Kıvanç Alphan

Küresel çapta ekonomilerde bir toparlanma söz konusu olsa da, Avrupa tam tersi bir seyir izliyor. Dünyanın en gelişmiş 7 ülkesinde, bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 2.4 oranında büyüme beklenirken, Almanya hariç Avrupa'da ikinci çeyreğe kadar bir toparlanma beklenmiyor. Büyük çaplı borcu ve politik belirsizlik yüzünden İtalya, bu zincirdeki en zayıf halka. Kıbrıs'ta izlenen yol ise tedirginliğe yol açtı.

Zayıf makroekonomik görünüm ve Kıbrıs meselesinin Avrupa'ya yayılma endişeleri İtalya'daki politik belirsizlikle birleşince olan oldu. Hem ilk çeyrek hem de ay sonu olması hasebiyle 1.2750'ye kadar çekilen Euro buradan gelen tepkiyle bir miktar yükseldi. Nitekim, geçen hafta 1.30'lara yükselince okuyucularımızı ikaz etmiştik.

Güney Kıbrıs ile AB arasında kurtarma için mutabakata varılması yatırımcılara nispeten rahat bir nefes aldırdı. Sonuçta Kıbrıs'a muhakkak bir çözüm bulunması gerekiyordu. Kabul edilen durum hoş olmasa da, tüm ülkenin iflas etmesinden iyidir.

Rumların üç günü kaldı!..

Güney Kıbrıs'ta devlet eliyle gasp!

Pozitif Amerikan verileri bu hafta da piyasanın iştahını artırdı. İstihdam rakamları ile perakende satışlardaki artış, dünyanın en büyük ekonomisinde işlerin iyi gittiğine işaret ediyor.

En önemli verilerden biri olan Amerikan tarım dışı istihdam rakamları Cuma günü beklentilerden çok daha iyi gelince Dolar, değerine değer kattı. İşsizlik de %7.7'ye geriledi. Euro bölgesinde işsizliğin %11 olduğu hatırlanırsa, Amerikan ekonomisinde işlerin Avrupa'ya göre daha iyi gittiği anlaşılır. Bu rakamlar ayrıca, harcama kesintileri ve yükseltilen vergilere rağmen Amerikan ekonomisinin bir ivme yakalayabileceğine dair umutları da artırdı.

Piyasa yukarı gitmek istese de kalıcı bir yükseliş için şartların olgunlaşması gerekiyor. Amerika'da çok iyi gelen tarım dışı istihdam verisi ve %7.7'ye düşen işsizlik, QE-3 umutlarını darbeledi. Haftalık işsizlik başvurularında da gerileme görülünce piyasa düştü.

Küresel piyasalarda Amerika ve İtalya'ya yönelik endişeler devam ediyor. Özellikle Amerika'da Cuma günü devreye giren harcama kesintileri büyük tedirginlik kaynağı.

Çin'den gelen ve büyümenin yavaşladığına işaret eden son ekonomik veriler moralleri bozdu. Bunun yanında küresel büyümeye dair riskler de artıyor. Amerika'da planlanan otomatik harcama kesintilerinin yürürlüğe girmesi ise bir diğer endişe kaynağı. IMF böyle bir durumda 2013 için yaptığı küresel büyüme tahminini %2'den %1.5'e düşürebileceğini duyurdu.

Cuma akşamı gelen bir haberle sarsıldık. Aziz insan, İhlas Holding Yönetim Kurulu Başkanı Enver Ören Ağabeyi kaybettik.

Euro, Dolar karşısında 1.3357'nin üzerinde tutunamayınca 1.3150'lere kadar geriledi. 1.3357'nin altında satış baskısının artacağını yazmıştım ki bunda daha evvel belirttiğim birçok faktör etkili oldu. Bankaların Avrupa MB'den aldıkları krediyi beklentilerden çok daha düşük miktarda geri ödemesi de endişeye yol açtı. Bunun iki anlamı var:

G-20 zirvesinden Japonya'ya karşı açık bir eleştiri çıkmayınca Yen'deki gerileme bu hafta da sürecek gibi görünüyor. Çoğu ülkenin para birimlerini manipule ettiği düşünüldüğünde böyle bir eleştiri zaten garip olurdu. Yen'deki düşüşün hızı, mevcut Japonya Merkez Bankası başkanının 19 Martta görevi bırakmasıyla yerine kimin geleceğine bağlı olacak.

Avrupa ekonomisi 2012'nin son çeyreğinde %0.6 daraldı. Beklenti %0.4 idi. Euro bölgesinin en güçlü iki ekonomisi olan Almanya ve Fransa'nın da büyüme oranı beklentilerin altında. Nitekim, temel makroekonomik veriler kötü gelmeye devam ettiği için Euro'nun son yükselişine temkinli yaklaşmak gerektiğini belirtmiştim.

Ülkelerin uyguladıkları para ve maliye politikaları ile döviz kurlarına olan müdahaleleri, dünyanın en gelişmiş 7 ülkesini (G7) endişeye sevk etti. G7 ülkeleri, 15-16 şubatta Moskova'da yapılacak G20 zirvesi öncesi bu konuda ortak bir bildiri yayınlamayı planlıyor. Özellikle Japonya'nın, Yen'in 4 ayda %13 değerlenmesine yol açan politikaları rahatsızlık doğuruyor.

Çin ekonomisinde son 5 aydır hissedilir derecede toparlanma görülüyor.

Geçtiğimiz hafta Euro'nun Dolar karşısında 1.37'yi gördüğüne şahit olduk. 6 aydır yükselen parite, böylece 14 ayın zirvesine yükseldi. Bu esnada Yen, Dolar karşısında 1971'den beri en uzun soluklu düşüşünü, Euro karşısında ise 1999'dan beri en uzun soluklu yükselişini yaşadı.

Bir yandan Euro bölgesine dair olumlu beklentiler artarken, diğer taraftan Amerika'da son çeyrek büyüme rakamının beklentilerin altında kalması Dolar'a da hızla değer kaybettirdi. İşsizlik de %7.8'den %7.9'a yükseldi. Kötü gelen veriler, FED'in genişleyici para politikasına devam etmesi gerektiği şeklinde yorumlandı. Dolar'daki zayıflık ilerleyen günlerde devam edebilir.

Geçtiğimiz hafta Avrupa ve Amerika'dan gelen olumlu veriler risk iştahını önemli ölçüde artırmış durumda. Kriz döneminde Avrupa Merkez Bankası'nın (AMB) bankalara açtığı kredilerin, bu bankalarca geri ödenmeye başlanacağının ve ödeme miktarlarının da beklentilerin üzerinde olacağının açıklanması Euro'yu 1.34'ün üzerine taşıdı.

Bu hafta Avrupa'dan gelen haberler piyasaları bir miktar yukarı taşıdı. Özellikle Almanya'dan gelen ZEW ekonomik beklentiler endeksi ile IFO iş dünyası beklentiler verisi olumlu karşılandı.