Canan Eraslan

Son günlerde bir borsa manipülasyonu iddiasıdır gidiyor. Bahsi geçen kişileri tanımam, iddialar doğru mu, yanlış mı bilmem. "İddialar doğru" diyen bir parti liderine de "Nereden biliyorsun" sorusunu yöneltmek isterim de; birincisi siyaset benim işim değil, ikincisi de siyaseten oynanan oyunlara da iğrenerek bakıyorum.

Türk üreticisi çok mahir. Pandemide otomotiv fabrikasında test kabini, liselerde dezenfektan, tekstil fabrikasında maske, üniversitelerde aşı geliştirdi, üretti. Bütün dünya ne yapacağını şaşırmışken Türkiye'nin maskeleri Afrika'dan Avrupa'ya kadar birçok ülkeye gönderildi. Bazen hediye, bazen ihraç ürünü olarak...

Burada, konuya nasıl baktığınız önemli... Yani 70 yaşında bir adamla evlenen 30-35 yaşındaki kadın veya tam tersi... Aslında bütün toplumlarda çiftler arasındaki büyük yaş farklarına soru işaretleriyle yaklaşılır... Oradaki şüphe eşlerden birinin maddi durumuyla ilintilidir. Ülkemizde de 70 yaşındaki ünlü bir iş adamının, eşinden ayrılarak, kendisinden 40 yaş küçük bir kadınla evlendiğini, "niyeti başkaymış" diye her yerde anlatıp boşandığını biliyoruz. Magazin severim de, bugünkü konumuz magazin boyutu değil...

Türkiye'de son 1 yıldır kiralar kat kat katlandı.

Geçtiğimiz günlerde Kültür ve Turizm Bakanımız Mehmet Nuri Ersoy'un basın toplantısındaydım. Turizmde de yıldızı her geçen gün daha çok parlayan ülkemizin tanıtımının Türkiye Turizm Tanıtım ve Geliştirme Ajansı (TGA) merkezinde yapıldığını anlattı Bakan Ersoy. Yapılan tanıtım ve pandemide seyahat iştahı artan turist kitlesi sayesinde yeni hedefi; turist sayısında 47 milyon, turizm gelirinde 37 milyar dolar olarak açıkladı Bakan Ersoy... Bir önceki hedef, 42 milyon turist, 35 milyar dolar gelir şeklindeydi. Bakan Ersoy, yıl sonu gelmeden hedefin yeniden yukarı doğru güncellenebileceğine dair ümidini de paylaştı.

Önceki hafta bir turistin, engelli rampasında düşme numarası yaparak tatilini bedavaya getirirken, üzerine tazminat alma amaçlı 'numarasını' haber yaptık ve büyük ses getirdi. Turizm sektörünün yıllardır yaşadığı bu tip oyunlardan sayısız örnek geldi posta kutumuza. Fakat ne yazık ki olumsuzluklar kötü niyetli insanlarla sınırlı değil. Ülkemizin kaynağı, üreticimizin el emeği, turizmcinin yüz milyonlarca yatırımı, bunların yanı sıra ‘Her şey dâhil’ sisteminin kötüye kullanılmasıyla da heba ediliyor. Her şey dâhil sistemi malum. Yiyecek, içecek ve daha birçok şey otelde olduğunuz sürece ödediğiniz birkaç dolarlık oda fiyatına dâhil. Yiyebileceğinin en az 3 katı yiyecek, içecek alanlar, aldığı içeceği havuza, denize dökenler… Turizmci iş adamlarından öyle fotoğraflar geldi ki, insanın gözlerinin yaşarmaması imkânsız. 4 kişilik masalarda en az 8-10 kişilik yiyeceğin olduğu, bunların çoğunun çöp olduğunu görmek artık isyan ettiriyor!..

Ülkemizin hatta dünyanın neresinde olursa olsun; değil bir ormanlık, bir makilik yansa yüreği yanan insanlarız. Bedduadan korkarız da, o alevleri gördüğünde "Sebep olanın canı yansın" demeden de duramayız. Yanan ağaçlara, onlarla birlikte küle dönen canlılar için canımız yanıyor. Son orman yangınlarının da 'iletim hatlarından' yani elektrikten çıktığını öğrendiğimde acı, öfkeye dönüştü…

Geçtiğimiz aylarda, bir tanıdığım İngiltere'de üniversiteye başlayacak olan kızıyla, önce Bulgaristan'a gitti. Orada birkaç gün dinlenip ardından İngiltere'ye geçeceklerdi.

Bir şirket düşünün... "Bu ülkenin geleceğine yatırım için en iyi ne yapabilirim" sorusunun cevabını ararken, odağını çocuklara çevirmiş olsun... Bu amaçta çabasının boşa çıkması mümkün mü? Hele de bu çaba heyecan ve teknolojiyle destekleniyorsa...

Kredi, en fazla kullandığımız borçlanma yolu. Faiziydi, masrafıydı derken özellikle enflasyon döneminde epey pahalı bir borçlanma yolu olduğu da bir gerçek. Fakat gerçek olan bir şey daha var ki; kredi, belki 5-10 sene sonra alabileceğimiz bir şeyin sağlayacağı refahı öne çekmenin bir aracı... Başbakanımız Binali Yıldırım, Ulaştırma Bakanı olduğu dönemde yaptığımız bir görüşmede dillendirmişti bu tarifi. Tamamen katılıyorum. Kredi, para biriktirerek sağlanması zor olan bir şeye önce sahip olup bedelini taksitle ödemek demek. Tıpkı yap-işlet-devret projelerinde olduğu gibi... O projeler 'kaynağı sağlarım' diyen yatırımcılar tarafından yapılıyor, bunun karşılığında o yatırımcı işletme hakkını alıyor. Yoksa bir ülkede 8-9 barajın, otoyollar ve diğer birçok yatırımın 'aynı anda kamu kaynağıyla' yapılması epey zor, hatta imkânsız olurdu...

Ülkemizin en önemli döviz kaynaklarından biri turizm. Tam 54 sektörü ilgilendiriyor. Yıllık 26 milyon dolarlık satın alma yapılıyor, 1,5 milyon kişiye istihdam sağlıyor.

​Günlerdir, kira artışına yüzde 25 sınır getiren karar tartışılıyor. Evet, yüzde 75'i bulan enflasyonun 3'te birine karşılık gelen yüzde 25, gelirinin yarısını, hatta fazlasıyla kira ödemek zorunda kalanlar, ev sahibiyle mücadele içinde olanları çok sevindirdi.

Dünyada bize sunulan kaynakları o kadar hızlı tüketiyoruz ki, yılın yarısına geldiğimizde, o güne kadar dünyanın yenilenme kapasitesi çoktan bitmiş oluyor.

Dünya ülkeleri enflasyonla savaşta türlü yöntemler izliyor. Bir ülke halkına 'buyur harca' diye çek verirken, diğeri restoran harcamalarında indirim hakkı tanıyor. Belçika ise devletin gelirini artırmak için, çocuk başına 150 avro olan yardımdan vergi almaya başlıyor... Her yiğidin yoğurt yiyişi ayrı. Türkiye ise, kimsenin haberi yok ama; elektrik ve doğalgazda yüzde 90'a varan sübvansiyon uyguluyor. Evet, sosyal devlet olmanın gereklerinden biri bu... Tabii devletin ihtiyaç sahiplerine, engellilere, engelli çocuğu olan ailelere, yaşlısına sahip çıkanlara, yeni çocuğu olan annelere ve daha birçok kesime yardımı, katkısı var. Bunların tamamına evet... Hatta artırılarak devamından yanayım. Benim itirazım, toplu indirim ve toplu bedava uygulamalarına...

Gıda her zaman yaşamsal önceliğimiz ve öyle olmalı, öyle değer bulmalı ama kıtlık korkusu pandemiyle yükseldi, Ukrayna-Rusya savaşıyla zirve yaptı. Gıdaya ulaşmak zorlaştı. Bazı ürünler için "paranız olsa da alamayacaksınız" diyenlere artık "korku senaryosu yazıyorlar" suçlaması da yapamıyor kimse. Çünkü ne kadar gerçek olduğunu anladık ve ülkeler kendi kendine yetmenin derdine düştü. Ekilmedik bir karış toprak bırakmamak için çok şey yapılıyor. Hatta toprağı olmayan, ekecek toprağı bulamayanlar, evinin balkonunu, apartmanın çatısını, plazaların çatısını bahçe yapıyor, az da olsa domates-biber ekiyor. Müthiş bir dönüşüm bu!..

Türkiye'de son yıllarda büyük bir dönüşüm yaşanıyor; hemen her alanda...

Utanıyorum; bir gıda için 'lüks' demeye ama et çoktan lüks gıdalar arasına girdi. Bu utançtan kurtulmanın yolu ise hızla 'koyuna' dönmek...

Bütün dünya, son üç yıldır en büyük krizleri hep birlikte yaşıyor. Önce bütün insanlık olarak Covid-19'a tutulduk. Sokakta yürürken ölen insanlar gördük, dehşete kapıldık.