24 milyon $'ı ABD'ye değil Türk bilimine yatırdık

Geçtiğimiz hafta Yıldız Holding'in Harvard Üniversitesi Kamu Sağlığı Fakültesi'nde (Harvard School of Public Health) şimdi adı Sabri Ülker Merkezi olarak değişen laboratuvarını ziyaret ettik. Prof. Dr. Gökhan Hotamışlıgil önderliğindeki 27 kişilik bilim ekibi, toplum sağlığını doğrudan ilgilendiren kronik hastalıklar konusunda önemli çalışmalar yapıyor. Ekipte Türk, Japon, İtalyan, İspanyol, Amerikalı, Çinli ve Alman araştırmacılar var. Nobel Tıp ödülüne en yakın Türk olarak adı geçen Prof. Dr. Gökhan Hotamışlıgil'in Yıldız Holding'in 24 milyon dolar bağışıyla daha da genişleyecek olan laboratuvarında bugün olmasa bile çok yakında ucu hepimize dokunacak araştırmalar yapılıyor. Laboratuvar ziyareti sonrasında bir araya geldiğimiz Yıldız Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ali Ülker ve Gökhan Hoştamışgil, bağışın gerekçesini ve yapılan araştırmalar konusunda önemli açıklamalarda bulundu.

Neden Harvard?
İster istemez akla ilk gelen, "Neden bağış Türkiye'deki eğitim ve araştırma kurumlarına değil, Amerika'daki bir kuruma?" sorusu oldu. İlk cevap Ali Ülker'den geldi, "Türkiye'de bilim ve araştırma kültürü maalesef istenilen seviyede değil henüz... Amacımız bu düzeyi arttırabilmek." Söze devam ediyor Hoştamışlıgil, "Bu bağışı Amerika'ya yapılmış bir yardım olarak düşünmek yanlış. Bu bağış bilime yapılan bir destektir. Ayrıca gözden kaçırılan bir nokta daha var, bu bağış Amerika'daki bir Türk araştırmacıya yapıldı. Bir Türk araştırmacıya ve onunla birlikte çalışan Türk bilim insanlarının da var olduğu bir ekibe yapılan bir bağış bu."
Araştırmalar Türkiye'ye kayacak
Türkiye'de bilimin gelişememesinin sorunu ekonomik nedenlerden olmadığını belirten Hoştamışlıgil, "Türkiye'de bilimsel ekosistem oluşmuyor çünkü üniversite içinde bir hiyerarşinin parçası olarak çalışıyorlar. YÖK bir özel üniversitenin mütevelli heyetine girebilmek için 6 ay inceledi beni. Bir düşünün, ilkokul diplomamı istediler, yani bürokrasi, hiyerarşi bu durumda…" tespitinden sonra cümlesini şöyle tamamlıyor: "Tabii Türkiye şu anda büyük bir büyüme sancısı içinde, bu kadar hızlı büyümelerde bu çok normal. Politik sistemin demokrasi ve katılımcılık açısından çok aşama kat etmesi lazım. Şu an bu sebeplerle hiçbir disiplinde üretim tam olarak sağlanamıyor. Zamanla hem ülke hem devlet kendi özgüvenini yükselttikçe bunlar da düzelecek, ben bunun zamanla oluşacağına inanıyorum ve şu an bu yolda Türkiye."

MERKEZİN AÇILIŞINA ALİ ÜLKER DE KATILDI
Yıldız Holding toplum sağlığının geleceği için Harvard Üniversitesi Toplum Sağlığı Fakültesi'ne 24 milyon dolarlık bağış yaptı. Yıldız Holding Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Ali Ülker ve Dekan Julio Frank de merkezin açılışına katıldı.

Fonlar taleplerle buluşamıyor

Türkiye'deki bilimsel araştırmalara yönelik samimi adımlara dikkat çeken Prof. Dr. Gökhan Hoştamışlıgil, "Türkiye'de GSYH'nin %2'si AR-GE fonlarına ayrılmalı diye bir yasa var. Tüm Avrupa ülkelerine göre çok yüksek bir oran. Eksik olan kritik kütlenin eksikliği. Projenin ortaya çıkmıyor oluşu. Örneğin, bugün TÜBİTAK elindeki fonları kişisel araştırmalara aktaramıyor hala. TÜBİTAK'ın elindeki fonlar şu anda taleplerle buluşamıyor" diyerek, Amerika'daki Türk bilim adamlarının Türkiye'ye dönemediğinin de özetini çıkarıyor aslında. nbsp;Hotamışlıgil'den kısa kısa bir de şu bilgileri not aldım:

? Körfez ülkelerinde diyabet oranı yüzde 50'lerde. Türkiye yüzde 10'luk oranıyla iyi bir yerde. Ama tabii yediğimiz içtiğimiz her şey kronik hastalıklar konusunda önemli ve ne yazık ki tohumlarımız tehdit altında. Kendi yerel tohumlarımızı koruyamıyoruz.

? 200 kiloluk birini bir atlet haline getirmeyiz. Biz yaşam kalitesini arttırıp daha sağlıklı bir yaşam için uğraşıyoruz.

? Vücudun ve tabiatın ürettiği malzemeleri bu sisteme karşı kullanabilir miyiz, bunu çalışıyoruz. Kan basıncındaki küçük bir değişiklik bile 10 yıl ömrü uzatmak anlamına geliyor.

? Metabolik hastalıklar da bulaşıcı hastalıklar da tabii ki büyük tehdit.

? Sabri Ülker Merkezi'nde 2 hedef çok önemli bizim için. Birincisi bu platformun gelişip bilim insanlarının kullanımına açacak yeni buluşmalar ortaya koyması. İkincisi de bizler için en büyük motivasyon, yetiştirdiğimiz öğrencilerdir.

FİKRET nbsp;ÇENGEL HABER/ANALİZ