Tank ve top tutmadı, not ve kur olmadı! Güçlenip çıkıyoruz

Bir yılı daha geride bırakmaya hazırlanırken, Türkiye ekonomisi, 2018 yılında da hareketli gelişmelere sahne oldu. 2016 yılında darbe girişimini püskürten Türkiye, bu yılda kurlar üzerinden gerçekleştirilmek istenen “finansal darbe” girişimine maruz kaldı. Yılın ilk çeyreğinde yüzde 7,2, ikinci çeyreğinde yüzde 5,3 büyüyen Türkiye ekonomisi, ağustos ayında yaşanan spekülatif kur atakları ve küresel ekonomideki gelişmelere rağmen, üçüncü çeyrekte yüzde 1,6’lık büyüme gerçekleştirdi. Türkiye, 2016’da darbe girişiminin olduğu üçüncü çeyrekteki gerilemenin ardından, 8 çeyrek üst üste büyüme başarısı gösterdi. Buna rağmen Rahip Brunson’ın davası nedeniyle Türkiye-ABD ilişkilerinde yaşanan gerilim piyasalara yansırken, ağustosta başlayan spekülatif saldırılar, kur ve faiz başta olmak üzere temel göstergelerde bozulmalara neden oldu. Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sistemi ile, spekülatif saldırılar karşısında hızlı ve etkili kararlar alınarak yürürlüğe konuldu. Kurun etkisiyle yükselen ve ekimde yüzde 25,24 ile tepe noktasına ulaşan enflasyon, yürütülen sıkı para ve maliye politikası, alınan tedbirler ve başlatılan Enflasyonla Topyekûn Mücadele Programı’nın etkisiyle düşüş trendine girdi, kasımda yüzde 21,62 oldu.

KATAR KATKISI

Türkiye ile, ekonomik saldırılara karşı mücadelesine destek veren Katar arasında 15 milyar dolarlık yatırım paketi için ilk adım atıldı. Bu yıl “ihracatta rekorlar yılı” olarak kayıtlara geçti. Cari açığı azaltacak yatırımlara öncelik verildi, bu kapsamda “süper teşvik” olarak bilinen Proje Bazlı Teşvik Sistemi hayata geçirildi. savunma sanayi başta olmak üzere millî ve yerli üretim için atağa kalkılırken millî yazılım yanında, ilaç ve MR cihazı gibi tıbbi malzemelerde yerlileşme için düğmeye basıldı. Sonuçta Türkiye; Hükûmeti, iş dünyası, STK’ları ve vatandaşıyla bir olup, kur spekülatörlerini püskürttü. Dengelerdeki bozulma, alınan tedbirlerle büyümedi. Yeniden dengelenme süreci başladı. Yeni Ekonomi Programı ile de, ekonominin 2019-2021 dönemi yol haritası çizildi
İşte 2018 yılında ekonomide öne çıkan bazı olaylar:

OCAK
- Aile yardımı ödeneği dâhil, en düşük memur maaşı 2 bin 893 liraya yükseldi.
- Yurt içi fuarlarda yapılacak ödemelerde ABD dolarının baz alınmaması kararlaştırıldı.
- Kanal İstanbul Projesi’nin güzergâhı, Küçükçekmece-Sazlıdere-Durusu koridoru olarak belirlendi.
- Döviz geliri olmayan yerleşik kişilerin, bazı istisnalar dışında döviz kredisi temin etmesi engellendi.
- HÜRKUŞ-B uçağının ilk test uçuşu başarıyla gerçekleştirildi.

ŞUBAT
- Avrasya Tüneli geçişlerinde uygulanacak KDV oranı yüzde 18’den yüzde 8’e çekildi.
- İkinci el motorlu kara taşıtı ticaretine yetki belgesi şartı getirildi.

MART
- Nüfusun yüzde 50,2’sini erkekler, yüzde 49,8’ini kadınların oluşturduğu açıklandı.

NİSAN
- Şeker Fabrikalarının özelleştirilmesine başlandı.
- Yaklaşık 35 bin kişiye doğrudan, 134 binden fazla kişiye dolaylı istihdam sağlayacak “Proje Bazlı Teşvik Sistemi”nden yararlanacak 19 firmaya ait 23 proje belli oldu.
- Başkentray, hizmete açıldı.
- Türkiye ile İran arasında yerel para ile ticarette ilk işlem başlatıldı.
- Millî baz istasyonu ULAK’ın ilk teslimatları gerçekleştirildi.
- Rusya, Türkiye’den domates ithalatında uyguladığı firma sınırlamasını kaldırdı.

Pakistan'a 30 Atak ihracatı için imzalar atıldı.

MAYIS
- Konut teslimlerinde uygulanan yüzde 18’lik KDV yüzde 8’e, tapu harcı oranı yüzde 4’ten 3’e indirildi.
- Akaryakıt ürünlerinin tutarında, ÖTV’nin, gerçekleşen artış fiyatı kadar düşürülmesine yönelik düzenleme yapıldı.
- 30 Atak için Pakistan ile imzalar atıldı.

HAZİRAN
- Türkiye’nin Otomobili Girişim Grubu Sanayi ve Ticaret AŞ’nin kuruluşu tamamlandı ve başına Mehmet Gürcan Karakaş getirildi. Şirkette Anadolu Grubu, BMC, Kök Grubu, Turkcell ve Zorlu Holding’in payları yüzde 19’ar, TOBB’un payı yüzde 5 oldu.
- 16 ve daha büyük yaştaki araçların hurdaya çıkartılmasına bağlı olarak, yeni araç alımında 10 bin liraya kadar indirim uygulanması başladı.
- Altay tankı için BMC ile anlaşma imzalandı. F-35 Projesinde ilk uçağın teslimatı için tören düzenlendi.
- İşletmelerin KOBİ olarak tanımlanması için, yıllık ciro üst sınırı 125 milyon lira oldu. (Önceki 40 milyon TL)
- Türkiye’de üretimi bulunmayan bin 882 ham maddenin gümrük vergileri sıfırlandı.

TEMMUZ
- Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sistemi’nin ilk kabine üyelerini açıkladı. Hazine ve Maliye Bakanı, Berat Albayrak oldu. Mustafa Varank, Sanayi ve Teknoloji Bakanı olurken; Ruhsar Pekcan Ticaret Bakanı olarak kabineye girdi. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığına M. Cahit Turhan, Tarım ve Orman Bakanlığına ise Bekir Pakdemirli getirildi.

AĞUSTOS
Dolar, 7,20 TL’nin de üzerini görerek tarihî zirve yaptı. Ekonomi yönetimi, tedbirler için düğmeye bastı. Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak “Gerekli adımlar atılacak. Mevduatlara el konulmayacak. Hesaplardaki dövizler TL’ye döndürülmeyecek” açıklamasında bulundu. Sanayicilere 1,2 milyar liralık yeni destek programı devreye sokuldu. ABD menşeli bazı ürünlerin ithalatında ek mali yükümlülük oranları yüzde 100 artırıldı. KOSGEB alacaklarına erteleme getirildi. Türkiye ve Katar, 15 milyar dolarlık yatırım paketinde anlaştı. TL mevduat getirisinden alınan vergi oranları düşürüldü, dövizde ise arttı.

EYLÜL
- Merkez Bankası, politika faizini yüzde 24’e yükseltti.
- TUSAŞ tarafından yerli imkânlarla geliştirilip üretilen T625 Genel Maksat Helikopteri, ilk uçuşunu başarıyla gerçekleştirdi.
- Döviz üzerinden yapılan menkul, gayrimenkul alım satım ve kiralama sözleşmelerinin 30 gün içinde Türk lirasına dönüştürülmesi kararlaştırıldı.
- Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, Türkiye’de üretilen malların etiketlerinde kullanılacak “Yerli Üretim Logosu”nu tanıttı. Spekülatif fiyat hareketlerine karşı da denetimler başlatıldı.
- 2019-2021 dönemine ilişkin Orta Vadeli Program, “dengelenme, disiplin ve değişim” olarak üç ana temel üzerinde Yeni Ekonomi Programı adıyla duyuruldu.
- Otomobilde “vergi yükü”nü düşüren, ÖTV matrah limitlerine ilişkin karar yürürlüğe girdi.

İstanbul Havalimanı 29 Ekim'de hizmete açıldı

EKİM
- “Enflasyonla Topyekûn Mücadele Programı” açıklandı. 
- Dışa bağımlılığı önemli ölçüde azaltacak STAR Rafineri, faaliyete başladı.
- Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB) ile Roketsan arasında, Hassas Güdümlü Stand-Off Mühimmatı Projesi Seri Üretim Sözleşmesi imzalandı.
- İstanbul’a yapılan üçüncü havalimanı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın katıldığı törenle hizmete açıldı. Tamamlandığında 6 bağımsız pisti, 500 uçak kapasitesi ve yıllık 200 milyon yolcu kapasitesiyle dünyanın en büyüğü olacak yeni havalimanına “İstanbul Havalimanı” adı verildi.
- Mobilyada KDV oranı yüzde 18’den yüzde 8’e indirilirken, beyaz eşyada ÖTV oranları da sıfırlandı. Söz konusu dönemde 1600 cc altı motorlu araçlarda ÖTV oranları 15’er puan düşürüldü, ticari araçlarda KDV oranları da yüzde 18’den yüzde 1’e indirildi.

KASIM
- Savunma Sanayii Başkanlığı ile Roketsan arasında, Mikro Uydu Fırlatma Sistemi Geliştirme Projesi’nde imzalar atıldı.
- SSB ile TR Motor şirketi arasında Millî Muharip Uçak Özgün Motor Geliştirme Programı Çerçeve Sözleşmesi imzalandı.
- Yolcuların kendi kullanımları amacıyla yurt dışından getirdikleri telefonların kullanım izin harcı 500 lira oldu.
- Altay tankının seri üretim sözleşmesi, Savunma Sanayii Başkanlığında düzenlenen törenle imzalandı.
- Yeniden değerleme oranı, yüzde 23,73 olarak belirlendi.

ARALIK
- “Varlık Barışı” uygulamasında süre 6 ay uzatıldı.
- Türkiye’nin en büyük (3,15 milyar lira nominal değerli) varlığa dayalı menkul kıymet ihracı başarıyla tamamlandı.
- Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, T625 helikopterinin ismini “Gökbey” olarak açıkladı.
- Cumhurbaşkanı Erdoğan, ikinci 100 günlük icraat programını tanıttı.
- Türkiye Uzay Ajansı kurulmasına ilişkin karar Resmî Gazete’de yayımlandı.

ARTILARIMIZ 

12 aylık ihracat, yüzde 7,8 artışla 168 milyar 77 milyon dolara çıktı ve Cumhuriyet tarihinin yıllık ihracat rekoru kırıldı.
Turizmde altın çağ yaşanıyor. Bu yıl gelen turist sayısı, kasım sonunda 40 milyon kişiyi, gelirler de 30 milyar doları aştı.
Geçen yıl 55 milyar dolarlar seviyesinde bulunan cari açık, bu yıl Ocak-Ekim arasında 27,2 milyar dolara kadar geriledi.

EKSİLERİMİZ

Tüketici Fiyat Endeksi (enflasyon) kasımda, yıllık bazda yüzde 21,62 olarak gerçekleşti.
İşsizlik oranı son açıklanan eylül verilerine göre yüzde 11,4 oldu. İşsiz sayısı 330 bin kişi artışla 3 milyon 749 bin kişiye çıktı.
Merkez Bankası politika faizi yüzde 24’te bulunuyor. 2 yıllık gösterge tahvil de yılın son günlerinde yüzde 21’in üzerinde seyrediyor.