Abdüllatif Uyan

Yûsuf bin Hüseyin uykudan uyandığında aşk-ı ilâhî her tarafını kaplamıştı. Kendisine verilen işâret üzerine Mısır'a doğru yola çıktı. Bir an önce Zünnûn-i Mısrî'ye kavuşmak arzusunda idi. Nihâyet vâsıl oldu.

Yûsuf bin Hüseyin Râzî hazretleri "rahmetullahi aleyh" seyahatlerinden birisinde, Arabistan'da bir kabileye uğradı. Kabile reîsinin kızı, onu görüp âşık oldu.

Ibni Sem'ûn hazretleri "rahmetullahi aleyh" vaaz ve nasîhatlarıyla meşhûr bir âlimdir. Bir gün kürsü üzerinde vaaz veriyordu ki; "Eti konuşturan, yağı gördüren, kemiği işittiren Allahü teâlâyı tesbih ederim" buyurdu.

İbni Nüceyd hazretleri "rahmetullahi aleyh" evliyânın büyüklerindendir. Kendisi anlatıyor: İlk defâ Ebû Osmân-ı Hayrî hazretlerinin meclisinde tövbe ettim.

Ebû Tâlib-i Mekkî hazretleri "rahmetullahi aleyh" şöyle anlatır: Kul namaza durduğu zaman, melekler onun iki omuzunda, onunla berâber namaz kılar.

Ebül Hüseyin Şirvânî hazretleri "rahmetullahi aleyh" İran'da yetişen evliyânın büyüklerindendir. Ömrünün sonlarına doğru felç oldu.

Ebül Hayr Habeşî hazretleri "rahmetullahi aleyh" gençliğinde, birinin kölesiydi. Bir kula köle iken, asıl Efendisine kullukla meşgûl olurdu. Efendisi her zaman bir arzusu olup olmadığını sorar, bir şeyler istemesini arzu ederdi.

Ebül Hasen-i Eş'arî (Alî bin İsmâil) hazretleri "rahmetullahi aleyh" Ehl-i sünnetin i'tikâddaki iki imâmından biridir. Kırk yaşına kadar bozuk fırka olan Mu'tezileye göre yaşadı.

Ebül Hasen Büşencî hazretleri "rahmetullahi aleyh" Horasan'da yetişen evliyânın büyüklerindendir. Bu zat bir gün yolda yürürken, gencin birisi gelip ensesine bir tokat vurdu ve gitti.

Âlim ve evliyânın büyüklerinden Ebû Hafs-ı Kebîr hazretlerinin "rahmetullahi aleyh" ilimde yüksek dereceye ulaşmasının sebebi bir hâdiseye dayanır.

Ebû Alî Müştevlî hazretleri "rahmetullahi aleyh" gençliğinde bir gece rü'yâsında Peygamber Efendimizi "aleyhissalâtü vesselâm" gördü. Efendimiz kendisine; "Yâ Ebâ Alî! Seni, dervişleri sever ve onlara meyleder görürüm" buyurdu.

Ebû Abdullah Turuğbâdî hazretlerinin "rahmetullahi aleyh" yaşadığı Tus şehrinde büyük bir kıtlık vardı. Öyle ki, insanlar birbirini yiyecek dereceye varmıştı.

Osmân bin Muhammed bin Ebî Şeybe hazretleri "rahmetullahi aleyh", Resûlullah Efendimizin hadîs-i şerîflerinden şöyle naklediyor: Yârın kıyâmet gününde ümmetimden ihtilâflı iki kişi, Hak teâlânın huzûruna çıkar.

Osmân bin Muhammed bin Ebî Şeybe hazretleri "rahmetullahi aleyh" hadîs hâfızlarındandır. Kendisi şöyle anlatır:

Bakıyye bin Mahled hazretleri "rahmetullahi aleyh" hadîs ve fıkıh âlimidir. Şöyle anlatılır: Bir gün, oğlu düşmana esîr düşmüş bir kadın, bu zâta geldi.

Ahmed bin Ebi'l-Havârî, hocası Ebû Süleymân Dârânî hazretlerine "rahmetullahi aleyhimâ" hiç muhâlefet etmeyeceğine dâir söz vermişti. Bir gün hocası ders anlatıyordu ki Ahmed bin Ebi'l-Havârî geldi.

Evliyânın büyüklerinden Abdullah bin Hubeyk hazretleri "rahmetullahi aleyh" çok ibâdet yapardı. Aslen Kûfelidir. Şöyle anlatıyor:

Zührî hazretleri, "rahmetullahi aleyh" Tâbiînin âlimlerindendir. Kendisini tamamen ilme ve kitaplara vermişti. Bir gün evde oturmuş, kitaplarını da duvar gibi etrâfına dizmişti.

Zeyd bin Eslem hazretleri "rahmetullahi aleyh" Tâbiînin büyüklerinden olup, Medîne'de yetişen müfessirlerin en meşhûrudur. Hazret-i Ömer'in kölesiydi.

Yûsuf bin Esbât hazretleri "rahmetullahi aleyh" Tebe-i tâbiînden olup, hadîs, fıkıh ve kırâat âlimidir. Sohbet ederdi.