Variste tedavi yöntemi kişiye özel yaklaşım ile belirlenmeli

Tıbbın her alanında kişiye özel tedavilerin önemi gittikçe artıyor. Sık görülen sağlık problemlerinden biri olan varis hastalığında da kişinin bir kalp ve damar cerrahı tarafından ayrıntılı tetkiklerle değerlendirilip kendisine özel bir tedavi protokolü uygulanması tedavinin sonucu açısından büyük önem taşıyor. Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Semih Barlas, varis ile ilgili farklı tedavi yöntemleri olduğunu, tedavinin olumlu sonuçlanması için yöntem seçiminin çok dikkatli yapılması gerektiğini dile getirdi.

Bacaklarımızda 2 önemli damar grubu vardır. Bunlardan biri, kalbin pompaladığı temiz kanı ayak parmak uçlarımıza dek ulaştıran arterler (atardamar)’dir. Diğeri ise kirli kanı, temizlenmek üzere kalbe ve akciğerlere taşıyan venler (toplardamarlar)’dir. Venler, yer çekiminin aksi yönünde gerçekleştirdikleri bu önemli işlevlerini yerine getirirken, içlerinde yer alan ve adeta bir ‘çekvalv’ gibi tek yönlü çalışan kapakçıklardan yardım alırlar. Bu kapakçıkların bozulup geri kaçırması, venöz yetmezlik (reflü) adı verilen damar hastalığına yol açar. Venöz yetmezliğin bacaklarımızda meydana getirdiği tüm belirtilere de varis adı verilir.

TEDAVİ YÖNTEMİNE NASIL KARAR VERİLMELİ?

Venöz yetmezliğin tanısında ilk adım bireylerin bu konuda bilinçli olmasıdır. Ayak bileklerindeki şişlik veya çorap lastik izi, kılcaldan kalına doğru farklı çaplarda olabilen damarların bacaklarda farkedilmesi, huzursuzluk hissi, ilk belirtilerdir. Bunların varlığında bir kalp damar cerrahı tarafından yakınmalar dinlenmeli, bacak muayene edilmeli ve venöz doppler adı verilen çok ayrıntılı bir bacak ultrason incelemesi yapılmalıdır. Hastalığın ciddiyeti venöz doppler (ultrason) incelemesi ile belirlenir ve kapaklardaki geri kaçırma düzeyi, ‘hafif’, ‘orta’, ‘ileri’ diye sınıflandırılır. Bu sonuçlara göre uzman doktor hastaya hangi tedavi protokolünün uygun olduğunu tespit eder.

VARİS TEDAVİ YÖNTEMLERİ NELERDİR?

Yüzeyel Köpük Skleroterapi (VFS): Bacaklardaki 1-4mm çapındaki kılcal damarların tedavisinde uygulanmakta olan bir yöntemdir. Çok ince iğneler ile, damarların içine köpüklü bir ilaç verilmekte ve damarlar ortadan kaldırılmaktadır. Hafif venöz yetmezlik durumlarında uygulanır. Kozmetik bir işlemdir ve anestezi gerektirmez.

Yüzeyel Lazer Tedavileri (VL): Genelde Yüzeyel Köpük Skleroterapi'ye, gerekli durumlarda, ek olarak uygulanmaktadır. 0.5-1mm çapındaki çok ince kılcallarda başarı sağlamaktadır. Daha kalın damarlara uygulandığı durumlarda, kalıcı yanık izlerine yol açabilir veya başarısız kalabilir. Hafif venöz yetmezlik durumlarında uygulanır. Kozmetik bir işlemdir ve yeni jenerasyon bazı lazer cihazları kullanıldığında anestezi gerektirmez ve ağrısızdır.

Ambulatuvar Flebektomi (AP): 5mm'den daha kalın, spagetti makarna görünümlü kalın damarlara uygulanır. Lokal anestezi altında, dikiş gerektirmeyen, 1mm'lik kesiler içinden, söz konusu damarlar çıkartılmaktadır. Tıbbi bir işlemdir.

EndoVenöz Trunkal Ablasyon (EVTA): Son 15 yılda varis tedavisi ile ilgili en büyük yenilik EVTA yöntemidir. EVTA’da ister radyofrekans isterse lazer enerjisi kullanılsın, ‘ince plastik boru’ olarak tanımlanabilecek bir kateter aracılığı ile varis gelişmiş hasta ven’in (toplardamar) içine ‘cerrahi dışı yöntemle’ ısı uygulanmaktadır. Dikiş gerektiren hiçbir kesi yapılmamaktadır. Görüntüleme altında hedefe yöneltilen ısı, ven duvarını etkilemekte, damar büzüşüp kendi üzerine kapanmaktadır. Devre dışında kalan bu damar, vücut tarafından 8-12 ay içinde emilip yok olmaktadır. Girişim yaklaşık 9-17 dakika sürmektedir. Yöntemin başarısı %80-90 arasında değişmektedir. Son yıllarda damar içine ısı yerine ‘zamk’ verilme yöntemi farklı merkezlerde denenmekte, erken-uzun dönem sonuçları değerlendirilmektedir.

Doppler Altında Kimyasal Ablasyon (DGS): Ultrason görüntüleme altında damarın içine köpük skleroterapi benzeri bir yöntemle büzücü ilaç sıkılmaktadır. Genelde EVTA işleminin bir tamamlayıcısı olarak, orta-ileri venöz yetmezlik durumlarında kullanılır. İşlem ortalama 5dk’da gerçekleştirilir ve anestezi gerektirmez. Kozmetik amaçlı Yüzeyel Köpük Skleroterapinin aksine, tıbbi bir yöntemdir.
Basınçlı Çoraplar: Eski varis çoraplarının yerini günümüzde ‘kademeli basınçlı çoraplar’ almıştır. Dizaltı, dizüstü, kasık, külotlu, açık ve kapalı parmak gibi modeller üretilmiştir. Ayak bileğine doğru bir miktar basınç uygular ve bacakta yukarı doğru kademeli olarak basıncı azaltır. Bu şekildeki masaj etkisiyle, kanın ayak bileğinden yukarıya doğru akışını sağlar.

KLASİK AMELİYAT HASTALIĞIN TEKRARLAMASI NEDENİYLE TERCİH EDİLMİYOR

Varis tedavisinde 2007'den sonra büyük ilerlemeler kaydedildi. Kapakları kaçıran (venöz yetersizlikli) damarın genel anestezi altında çıkartılmasını veya yerinde bağlanmasını hedefleyen klasik ameliyatlar, hastalığın 5 yıl içinde büyük oranda tekrarlaması nedeniyle artık terkedildi. Bu ameliyatların yerini iyileşme süresi daha az, tekrarlama oranı çok daha düşük yöntemler aldı.