Ömer Faruk Bingöl

Türk lirasının yüzde 18 değer kaybettiği bir haftayı geride bıraktık. TCMB, politika faizinde, piyasa beklentisi dâhilinde 100 baz puan daha indirime gitti ve faiz yüzde 14'e düştü. Dolar, faiz indirimi sonrası 17 TL'yi de geçti. Gelen müdahale ile 16,40 TL civarından cuma gününü tamamladı. Geldiğimiz noktayı özetlersek;

Çiğ süt fiyatlarına gelen zammın ardından geçen haftayı da süt ürünlerine "geldi gelecek" zamları konuşmakla geçirdik. Kulağımı nereye kabartsam, kiminle konuşsam "filanca markette kaşar fiyatı hâlâ cazip, henüz tereyağına zammı yansıtmamışlar, beyaz peynirde etiketler daha değişmemiş" gibi "stok tüyoları" duyar oldum. Sosyal medyadaki paylaşımlardan tutun da apartmandaki merdiven muhabbetlerine kadar "nerede, ucuza ne kaldı, hemen gidip alalım" şeklinde muhabbetler tavan yapmış durumda...

Bu yıl asgari ücret görüşmeleri enteresan bir zamana denk geldi. Doların 8-9 TL'den başlayıp, 14 TL sınırına doğru gerçekleşen yolculuğu, beraberinde bütün mal ve hizmet fiyatlarını da sürükledi.

Bundan yaklaşık 100 sene önce büyük buhran yıllarında ekonomiler çökerken, borsa koridorlarının en meşhur sözlerinden biri "psikolojisi sağlam olan kazanır" olmuştu. Son 1-2 yıldır da pandemi, kuraklık, kıtlık, pahalılık derken, insanlık birçok sıkıntıyı bir arada yaşıyor.

Piyasalar son zamanların en hareketli haftasını geride bıraktı. Merkez Bankasının faizleri yüzde 15’e düşürmesinden çok “Bundan sonra ne olacak?” belirsizliği sert hareketleri beraberinde getirdi. Dolar yüzde 12,5 artışla, geçen haftayı 11,2360 TL seviyesinden tamamladı.

FED'in "geri çekilme" konusunda yine zaman ve miktar belirtmemesi, piyasada bu konuyu spekülasyon malzemesi yapıyor. Ha çekildi, ha çekilecek derken olan reel ekonomiye oluyor. Kolay değil "finans oyunu" oynamak! Çünkü hisse senedi kredileri zirve yapmış, merkez bankalarının ufak bir geri çekilme hamlesinde pozisyonlar ‘finanse edilemeyecek' duruma gelmiş!

Sokak diyor ki: "İstediğin kadar para bas. Faizi istediğin kadar sıfırda tut. Ulaşamadıktan sonra ne edeyim ben öyle parayı! Maaşıma dokunma, başka ihsan istemem"

GEÇTİĞİMİZ 3 yılda olduğu gibi "bol ve ucuz" dış finansmanın rahat bulunamayacağı, gittikçe azalacağı ve yabancı sermayenin "daha seçici davranacağı" bir döneme doğru ilerliyoruz. BU sebeple Orta Vadeli Plan ve 2014 bütçesinde; cari açığın, aslında "büyümenin finansmanında dış kaynak bağımlılığının" azalması için yurtiçi tasarrufların artırılmasına vurgu yapılıyor.

ABD-İran yakınlaşması, ambargonun kalkmasına doğru ilerlerse; Türkiye'nin, ithal ettiği enerji için bir de dışarıdan altın almasına gerek kalmayacak

Bir önceki yazımızda "Borsada haftanın geri kalanında 75.165'teki fiyat boşluğunun kapanması gündeme gelebilir" demiştik.

FED'in son kararının ardından (19 Eylül) 80 bin denemesi yapan ve o tarihten beri düşüşe geçen Borsa İstanbul, bugün (25 Eylül) itibarıyla 75.165 noktasındaki "fiyat boşluğu"na oldukça yaklaştı.

Tahvil alımlarına devam' kararı, sadece ertelemeden ibaret. Sonraki FED toplantısı 29-30 Ekim'de... Bu tarih yaklaştıkça stres artacak.

Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, doların yıl sonunda 1.92'yi göreceğini söylediğinde herkes şaşırmıştı.

ABD Merkez Bankası'nın (FED) 18 Eylül toplantısından çıkacak kararlara iki gün kala altın, heyecanlı bir haftaya başlıyor.

ABD Merkez Bankası'nın dolar likiditesini azaltmaya başlamasının, son 5 yıldır "bol ve ucuz para" ile tırmanan gelişen piyasalarda "tersine etki" yapabileceği hep ön plana çıkarıldı!... Ancak Türkiye'den gelen son büyüme ve sanayi üretimi verileri, "gelişen piyasaların iç dinamiklerinin de olduğunu" ve "değişen şartlara uyum sağlayabileceğini" herkese gösterdi...

ABD'de işsizlik oranı, Aralık 2008'den beri en düşük seviyeye geldi. Ülkedeki toparlanmanın etkisiyle güçlenen dolar, son 5 yıldır dünya ekonomisini sürükleyen gelişen ülkeleri zorda bırakıyor... Erdoğan G20'de, "çekilme stratejisinin zamanlaması ve hızının dikkatli şekilde ayarlanması gerektiğini" söylemişti. 10 gün sonra ABD Merkez Bankasının alacağı kararlar merakla bekleniyor.

FED, henüz doları çekmeye başlamadı. Suriye kaynaklı jeopolitik riskler de fiyatlara tam dahil değil. Buna rağmen borsa, dolar bazında çok kritik bir noktaya, '3.5 cent'e kadar geriledi!

ABD Merkez Bankası'nın (FED) "tahvil alımlarını azaltacağı" tarih yaklaştıkça, bütün gelişmekte olan piyasalar gibi bizde de para çıkışı hızlandı.

Bugün Merkez Bankası'nın faiz kararı açıklanacak. Öncesinde rakamlara baktığımızda gösterge tahvil 9.4'e hareketlendi, dolar yeniden 1.95'in üzerinde... Euro/TL 2.60'ı aşarak, sepet kur ise 2.28'e dayanarak tarihî zirvesini gördü.

Borsa İstanbul, son iki ayda oluşturduğu 70-77 bin bandının üst sınırına doğru "üçüncü defa" yönelmiş görünüyor.