Mehmet Akif Ersoy kimdir? Milli Şair Mehmet Akif Ersoy’un hayatı ve eserleri

Mehmet Akif Ersoy Türk halkı tarafından İstiklal Marşı’nın yazarı olarak tanınmaktadır. Mehmet Akif Ersoy "Vatan Şairi" ve "Millî Şair" unvanları ile de anılmaktadır. Mehmet Akif Ersoy’un en önemli eserlerinden birisi Safahat kitabıdır. Mehmet Akif Ersoy Kurtuluş Savaşı sırasında ilk kurulan TBMM’de milletvekili olarak yer almıştır.

MEHMET AKİF ERSOY’UN HAYATI

Mehmet Akif Ersoy 20 Aralık 1873 tarihinde Fatih ilçesinin Karagümrük semtinde Sarıgüzel Mahallesi'nde dünyaya geldi. Mehmet Akif Ersoy’un çocukluğu babasının imamlık yaptığı Çanakkale Bayramiç ilçesinde geçmiştir. Bu sebepten dolayı nüfus kağıdında doğum yeri Bayramiç olarak görünmektedir.

Mehmet Akif Ersoy’un annesi Emine Şerif Hanım, Buhara’dan Anadolu’ya göç etmiş Özbek bir ailenin kızıdır. Babası İpekli Tahir Efendi ise Arnavut kökenlidir. Kosova’nın İpek kentinde doğmuştur.  Fatih Camii medresesi hocalarındandır.

Mehmet Tahir Efendi oğlu Mehmet Akif Ersoy’a ebcet hesabıyla doğum tarihini belirten "Ragîf" adını verdi (hicri 1290). Babası vefat edene kadar Ragif ismini kullansa da bu isim yaygın olmadığı için arkadaşları ve annesi ona “Akif” olarak seslendiler. Mehmet Akif Ersoy zamanla bu ismi benimsedi. Çocukluğunun bir kısmı annesinin Fatih’teki Sarıgüzel Mahallesi’ndeki evinde geçti.

Mehmet Akif Ersoy’un kendinden küçük Nuriye adında bir kız kardeşi vardır.

MEHMET AKİF ERSOY’UN OKUL HAYATI

Mehmet Akif Ersoy İlköğretimi Fatih’te bulunan Emir Buhari Mahalle Mektebine o zamanların adeti olarak 4 yıl, 4 ay, 4 günlük iken başladı. Üç yıl sonra okulun iptidai (ilkokul) bölümüne geçti. Bu dönemlerde babasından Arapça öğrenmeye başladı. 1882 yılında ortaöğretime Fatih Merkez Rüştiyesi'nde başladı. Bu süreçte Fatih Camii’nde Farsça eğitimi aldı.

Dil öğrenmeye seven Mehmet Akif Ersoy Arapça, Farsça ve Fransızca dillerini öğrendi. Bu dönemlerden en çok etkilendiği isimlerden birisi Türkçe öğretmeni Hersekli Hoca Kadri Efendi oldu.

Rüştiyeden sonra annesi medrese eğitimi görmesini istiyordu fakat babası Mehmet Akif Ersoy’u Mülkiye İdadisi’ne kaydettirdi. 1888 yılında okulda öğrenimi devam ederken babasını kaybetmesi ve büyük Fatih yangınında evlerini kaybetmeleri ile büyük bir yoksulluğa düştüler. Babasının öğrencisi Mustafa Sıtkı yanan evin bulunduğu arsa üzerine küçük bir ev yaptı ve bu eve yerleştiler. Bu sürede Mehmet Akif Ersoy, Mülkiye İdadesi’ni bıraktı. O yıllarda yeni açılan ve ilk sivil veteriner yüksekokulu olan Ziraat Baytar Mektebine (Tarım ve Veterinerlik Okulu) kaydoldu. Dört yıllık eğitimi sürecinde bakteriyoloji öğretmeni Rıfat Hüsamettin Paşa, Mehmet Akif Ersoy’un pozitif bilim sevgisi kazanmasında etkili oldu.

Mehmet Akif Ersoy’un spora da bir merakı bulunuyordu. Mahallede arkadaşı Kıyıcı Osman Pehlivan'dan güreş öğrendi. Güreş ile birlikte yüzme, uzun yürüyüş, koşma, gülle atma yarışmalarına katıldı. 1893 yılında mektebin baytarlık bölümünü birincilik ile bitirdi.

MEHMET AKİF ERSOY’UN MEMURLUK YILLARI

Mehmet Akif Ersoy okulunu tamamladıktan sonra Ziraat Bakanlığı’nda (Orman ve Maadin ve Ziraat Nezareti) memur olarak işe başladı. Kariyerine veteriner müfettiş yardımcısı olarak başlayan Mehmet Akif Ersoy görev süreci boyunca Rumeli, Anadolu, Arnavutluk ve Arabistan'da bulundu.

MEHMET AKİF ERSOY EVLİLİĞİ

Mehmet Akif Ersoy 1898 yılında Tophane-i Âmire Veznedarı Mehmet Emin Beyin kızı İsmet Hanım’la evlendi.

MEHMET AKİF ERSOY ÇOCUKLARI

Mehmet Akif Ersoy’un Cemile, Feride, Suadi, Emin, Tahir isimlerinde 5 çocuğu vardır.

MEHMET AKİF ERSOY VE EDEBİYAT

Edebiyata olan ilgisini şiir yazarak ve edebiyat öğretmenliği yaparak sürdürdü. Resimli Gazete’de, Servet-i Fünûn dergisinde şiirleri ve yazıları yayımlandı. İstanbul’da bakanlıkta çalışırken aynı zamanda Halkalı Ziraat ve Baytar Mektebinde (1906) kompozisyon (kitabet-i resmiye), sonra Çiftçilik Makinist Mektebinde (1907) Türkçe dersleri vermek üzere öğretmen olarak atandı.

1.Meşrutiyet ilan edildiğinde Mehmet Âkif, Umur-ı Baytariye Dairesi Müdür Muavini idi. Bu süreçte Mehmet Akif Ersoy İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne üye oldu.

Cemiyetin Şehzadebaşı İlmiye Mahfelinde Arap edebiyatı dersleri veren Âkif, Kasım 1907’de, Umur-i Baytariye Müdür Muavinliği görevini sürdürürken Darülfünun’da edebiyat-ı Osmaniye dersleri vermeye başladı.

1.Meşrutiyet ile Mehmet Akif Ersoy ilk sayısı 27 Ağustos 1908'de yayımlanan Sırat-Müstakim dergisinin başyazarı oldu. Dergi daha sonra Sebilü'r-Reşad adıyla çıkmaya devam etti. Âkif'in hemen hemen bütün şiir ve yazıları bu iki dergide yayımlandı.

Balkan Savaşı'ndan sonra, ilk olarak 1913'te Umur-i Baytariye görevinden, sonra yayınlarının hükûmetle uygun düşmemesi nedeniyle aldığı ikaz üzerine 1914'te Darülfünun müderrisliği görevinden ayrıldı. Bu süreçte sadece Halkalı Ziraat ve Baytar Mektebi'ndeki görevine devam etti. 

Mehmet Akif Ersoy 1914 tarihinde Teşkilat-ı Mahsusa'ya girdi. Bu dönemde farklı görevler aldı. Arabistan görevi sırasında Çanakkale Savaşı’nı takip etti. Arabistan’dayken “Çanakkale Destanı” yazısını kaleme kaldı.

1918 yılında Mehmet Akif Ersoy Lübnan’da Şeyhülislamlığa bağlı Dârü'l-Hikmeti'l-İslâmiye Cemiyeti başkâtipliğine atandı. Burada çalışırken Said Halim Paşa'nın "İslamlaşmak" adlı eserini Fransızcadan Türkçeye çevirdi. Bu dönemde Anadolu toprakları işgal edilmiş ve Türk halkı Kurtuluş Savaşı ile direnişe geçmişti. Direnişe katılmak isteyen Mehmet Akif Ersoy Balıkesir’e gelerek 6 Şubat 1920 tarihinde Zağnos Paşa Camii’nde hutbe verdi. Halkın ilgisiyle karşılaşan Mehmet Akif Ersoy birçok yerde hutbeler vererek, konuşmalar yaptı.

İstanbul’a gelen Mehmet Akif Ersoy, Millî Mücadele’ye destek vermesinden dolayı 1920'de Dârü'l-Hikmeti'l-İslâmiye Cemiyetindeki görevlerinden azledildi. İstanbul’da artık duramayacak olan Mehmet Akif Ersoy oğlu Emin’i yanına alarak Anadolu’ya geçti.

Mustafa Kemal Atatürk Sebilü'r-Reşad'ı Ankara'da çıkarması için Mehmet Akif Ersoy’u Ankara’ya davet etmişti. Sebilü'r-Reşad İstanbul’da Millî Mücadele’ye katılmak için Anadolu’ya geçmiş olanlarla İstanbul’daki yakınlarının gizli haberleşme merkezi hâline gelmişti. 

Mehmet Akif Ersoy Ankara’ya 24 Nisan 1920 tarihinde vardı ve Millî Mücadele’ye şair, hatip, seyyah, gazeteci, siyasetçi olarak katıldı.

TBMM’de Burdur Milletvekili olarak seçilen Ankara’da bulunan Taceddin Dergâhı'na yerleşti.

MEHMET AKİF ERSOY’UN İSTİKLAL MARŞI’NI YAZMASI

Dönemin Milli Eğitim Bakanı Hamdullah Suphi Bey’in ricası üzerine arkadaş Hasan Hasri Bey, Mehmet Akif Ersoy’u ulusal marş yarışmasına katılmaya ikna etti. Mehmet Akif Ersoy 500 liralık ödül nedeniyle yarışmaya katılmayı reddetmişti. Yarışmaya gönderilen şiirlerin hepsi yetersiz bulunmuş ve bu işin en iyi Mehmet Akif Ersoy tarafından yapılacağı düşünülmekteydi. Düşünce haklı çıktı. Pek çok şair Mehmet Akif Ersoy’un yarışmaya katılacağını öğrenince yarışmadan çekildi.

Mehmet Akif Ersoy tarafından orduya ithaf edilen İstiklal Marşı 17 Şubat tarihinde  Sırat-ı Müstakim ve Hâkimiyet-i Milliye'de yayımlandı.

Hamdullah Suphi Bey tarafından mecliste okunup ayakta dinlendikten sonra 12 Mart 1921 Cumartesi günü saat 17.45'te ulusal marş olarak kabul edildi. 

Mehmet Akif Ersoy verilen 500 lirayı Hilal-i Ahmer bünyesinde bulunan Dar’ül Mesai vakfına bağışladı.

Mehmet Akif Ersoy İstiklal Marşı’nı yazmasının ardından İstiklal Madalyası ile ödüllendirildi.

MEHMET AKİF ERSOY MISIR YILLARI

Mehmet Akif Ersoy 1922 yılında sağlık gerekçelerinden dolayı milletvekilliğinden istifa etti ve Mısır’a yerleşti. Bir dönem yazları İstanbul’da kışları da Mısır’da yaşayan Mehmet Akif Ersoy 1926 kışında tamamen Mısır’a yerleşti. Kahire yakınlarında bulunan Hilvan’da inzivaya çekilen Mehmet Akif Ersoy Kur’an meali üzerinde çalışmaya devam etti.

Mehmet Âkif, Mısır yıllarında Kur'an yorumlamasının yanı sıra, Kahire'deki "Câmiat-ül Mısriyye" adlı üniversitede Türk dili ve edebiyatı dersleri verdi. 1934'te çıkarılan Soyadı Kanunu gereği "Ersoy" soyadını aldı.

MEHMET AKİF ERSOY NEDEN ÖLDÜ?

Mehmet Akif Ersoy siroz hastalığına yakalananınca iyi olacağı düşüncesi ile Lübnan’a ardından Antakya’ya gitti. Fakat Mısır’a iyileşememiş olarak döndü. Tedavisi için 17 Haziran 1936 tarihinde İstanbul’a döndü. 27 Aralık 1936 tarihinde Beyoğlu’nda bulunan Mısır Apartmanı’nda hayatını kaybetti.

MEHMET AKİF ERSOY’UN MEZARLIĞI NEREDE?

Mehmet Akif Ersoy Edirnekapı Mezarlığı’na gömüldü. 1960'ta yol inşaatı nedeniyle kabri Edirnekapı Şehitliği'ne nakledildi. Mezarı, Süleyman Nazif ve arkadaşı Ahmet Naim Bey'in mezarları arasındadır.

MEHMET AKİF ERSOY'UN EN ÇOK SEVDİĞİ FRANSIZ ŞAİR KİMDİR?

Mehmet Akif Ersoy’un en bilindik eserlerinden birisi olan “Safahat” kitabına bakıldığı zaman bağımsız bir edebi kişiliğe sahip olduğu görülmektedir. Bunun yanında kitabında Tevhik Fikret’ten izler bulunmaktadır. Mehmet Akif Ersoy Fransız romantiklerinden Lamartine'i ve Alexandre Dumas Fils’i sevdiğini söylemektedir.

İlgili Haberler

Abdulkadir Ceylan Ede kimdir? Abdulkadir Ceylan Ede neden öldü? Ünlü yönetmen boğularak hayatını kaybetti!

Hıfzı Topuz kimdir? Usta Gazeteci Hıfzı Topuz kaç yaşındaydı, neden öldü?