed Muhtar Paşa'ya, Arz ettiği bilgiler, yazıldı aşağıya. Dedi ki; (O ezanı okuyan o fedai, Miralay Bahri Bey'in kumandasında idi.

Ruslar hücum edince, Erzurum beldesine, Bu, Erzurum halkının gayret verdi hepsine. Ve yediden yetmişe, herkes silahlanarak, Müdafâ durumuna geçtiler toplanarak.

Fatih Sultan Mehmed Han, fetihten sonra bir gün, Ziyaretine gitti, bu "İslam büyüğü"nün O sohbet esnasında, arz etti ki; (Ey hocam, Sahabe-i kiramın büyüklerinden olan, Ve "Mihmandar-ı Resul, Ebâ Eyyüb Ensâri" İstanbul surlarına yakınmış nurlu kabri.

Osmanlı padişahı Sultan İkinci Murad, "Hacı Bayram Veli"ye ederdi çok iltifat. Ve devlet işlerinden fırsat buldukça yine, Giderdi bu velinin sık sık ziyaretine.

"Hacı Bayram Veli"yi tavsiye edince halk, Onun kim olduğunu eyledi hayli merak. Ankara beldesine yollandı o saatta, Lakin aradığını bulamadı o zâtta.