Sabotaj gibi

Suriye’de ne zaman taraflar arasında bir çatışmasızlık süreci başlatılsa ya ABD ya da İsrail bir şekilde barışı baltalayacak eylemlere imza atıyor. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve Rusya lideri Vlamidir Putin’in, Soçi’de yaptığı İdlib’de varılan mutabakatı açıklamasından saatler sonra, ABD ve İsrail yeni bir saldırı başlattı. Esad rejimine ait Humus’ta 2, Lazkiye’de 4, Banyas’ta 4 ve Hama’daki 47’nci Alay’da 2 olmak üzere toplam 12 patlama meydana geldi. Akdeniz’de konuşlu NATO üyesi ABD ile Fransa’ya ait donanma gemilerindeki bataryalar ve İsrail uçakları tarafından havadan vuruldu. Yaşanan hareketlilik sırasında bölgedeki Rus üslerinde teyakkuz durumuna geçilirken, rejim güçleri de saldırılara karşı hava savunma sistemlerini aktif duruma geçirdi. Rejim füzelerin bir kısmının havada vurulduğunu açıkladı.

FRANSA: BİZ VURMADIK
Bütün bunlar yaşanırken Rusya Savunma Bakanlığı, içinde 15 asker bulunan İl-20 model askerî uçaklarının Akdeniz üzerinde radardan çıktığını açıkladı. İrtibat kesilen uçağın vurulduğu kesinleşirken, uçağı “kimin vurduğu” merak konusu oldu. Bu konuda farklı iddialar ortaya atılırken gözler, uçağın kaybolduğu dakikalarda bombardıman yapan Fransız destroyerine çevrildi. Ancak Fransa’dan “biz vurmadık” açıklaması geldi.

1 DAKİKA ÖNCE HABER VERDİ
Rusya Savunma Bakanlığı günün ilerleyen saatlerinde uçağın, İsrail’in hava saldırıları sebebiyle Suriye’ye ait S-200 hava savunma sistemi tarafından düşürüldüğünü açıkladı. Buna göre İdlib üzerinde elektronik dinleme yapan uçak, dönüşe geçtiği sıralarda İsrail F-16’ları Suriye’yi bombalamaya başladı. İsrail, saldırıdan sadece 1 dakika önce Moskova’yı bilgilendirdi. Saldırı üzerine Suriye hava savunma sisteminde bulunan eski tip S-200’ler devreye sokuldu. İl-20 askerî uçağı S-200’lerin menzili içine girmeye zorlayan İsrail F-16’ları bölgeden uzaklaştı. S-200’lerin hedef gözetmeden ‘kör atış’lar yapması sonucu Esad rejimi, Rus savunma sistemi ile Rus askerî uçağı İl-20’yi vurdu.

Gerilimi Putin düşürdü
Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, düşen uçağın ve ölen mürettabatın bütün sorumluluğunun İsrail’e ait olduğunu söyledi. İsrail Savunma Bakanı Avigdor Liberman ile telefon görüşmesi yapan Şoygu,  “Anlaşmalara rağmen İsrail, Suriye’ye yönelik saldırılarından yalnız bir dakika önce Rus tarafını bilgilendirdi. İsrail’i daha önce Suriye’deki Rus güçleri için tehlike oluşturmama konusunda uyarmıştık. Cevap verme hakkımızı elimizde bulunduruyoruz” dedi. Ayrıca İsrail’in Moskova Büyükelçisi, Rusya Dışişleri Bakanlığına çağrıldı. Ancak günün ilerleyen saatlerinde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’den gerilimi azaltan bir açıklama geldi. Putin, “Suriye’de Rus uçağının düşürülmesi trajik olayların bir zinciri gibi görünüyor. Moskova’nın tepkisi, Suriye’deki Rus birliklerinin güvenliğini arttırmak yönünde olacaktır” dedi.

NETANYAHU İLE GÖRÜŞTÜ
Putin daha sonra da İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile telefonda görüştü. Netanyahu’nun Putin’e, “uçağın vurulmasından Esad rejiminin sorumlu olduğunu” söylediği ifade edildi. Netanyahu ayrıca ülkesinin Suriye’deki İran varlığını önleme konusundaki kararlılığını iletti.

İsrail: Üzüldük fakat suçlu biz değiliz
İsrail yönetimi Rus askerî uçağının düşürülmesi olayındaki suçlamaları reddetti. İsrail ordu sözcülüğünden yapılan yazılı açıklamada, düşen uçaktaki Rus askerlerinin hayatını kaybetmesinden üzüntü duyulduğu belirtildi. Açıklamada, İsrail’e ait savaş uçaklarının rejime ait bir tesisi hedef aldığı ve bu tesiste “İran’ın Lübnan’daki Hizbullah’a göndereceği ve İsrail’e karşı tehdit oluşturan ağır silahların” bulunduğu öne sürüldü. Açıklamada şöyle denildi: Esad’ın hava savunma sistemi füzesi ateşlendiğinde jetlerimiz İsrail hava sahasındaydı. Ayrıca İsrail jetlerinin Lazkiye’deki hava bombardımanını düzenlediği sırada vurulan Rus uçağı bölgede değildi. Hava savunma sistemleri rastgele ateş açtı ve anladığımız kadarıyla havada Rus uçağı olup olmadığına ilişkin emin olma girişiminde bulunulmadı. İsrailli sözcü, bu olaydan tamamen Esad rejimini sorumlu tuttuklarını belirtirken, “Ayrıca İran ve Hizbullah’ın da sorumluluğu vardır” dedi.

İdlib anlaşması etkilenmeyecek
Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Türkiye ve Rusya arasında varılan İdlib anlaşmasının uygulanacağını söyledi. Başkent Moskova’da,  Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin arasında Soçi’de varılan İdlib mutabakatını gazetecilere değerlendiren Peskov, anlaşmanın önemine dikkatini çekerek, “Bu Suriye’nin geleceği açısından son derece önemli bir anlaşma. Suriye krizinin çözümü için Moskova ve Ankara’nın fedakârlıklarda bulunarak uzlaşmacı ve etkili çözümler bulma kabiliyetini gösteriyor. Suriye’de düşen Rus uçağı bu anlaşmayı asla etkilemeyecek” diye konuştu.

İran: Diplomasi, savaşı durdurdu
İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif, Tahran’da düzenlenen zirve görüşmeleri ve Soçi oturumuna değinerek, diplomasinin İdlib’de savaşı önlediğini belirtti. Twitter hesabından açıklama yapan Zarif, “Sorumluluk üzerine inşa edilmiş aktif diplomasi, İdlib’de savaşın önlenmesi ile sonuçlanıyor. Diplomasi çalışıyor” ifadelerini kullandı. Bakan Zarif, Ankara ve Şam ziyaretlerinin yanı sıra Tahran’da düzenlenen üçlü zirve görüşmeleri ve aynı zamanda Soçi oturumunun da bu doğrultuda olduğunu, barışa hizmet ettiğine dikkat çekti.