Bir yılan hikayesi: Heronlar (2 Ekim 2009) — BİR ZAMANLAR TÜRKİYE

Bir zamanlar Türkiye'de İsrail'in Heron İHA'ları gündemden düşmüyordu. Heronlar hem yıllarca geciktirilmiş hem de çıkardığı problemlerle ülkemizin yıllarını heba etmişti. Tarihler 2009 yılını gösterdiğinde yıllar önce parası ödenen araçların başına gelenler kendi İHA'larımızı üretmemiz gerektiğini gözler önüne serecekti. TEKNOFEST heyecanının yaşandığı günümüzde Heron krizi unutulmaması gereken olayların başında geliyor.
🔴BİR ZAMANLAR TÜRKİYE — Türkiye Gazetesi 55 yıllık yayın hayatında daima ülkemizin milli değerlerine destek olarak özellikle ülkemizdeki bilim ve teknolojideki gelişmelere sayfalarında geniş yer ayırdı.
Milli savunma teknolojileri konusunda da her türlü gelişmeyi takip eden yayın politikasıyla da yüzlerce haberi okuyucularına ulaştırdı.
TEKNOFEST enerjisinin bütün canlılığıyla kendisini hissettirdiği günlerde yakın tarihte yaşananlar gazetemizin arşivlerinde birer ibret levhası olarak kendini gösteriyor.
HERON KRİZİ
Savunma teknolojileri içinde insansız hava araçlarının (İHA) kendine yer edinmeye başladığı yıllarda Türkiye bu teknolojinin çok gerisinde bulunuyordu.
Türk Silahlı Kuvvetleri'ne destek olması için de İHA'lar terör konusunda kritik öneme sahipti. Dünyada bu araçları yapan ülkelerden alınmak üzere bütçeden büyük paralar ayrıldı.
Havacılık ve uçak teknolojilerinde ileri seviye sistemlere sahip olan İsrail'in "HERON" adını verdiği İHA'lar satın alındı. Ancak bu araçlar bitmeyen bir krize dönüşecekti.
O günler 2 Ekim 2009 tarihli Türkiye gazetesine şöyle yansımıştı:
"Teröristlerin kamp ve hareketlerini gerçek zamanlı olarak izlemek üzere İsrail'in IAI/Elbit Konsorsiyumu'ndan satın alınan 3 sistem, 10 uçaktan oluşan HERON operatif İnsansız Hava Araçları'nın teslimi ile ilgili beklenen haber nihayet geldi. İsrail tarafı problemin çözüldüğünü ve HERON'ların Türkiye'nin istediği şartlarda görev yapabilecek hale getirildiğini bildirdi. 2005 yılında 183 milyon dolara alınan operatif amaçlı 3 sistem, 10 uçaktan oluşan ve ikisi 30 Kasım 2008'de Türkiye'ye getirilmesine rağmen yer testlerinde beklenen performansı gösteremeyen HERON'lar, Türkiye'ye bu ay yapılacak testlerden sonra 1 sistem 4 uçak olarak teslim edilecek. Kalan sistem ve uçaklar ise bir sistem 2 uçak ve bir sistem 4 uçak olarak 2009 sonuna kadar TSK'ya verilecek. Türkiye, terörle mücadelede etkin bir rol üstlenen İnsansız Hava Aracı (İHA) ihtiyacını 2007 yılından bu yana İsrail'den kiraladığı HERON ve istihbarat iş birliği yaptığı ABD'nin Predator'ları ile karşılıyordu."
"HERON'LARDAKİ PROBLEM GİDERİLDİ"
"HERON'larda motor ve SAR (Görüntü ve fotoğraf çekme) radarı sorunları teslimatı geciktirmişti. SSM yetkilileri, "Şu anda HERON'ları kullanacak Hava Kuvvetleri personelinin eğitimleri ve yer istasyonları kurulması çalışmaları tamamlanmak üzere. Bu ay yapılacak performans testlerinden sonra kabullere başlanacak" dedi. Türkiye ayrıca ABD'den almayı planladığı 4 adet Predator MQ-1A ve 2 adet Reaper RQ-9 İHA almak için görüşmeleri hızlandırdı."
YILAN HİKAYESİ
Heron krizi hemen aşılmadı zira Türkiye çekilen bu sıkıntılar yüzünden ihaleyi iptal etme kararı aldı.
Devam eden haftalarda yaşananlar için yapılacak ziyaret gazetemizde şöyle anons edildi:
"İSRAİL'DEN HERON TAZMİNATI"
İsrail, insansız hava araçlarının (HERON) tesliminde yaşanan gecikme dolayısıyla Türkiye'ye tazminat ödemeyi kabul etti. İsrail'in Türkiye'ye yapacağı ödemenin, HERON'ların kullanımı için Türk Hava Kuvvetleri personeline eğitim verilmesi ve yedek parça şeklinde olması kararlaştırıldı. Bu konuda gerekli açıklamaların İsrail Savunma Bakanı Ehud Barak'ın 17 Ocak'ta Türkiye'ye yapacağı ziyaret sırasında yapılacağı öğrenildi.
İsrail'in Heronlar konusunda çuvallaması tam bir yılan hikayesine dönmüştü.
2 Ocak 2010 tarihli Türkiye gazetesi özel haberinde Ankara muhabiri şu kritik bilgileri paylaştı:
"Türkiye'nin 2005 yılında satın aldığı ancak teslimatı yılan hikâyesine dönen İnsansız Hava Aracı (İHA) ile ilgili son durum, İsrail Savunma Bakanı Ehud Barak'ın Ankara'ya gerçekleştireceği ziyarette görüşülecek.
17 Ocak'ta ülkemize gelecek olan İsrail Savunma Bakanı Ehud Barak'ın ziyaretinde belli olacak. Barak'ın ziyaretinde Türkiye'nin 2005 yılında İsrail'den satın aldığı ve 2007 yılında teslim edilmesi gereken 3 sistem, 10 uçaktan oluşan 10 Heron'la ilgili son durumun değerlendirilmesi bekleniyor. Çünkü ziyaret tarihi, Türkiye'nin İsrail'e Heron'ların teslimi için verdiği sürenin de bitimine denk gelmesi sebebiyle büyük önem taşıyor. Bir sistem 2 uçak 30 Kasım 2008'de Türkiye'ye getirilmesine rağmen yer testlerinde beklenen performansı gösteremediği için İsrail'e iade edilmişti.
"İSRAİL CEZA ÖDEYECEK"
Ziyaret sırasında Heron'ların teslim takvimi ve yaşanan gecikmeden dolayı İsrail'in ödeyeceği cezanın açıklanması bekleniyor. Türk F-4 ve F-5 uçakları ile M-60 tanklarını modernize eden İsrail, ilk defa Türkiye'ye bir proje için ceza ödeyecek. Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül, kasım ayının son günlerinde İsrail'e Heron'lar için 50 günlük bir süre verildiğini açıklamıştı. Aynı zamanda İşçi Partisi Genel Başkanı da olan Barak, Türkiye sempatizanı tutumu ile biliniyor. Buna rağmen ziyaretin, İsrail Dışişleri Bakanı Avigdor Lieberman'ın açıklamaları ve İsrail'in Gazze'de çözüm yönünde adım atmaması yüzünden iki ülke ilişkilerine yeni bir ivme kazandırması beklenmiyor."
YERLİ ÜRETİMDE TAI/TUSAŞ
"TSK'nın uzun vadeli Heron benzeri operatif İHA ihtiyacını TAI/TUSAŞ çözecek. TAI tarafından geliştirilen ilk TİHA (Türk İnsansız Hava Aracı) önümüzdeki bahar aylarında havalanacak. TİHA'ların 2011 yılında Türk Silahlı Kuvvetleri'ne (TSK) teslim edileceği belirtildi.
TSK'nın elinde ise hâlen yine İsrail'den satın alınan, taktik amaçlı bir sistem 3 uçaktan oluşan Aerostar ve Türk firmaları Kale-Baykar ortaklığı tarafından millî olarak üretilen mini İHA Bayraktar bulunuyor."
NETİCE
2009 ve 2010 yılında yaşanan bu krizler düzelmedi ve daha kötü bir hal aldı. 2011 yılında 2 Heron tamamen kullanılamaz hale geldi. Diğer 3 tanesinin motor arızaları bulunduğu için yedek motorlarla uçuyorlardı.
İsrail'de bakıma gönderilen 5 motor ise uzun zaman geri gönderilmedi.

