Vehbi Tülek

Abdülgaffâr Gencevî hazretleri, Azerbaycan'da yaşayan evliyânın büyüklerindendir. Karabağ'ın Gence şehrinden olup, on altıncı asırda yaşamıştır. Çok talebe yetiştirmiştir...

Demir Hoca, Nevşehir'de yaşamış velîlerdendir. Asıl ismi Mustafa'dır. Nevşehir'in Karasoku Mahallesinde 1870 (H.1287) senesinde doğdu. Halk arasında "Demir Hâfız" veya "Demir Hoca" ismiyle meşhur oldu...

Ömer Rızâî Efendi, evliyânın meşhurlarındandır. Dârende'de 1757 (H. 1170)'de doğdu. İlk tahsîline burada başladı ve Arap Fars dillerini öğrendi. Hâdim'e varıp Müftü Yeğen Efendi'den zâhir ve bâtın ilimlerinde dersler aldı...

Nalıncı Baba, adsız sansız Allah dostlarından biridir. Asıl adı, Muhammed Mimi Efendidir. Bergamalıdır. 1592 yılında vefat etti. Cenaze hizmetlerini bir rüya üzerine bizzat III. Murad Han görmüştür!..

Bir Çanakkale şehidi... Adı, Üsteğmen Zahid... Defnedilmeden önce üstü arandığında bir mektup çıkar cebinden. Hanımına hitaben yazılmış, ancak gönderecek zamanı olmamıştır...

Büyük hadis âlimi Ali bin Harb hazretleri aslen Azerbaycanlıdır. Meşhur âlimlerden hadis öğrendi. Ömrünün sonlarına doğru Musul'a yerleşti. Burada çok talebe yetiştirdi...

Bedreddîn Serhendî, Hindistan'da yaşamış olan büyük velilerdendir. İmam-ı Rabbânî hazretlerinin önde gelen talebelerindendir. Keşf ve kerâmetler sâhibi bir zat idi...

Rüstem Halîfe Bursevî, evliyadan bir zattır. Aslen Bolu vilâyetinin Göynük kazâsından olup, Bursa'ya yerleşti ve orada vefat etti... Hızır aleyhisselâmdan da ilim öğrenmiştir...

Ebû Abdullah Muhammed bin Ahmed Şerîf et-Tlemsânî, gâyet sevimli, ağırbaşlı, cömert ve nâzik bir zât idi. Mazlûmların ve muhtaçların sığınağı idi. Onlara çok yardımlarda bulunurdu. Pek çok talebe yetiştirdi...

Büyük velî Necmeddîn-i Kübrâ, Harezm'e bağlı Hayvek'te dünyaya gelir. Tasavvufta "Kübreviyye" (Zehebiyye) yolunun kurucusudur. Tam adı, "Ebû'l-Cenâb Ahmed bin Ömer bin Muhammed bin Abdullah'tır...

Aysâvî (Ahmed bin Yûnus ed-Dımeşkî) hazretleri, Şam velîlerinden ve Şâfiî mezhebi fıkıh âlimlerindendir. İsmi, Ahmed olup, babasının ismi Yûnus'tur. Lakabı "Şihâbüddîn"dir...

Hâce Hasan Attâr, "Silsile-i aliyye" büyüklerinden Alâeddîn-i Attâr'ın oğlu, Şâh-ı Nakşibend hazretlerinin de torunudur. 1423 (H.826) senesi Zilhicce ayının onunda Kurbân Bayramı gecesi vefât etti...

Muhammed Cevâd Takî, "Oniki İmâm"ın dokuzuncusudur. İmâm-ı Ali Rızâ'nın oğludur. 835 (H.220) yılında Zilhicce ayının altısında Bağdât'ta vefât etti. Kabri, dedesi Mûsâ Kâzım hazretlerinin kabrinin arkasındadır...

Ahmed Arvasi için kimi müşfik öğretmen, kimi muhteşem sosyolog, kimi mükemmel mütefekkir, kimi de müthiş yazar tarifini yapar. Ama hepsi de "adamdı" diye eklerler: "Adam gibi adam!"

Özdemiroğlu Osman Paşa, Memlûklar zamanında Mısır'a yerleşmiş olan bir Çerkez aileye mensup olan Beylerbeyi Özdemir Paşa'nın oğludur. Annesi tarafından ise Mısır'daki Abbasî halifeleri ailesine mensuptur...

Abdullah-i Dârimî, büyük hadîs hâfızlarındandır. İsmi, Abdullah bin Abdurrahmân bin Fadl bin Behrâm. 181 (m. 797) târihinde Semerkand'ta doğup, 255 (m. 869)'de Bağdâd'ta vefât etmiştir...

Büyük âlim Muhammed bin Mensur buyuruyor ki: "Kibir sahipleri benim çok garibime gidiyor. Kendilerinin bir damladan meydana geldikleri, sonra da kokmuş leş olacaklarını bildikleri halde yine de kibirlenirler ki?!."

Ahmed bin Ebü'l-Havârî, bir gün mezarlığa gider. Orada bir garip kadınla karşılaşır. Zavallı hem ağlıyor hem de "Senden kurtuluş yolunu öğrenmek istiyorum, nedir" diye sorar. Ebü'l-Havârî'yi dinleyen kadın birden yere yığılır!..

Merzifonlu Kara Mustafa Paşa, zekî, irâdesi sağlam, azim sâhibi, işini bilen değerli bir devlet adamıydı. Ancak, "Viyana bozgunu"nu fırsat sayan muarızları, Mustafa Paşanın îdâmına sebep oldular...

Babür Şah, Hindistan'daki en büyük Müslüman Türk Devleti olan Gürgâniyye'nin kurucusudur. Timur Han soyundandır. Babası, Sultan Ebu Said'in oğlu, Fergana Hükümdarı Ömer Şeyh Mirza'dır...