ABD'nin imajını Rusya kurtardı

ABD'nin uluslararası politikada azalan gücüne dikkati çeken uzmanlar, Başkan Barack Obama'nın güçlükle karar verdiği askeri müdahalenin Rusya'nın öncülüğünde hazırlanan yeni plan sayesinde rafa kalktığını bunun da Beyaz Saray'ı
rahatlattığını düşünüyor. ABD ve Rusya Dışışleri Bakanları'nın Cenevre'de geçen cumartesi Suriye'nin kimyasal silahlarının denetimi ve imhası konusunda anlaşmasının yankıları sürüyor. Rusya'nın teklifiyle gelişen uzlaşmanın ABD, Rusya ve Beşşar Esed yönetimi açısında kazanımları tartışılırken, Suriye uzmanları Suriye'ye askeri müdahele konusuna uzun süre soğuk bakan ancak 21 Ağustos'ta Şam'ın Doğu Guta kırsalında binden fazla kişinin ölümüne neden olacak şekilde kimyasal silah kullanılması üzerine müdahale konusunda oldukça zor bir karar alan Obama yönetiminin de mutabakattan karlı çıktığı fikrinde. ABD'nin dünya siyasetinde azalan gücünü Asya-Pasifik bölgesine yoğunlaştırmayı hedeflediği bir dönemde Suriye müdahale planından vazgeçmesini sağlayacak bir formülün Beyaz Saray için de "imaj kurtarıcı" olduğu belirtiliyor.


- ABD'nin gücü azalıyor, Suriye'de sahneye Rusya çıkıyor


Pensilvanya Üniversitesi Siyaset Bilimi Profesörü Anne Norton, AA muhabirine yaptığı açıklamada, "Amerikalıların çoğu gibi ben de ülkemin saldırgan eylemlere girmesinden yana değilim ki bunu zaten pek beceremediğimiz de Irak ve Afganistan'da görüldü" yorumunu yaparken, ABD'nin gücünün her alanda azaldığını söyleyen Washington merkezli Foreign Policy in Focus Dergisi Direktörü John Feffer, "Tek taraflı karar alıp uygulayamaması, Kongre'nin desteğini alamaması bana gerçekten dünya siyasetinde ABD'nin gücünün azaldığı yeni bir aşamadan geçildiğini gösterdi" diyor.
Amerikan Kongresi'nin Obama'yı frenlediğini belirten Norton, tam bu sırada gelen Putin teklifinin de Obama'nın işine yaradığını ifade etti. Obama'nın tek amacının "kırmızı çizgim" dediği kimyasal silah kullanımından sonra harekete geçemeyişi yüzünden bozulan imajını düzeltmek olduğunu vurgulayan Londra King's College Ortadoğu ve Akdeniz Çalışmaları Profesörü Efraim Karsh da şu tespiti
yapıyor:


"Anlaşma, Obama'yı Kongre tarafından yenilgiye uğratılmaktan ya da aslında istemediği bir savaşa girmekten kurtarıyor. Esed bu silahları geçen sene içinde defalarca hiçbir müeyyide ile karşılaşmadan kullandı. Dolayısıyla Obama'nın tehditlerinin de Esed'i cezalandırmakla ilgisi yok, tek düşüncesi itibarını kaybetmemek." Amerikalıların ve Kongre üyelerinin operasyon karşıtı tutumunun Obama'nın elini zayıflattığını vurgulayan Oklahoma Üniversitesi Ortadoğu Çalışmaları Merkezi Başkanı Joshua Landis, Suriye konusunda tek taraflı hareket edememesiyle ABD'nin mutat dünya polisliği rolünden çekildiğinin gözler önüne serildiğinin altını çizdi. Landis, "Şimdi gözler Rusya'nın üzerinde. Putin, Esed'ten bir şeyler koparmak zorunda" diye ekliyor.


- Esed zaman kazanacak


Suriye uzmanları, Esed'in anlaşmanın şartlarına uyup uymayacağı konusunda farklı fikirlere sahip olsa da, süreci rejimin bekası adına zaman kazanmak için kullanacağını, hatta bu sürede muhalifleri yenilgilye uğratabileceği konusunda hemfikir. Tel Aviv Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Eyal Zisser, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Esed'in ABD ile oyun oynayamayacağını bildiği için anlaşmaya uyacağını, zira anlaşmaya uymasının kendisine zarar getirmeyeceğini çünkü muhaliflerle kimyasal silah olmadan da savaşabileceği görüşünde. Zisser'e göre de plan Suriye'deki krizi çözmeyecek, hatta Esed'in savaşı kazanmasını sağlayabilir. Joshua Landis ise Esed'in özünü tutması için ya Rusya kimyasal silahların yerine konvansiyonel silah vermesi ya da ABD'nin tehditlerini daha inandırıcı hale getirmesi gerektiğini savunuyor. ABD-Rusya planının Esed'in hayatta kalmak için son şansı olduğunu vurgulayan Landis, şu tespiti yapıyor:


"Esed rejiminin bekası için kimyasal silahlar önemli çünkü Batı'nın ve Suriye'nin komşularının Esed'in elinde kimyasal silah olmasından daha çok korktuğu birşey var ki, o da silahların muhaliflerin eline geçmesi. Esed silahlardan vazgeçtikten sonra, Esed'in rejiminin bekası Batılı devletler için önemini kaybedecek." Bir yıllık süre içinde Tahran ve Moskova'nın yardımıyla Esed'in muhalefeti yenebiliceğini iddia eden Efraim Karsh da, "Bu sürede kimyasal silah konusu tartışılabilir hale gelebilir, o arada Esed silahların önemli bir kısmını saklamayı başarabilir. Zira hem ABD, hem de Esed süreçte ilerleme varmış gibi gösterip, bir yıl içinde olayın gündemden düşmesini istiyor" diyor.