Opr. Dr. Yurdanur Erkılıç

Apandisit, gebelikte en sık ameliyata neden olan hastalıktır. Ancak gebelikteki değişiklikler nedeni ile teşhisi güçtür. Gebelikte apandisit görülme oranı 1/1500'dür. Gebe olsun olmasın tüm apandisit vakalarının %70'i 35 yaşın altındadır. Gebelikte apandisit vakalarının büyük çoğunluğu 3 ile 9 ay arası görülür.

Zihinsel ve bedensel olarak sağlıklı insanlar yetiştirmenin temel kurallarından en önemlisi hayat müddetince yeterli ve dengeli beslenmedir. Genellikle yaş ilerledikçe metabolik faaliyetlerde yavaşlama görülür. Fiziksel uğraşılar azalır.

1992 yılında 5.4 milyar olan dünya nüfusu artış hızını sürdürecek olursa 2100 yıllarında tahminen 19 milyar olacaktır. 2000 yıllarında ise dünyada 45 yaş üstü 719 milyon kadının yaşadığı sanılmaktadır. Bunun nedeni 2. Dünya Savaşından sonraki 20 yılda pek çok dünya ülkesinde savaş sonu bebek bombardımanı (baby boom) denilen nüfus patlaması yaşanılmış ve bu yılların sonunda doğan kadınların ise 2000'li yıllarda 40 yaş üzerine ulaşmasıdır.

Bebeğin duruşu, eşinin (plasenta) yerinde olup olmadığı, gebelik kesesi içerisindeki suyun yeterli olup olmadığı belirlenir. Bebekte herhangi bir anomalinin (başında, vücudunda, el kol ve bacaklarında) olup olmadığı, iç organlarının normal olup olmadığı, yüz anomalileri gibi problemlerin tesbitinde yardımcı olabilir.

Ultrason çok yüksek ses dalgalarına verilen isimdir. Kulağın duyma sınırından çok yüksek frekanstaki ses dalgaları vücut içine gönderildiği zaman farklı dokulardan geçerken bir kısmı emilir bir kısmı ise yansıyarak geri döner. İşte bu yansıyarak geri dönen ses dalgaları bilgisayar tarafından işlenerek her organ için farklı tonlarda görüntüler elde edilir.

Gebeliğin megaloblastik anemisi folik asit eksikliğine bağlıdır. Beslenmenin uygun olmadığı durumlarda sıktır. Uygun depolama ve kullanım için günlük asgari folat alımı 50 mgr'dır. Bu günlük ihtiyaç gebelikte 800 mgr'a çıkar. Folik asit eksikliği çoğul gebelik ve birden çok sayıda gebelik geçirenlerde daha sıktır.

PID denilen durumdur ve rahim, tüpler, yumurtalıklarda gelişen iltihaplanmalar kastedilir. PID kendisini rahim içi dokusunun iltihapı (endometrit), tüplerin iltihapı (salpenjit), yumurtalıkların iltihapı (ooforit), karın zarı iltihapı (peritonit) ya da bunların kombinasyonları şeklinde gösterir.

Anne karnında bebeğin içinde yaşadığı suya Amnion sıvısı denir. Amnion sıvısının miktarının 2000 ml'yi aştığı durumlara hidramnios denilir. Gebelik ayına göre belirli miktarlarda olur. Fazlalığı ve azlığı problemdir.

En basit ifade ile infertilite (kısırlık) ortalama bir yıl süresince çiftin hiçbir korunma yöntemi uygulamadığı ve hiç ayrı kalmadıkları halde gebeliğin oluşmaması durumudur. Yaş ilerledikçe, gebelik elde edilene kadar geçen süre uzar. 25 yaşındaki bir kadın genellikle 2-3 ay içinde gebe kalabilirken, 35 yaş üzerindeki hanımlarda bu süre 6 aydan daha uzun olabilir.

En az ilk 6 ay bebeğe anne sütü verilmesi gerekir. Anne sütünde bulunan faktörler bebeği ishale karşı korur. Bazı virüs enfeksiyonlarına ve orta kulak iltihabına karşı koruma sağlar. Anne sütü bebeğin vücut bağışıklık sistemini güçlendirir. Anne sütü ile beslenen bebeklerde egzama görülme sıklığının ve şiddetinin az olduğu gösterilmiştir.

Sadece hanımların değil beylerin de sıklıkla yakındıkları bir problemdir terleme. Yaz mevsiminde en sık yaşanan sorunlardandır ve kış aylarında daha az rastlanır. Terleme vücudumuzun doğal bir tepkisidir ve vücut ısımızın kontrolünü sağlar.

Dış gebelik rahim içinde gelişmesi gereken gebelik mahsulünün tüpler, yumurtalıklar veya farklı bir bölgede gelişmesi durumudur. En yaygın formu tubalarda (tüplerde) gelişen formudur. Teşhis edilemeden ve bulunduğu organı yırtıp iç kanama yapmadan tubal dışı gebeliklerin %50'si kendi kendine çözülür. Nedeni tam olarak izah edilemeyenler olduğu gibi; tüplerin iltihapları, karın içi geçirilmiş cerrahi müdahaleler, gibi nedenlerle oluşumu kolaylaşabilir.

Migren gelişme çağında cinsiyet ayırımı yapmamasına rağmen yetişkin kadınlarda erkeklere oranla daha sık görülür. Menopozla birlikte bu oran azalır. Fakat yine de kadın baskınlığı devam eder. Kadınlar erkeklere göre daha sık ve şiddetli baş ağrısından yakınmaktadır. Bu cinsiyet farkı kadın cinsiyet hormonlarındaki aylık değişikliklere bağlı olabilir.

Her kanama düşükle sonuçlanmaz. Birtakım öneriler ve gerektiğinde tıbbi tedavi ile izlenir. Düşük nedeni biliniyorsa bu konuda tedavi uygulanabilir. Ancak bilinmiyorsa birtakım tavsiyelerin ötesine geçilemez. Düşüğün başarılı yönetimi erken teşhise bağlıdır.

Uterus (rahim) anomalilerinde de düşükler oluşabilir. Uterus bikornus denilen rahimin çift gözlü oluşu, bazı tümörler, myomlar, uterusun geçirilmiş ameliyatları, cerviks yani rahim ağzının yetersiz oluşu düşüklere neden olabilir. Spekülatif olarak düşüğün psikolojik nedenlere bağlı olarak oluştuğu söylense de (örneğin korku, sıkıntı, acı, kızgınlık gibi) gebeliğin desteklenmesine ait geçerli bir belirti yoktur. Şiddetli bir travmada (örneğin, direksiyon veya emniyet kemeri kazaları) düşük nedeni nadiren olmaktadır.

20. gebelik haftası tamamlanmadan önce doğum olayının sonlanmasına düşük denir. Düşük gebelik ürünlerinin tümünün veya bir kısmının atılması ile kendini gösterir. Erken düşük 12 haftadan önce, geç düşük ise 12-20. haftalar arası oluşur. Spontan düşük bebek yaşarken veya bebeğin ölümünden sonra 1-3 haftada oluşur. Spontan düşük görülme sıklığı % 15-40'tır. Bunların % 75'i 16. haftadan önce, % 62'si 12. haftadan önce oluşur.

Masaj, zaman zaman hepimizin tedavi ve rahatlama amacı ile başvurduğu bir yöntem. Hamilelik dönemi annenin ve bebeğin sağlığı açısından stresten en uzak olması gereken bir dönemdir. Bebeğin gelişimi ve annenin rahat ve problemsiz geçireceği hamilelik dönemi birbirine bağlıdır ve önemlidir.

Şeker hastalığı bazen hamilelik sırasında da ortaya çıkabiliyor. Gebeliğin 24. ve 28. haftalarında yapılan şeker tarama testleri bu durumu bize belli eder. Diyabet yani şeker hastalığı bir hormonal bozukluktur. Vücuttaki insülin hormonunun yetersiz salgılanması sonucu kandaki şeker miktarı yükselir. Hamilelik sırasında oluşan diyabet anne ve bebek üzerinde kısa ve uzun dönem etkileri açısından önemli bir problemdir. Hamilelik döneminde ortaya çıkan diyabet pek çok hanımda gebelik sonlanınca geçer ancak bir kısmında devam eder.

Gebeliğin megaloblastik anemisi folik asit eksikliğine bağlıdır. Beslenmenin uygun olmadığı durumlarda sıktır. Kemik iliği çalışmaları esas alınan çalışmalarda % 25-60, basit kan çalışmalarında bu oran daha düşüktür. Uygun depolama ve kullanım için günlük asgari folat alımı 50 mg'dır. Bu günlük ihtiyaç gebelikte 800 mg'a çıkar.

Gebelik genellikle ülserasyonun genişlemesine neden olur ve gebelik sırasında nadiren ilk ülser atağına rastlanır. Gebelik esnasında vücutta yükselen progesteron hormonunun etkisi ile mide, bağırsakta hareketle gevşeme meydana gelir. Midedeki salgılanması ise değişmez. Gebelikte ülser hastalığı görülme oranı düşüktür ancak yüksek tansiyonlu hastalarda bu oran biraz daha yüksektir.