Türkiye'de de yasak gündemde! Meta ve TikTok'un çocuklar üzerinden kazandığı 'milyarlarca dolar' gün yüzüne çıktı
Teknoloji Haberleri / Türkiye Gazetesi, DailyMail
Son dönemlerde Türkiye'de yasaklanacağı konuşulan ve toplum nezdinde 'genel ahlaka aykırı içeriklerin sıklıkla paylaşıldığı' yönündeki eleştirilerin hedefinde olan TikTok gibi platformlar hakkında çarpıcı bir araştırma yapıldı. Facebook ve TikTok başta olmak üzere popüler sosyal medya devlerinin 18 yaşın altındaki kullanıcılardan yıllık kazandıkları meblağ ortaya çıktı.
Harvard araştırmacılarının yaptığı yeni bir analiz, dünyanın en büyük sosyal medya platformlarının 2022 yılında tamamı 17 yaş ve altı ABD'li kullanıcılardan 10,7 milyar dolar reklam geliri elde ettiğini gösteriyor. Araştırma ekibi, Facebook, Instagram, TikTok, Snapchat, X ve YouTube'dan elde edilen gelirin yaklaşık yüzde 20'sinin (2,1 milyar dolar) 12 yaş ve altındaki çocuklardan geldiğini buldu. Geriye kalan 8,6 milyar dolar ise 13 ila 17 yaş arasındaki kullanıcılardan elde edildi.
DailyMail'in haberine göre çalışma, bu şirketlerin genç internet kullanıcılarını tuzağa düşürerek ne kadar para kazandığını gösteren ilk rapor niteliğinde.
Bu arada, çeşitli araştırmalar, gençlerin sosyal medya tüketimiyle depresyon, anksiyete ve yeme bozuklukları gibi zihinsel sağlık sorunları arasında bir bağlantı olduğunu belirtiyor. Ayrıca eski Facebook çalışanları, firmanın, çocuklarda bağımlılık oluşturacak şekilde tasarlandığını itiraf etmişti.
TIKTOK, FACEBOOK, INSTAGRAM, YOUTUBE...
Öte yandan, söz konusu şirketler verilerini kamuya açık yayınlamadığı için diğer bilgi kaynaklarının verileri derlendi. Ekip, kamuoyu araştırması ve pazar araştırması yaparak, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki genç kullanıcıların 2022'deki sosyal medya alışkanlıklarına ve her platformda günde ne kadar zaman geçirdiklerine ilişkin veriler buldu.
Pazar araştırması sayesinde, her bir sosyal medya şirketinin o yıl reklamlardan ne kadar para kazandığı belirlendi.
Araştırmacılar, Snapchat, TikTok ve YouTube'un reklam gelirlerinin yüzde 30 ila 40'ının 17 yaş ve altındaki çocuklardan geldiğini tahmin ediyor.
İşte sosyal medya devlerinin reklam gelirleri:
Instagram, gençlerden elde ettiği reklam geliriyle (yaklaşık 4,5 milyar dolar) listenin başında yer aldı; bu, TikTok veya YouTube'un iki katından fazla (her biri yaklaşık 2,1 milyar dolar kazandı).
Bu paranın ne kadarının ergenlik çağına bile girmemiş yaştaki çocukların sosyal medya alışkanlıklarından geldiği ise aşağıda şu tabloda açıklanıyor:
Tablodaki verilere, YouTube yıllık yaklaşık 1 milyar dolarlık reklam gelirini 12 yaş ve altındaki çocuklardan kazandı. Instagram ise 800 milyon dolarla ikinci sırada.
Gençlere yönelik reklam geliri miktarları ise daha yüksek:
Instagram, genç kullanıcılardan yıllık 4 milyar dolar gelir elde ederek diğerlerini gölgede bıraktı. TikTok ise 2 milyar dolar kazandı.
Çalışmanın detayları bilimsel dergi PLoS One'da yayımlandı.
ÇOCUKLAR ÜZERİNDEN MİLYARLAR KAZANDILAR
Çalışmayı yapan bilim insanları, büyük teknoloji şirketlerinin hükümetlerin yasalarına şiddetle direndiğini vurguladı. Teknoloji yöneticilerinin şirketlerin kendi kendilerini düzenleyebileceklerini ve kullanıcıları için doğru olanı yapabilecekleri yönündeki ısrarlarına rağmen, genç kullanıcılardan elde edilen muazzam kârlar firmaların rotayı değiştirmeleri için çok az neden olduğunu gösterdi.
TIKTOK REZALETİ SON BULACAK MI?
Toplum ahlâkını dinamitlemesi ve kara para aklama platformuna dönmesi sebebiyle birçok ülkede yasaklanan, Türkiye’de de kapatılması için kampanya başlatılan TikTok, devletin radarında. İçişleri Bakanlığı özel birim oluştururken, Emniyet Genel Müdürlüğü Siber Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı ekipleri sosyal medyada 7/24 denetleme yapıyor.
Türkiye’nin kendi öz kaynaklarıyla yazdığı, yapay zekâ destekli özel filtreleme programları vasıtasıyla haksız kazanç elde eden şüpheliler tek tek yakalanıyor. Ardından MASAK Başkanlığı ve ilgili birimlerle tahkikat yapılıyor. Suç unsuru görülenler gözaltına alınıyor. Çevrimiçi Çocuk İstismarı konusuna özel hassasiyet gösterilerek ihtiyaç duyulması hâlinde Uluslararası kuruluşlarla da iş birliğine gidiliyor.
TBMM Dijital Mecralar Komisyon Başkanı AK Parti Hatay Milletvekili Hüseyin Yayman, bu ay başında yaptığı bir açıklamada, "Türkiye’de yaklaşık 30 milyon TikTok kullanıcısı var. İçerik sağlayıcıların birey, toplum ve devletlerle yeni sözleşmeler yapması gerekiyor. Hükûmet olarak yasaklamalara, sansüre karşıyız. Ancak bir taraftan özgürlükleri savunurken, diğer taraftan bireyin korunması, aile mahremiyetinin temin edilmesi, gençlerin sağlıklı bir biçimde yetişmesi kırmızı çizgimiz. Dijital mecralar, kadın ticareti, fuhuş, çocuk istismarı, uyuşturucu ticaretinin özgürlük alanı hâline geldi. Özgürlükler önemli ama ailemiz, çocuklarımızın geleceği çok daha önemli. Yaş filtresinin sıkı bir biçimde uygulanmasını istiyoruz." dedi.
Birçok fenomenin gençlere kötü örnek olduğunu belirten Yayman, "Fenomen de, neyin fenomeni? Kötünün, yalanın, uyuşturucunun ve maalesef pek çok bağımlılığın fenomeni olmak asla kabul edilemez. Muhakkak, sağlanan gelirlere orantılı olarak vergilendirilmenin yapılması, bu konuda ortak akılla hareket edilmesi gerekiyor. Ailemizin ve çocuklarımızın korunmasını çok önemsiyoruz. Ailemizi dinamitleyen her paylaşıma karşıyız." şeklinde konuşmuştu.
ABD'DE SOSYAL MEDYA AĞLARINA KISITLAMA GÜNDEMDE
Öte yandan, birçok ülkede sosyal medya ağlarının düzenlenmesine yönelik yasalar konusunda anlaşmazlıklar sürüyor. Örneğin, ilk olarak 2022'de ABD Kongre'sine sunulan 'Çocukların Çevrimiçi Güvenliği' yasa tasarısı, sosyal medya şirketlerinin 16 yaşın altındaki çocuklara ilişkin veri toplamasını engellemeyi amaçlıyor. Çocuklar hakkında toplanan veriler, kullanıcıların sosyal medyada gördüğü hedefli reklamların şekillendirilmesine yarıyor. Bu da şirketlerin, kullanıcılara daha cazip içerikler sunarak gençlerin platforma bağımlı hale gelmesine neden oluyor.
Ancak Electronic Frontier Foundation (EFF) gibi büyük teknoloji şirketlerini eleştiren gruplar bile bu yasa tasarısına karşı çıktı. Tasarının, sansürün artmasına ve çevrim içi özgürlüğün azalmasına kapı açabileceğini iddia ettiler.
ÇİN, İNTERNET OYUNLARINA KISITLAMA GETİRDİ
Geçtiğimiz aylarda, Çin Siber Uzay İdaresi, reşit olmayanlar tarafından uygulamaların, akıllı algoritmaların ve uygulama mağazalarının kullanımına ilişkin sınırları güçlendirmek için kılavuz hazırladığını açıkladı. Buna göre, 'yetişkin olmayan' çocukların akşam 22:00 ile sabah 06:00 saatleri arasında mobil cihazlardan internete erişmelerine izin verilmeyecek. Diğer kısıtlamalar arasında 16-18 yaş arası çocuklar için en fazla iki saatlik mobil kullanım yer alıyor.
Ayrıca Çin geçtiğimiz yıllarda da 18 yaşın altındakilerin internet üzerinden oynadıkları oyuna sınırlama getirmiş, oyunları, cuma günleri, hafta sonları ve tatil günlerde sadece bir saat olarak sınırlamıştı. Çin'de çocukların sosyal medyada canlı yayın açması da yasak.
TIKTOK BİRÇOK ÜLKEDE KISITLANDI
Çin kökenli sosyal medya ağı TikTok ise "çok fazla veri topladığı" ve "bu verileri Çin hükümeti ile paylaştığı" iddiasıyla birçok ülkede yasaklandı ya da çeşitli kısıtlamalara maruz kaldı. Avrupa Birliği Komisyonu, 23 Şubat'ta güvenlik endişeleri nedeniyle çalışanlarına TikTok yasağı getirmişti.
Birleşik Krallık hükümeti TikTok'u 16 Mart 2023 tarihinde tüm devlet elektronik cihazlarından yasakladı.
Benzer şekilde Kanada'da, ABD'nin çok sayıda eyaletinde, Yeni Zelanda'da ve Tayvan'da uygulamanın devlet çalışanları tarafından kullanılması yasaklandı.
Azerbaycan ve Afganistan ise TikTok'u tamamen yasaklayan ülkelerden.
'da Takip Edin!
