Osman Ünlü

Hayırlı işleri sonraya, yarına bırakmak, kötü huylardandır. İbadetleri vaktinde yapmamak, haramlardan sakınmamak ve kendisine lâzım olan ilimleri öğrenmeyi geciktirmek, kötü huylardan sayılmaktadır.

Gaflet; nefsine uyarak, Allahü teâlâyı, O'nun emir ve yasaklarını unutmak demektir. Bâyezîd-i Bistâmî hazretleri;

Allahü teâlânın merhameti sonsuz olduğundan, insanlarda, saâdeti felaketten, doğruyu eğriden ve yararlıyı zararlıdan ayırabilen bir kuvvet yaratmıştır. Bu çok kıymetli kuvvet, akıldır.

İbâdetleri başkalarına göstermekden hayâ etmek, utanmak câiz değildir. Hayâ yani utanmak, günâhları, kabâhatleri göstermemeye denir.

İlim çoktur fakat ömür kısadır. O halde, önce dinde zaruri lâzım olan ilimleri öğrenmelidir. Zira İslâm âlimlerinin büyüklerinden olan İmâm-ı Rabbânî hazretleri; "Ehl-i sünnet i'tikâdını ve fıkıh bilgilerini öğrenmeden önce, Gülistân kitâbı ve hikâye kitapları okumamalıdır. Fıkıh kitapları yanında, Gülistân ve benzeri kitaplar lüzûmsuzdur.

Birinin malını, parasını, gizlice almaya hırsızlık, bilerek zorla almaya ise gasp denir. Çalınan ve gasbedilen para, mal, sahibine geri verilmedikçe, çalana veya gasbedene, ölünceye kadar devamlı günah yazılır. Bu hal, akıllı bir kimsenin yapacağı iş değildir.

Bir kimse kendini övmeye başlarsa, değeri düşer. Zira Peygamber efendimiz; (Medh olunmayı, övülmeyi sevmek, insanı kör ve sağır eder. Kabâhatlerini, kusûrlarını görmez olur. Doğru sözleri, kendisine yapılan nasîhatları işitmez olur) buyurmuştur.

İnsanın ilmi, Allahü teâlâya olan sevgisi, muhabbeti arttıkça, nefsinden soğumaya, nefret etmeye başlar.

Dünyâ hayâtı, iş yapacak zamândır. Keyif yapacak, eğlenecek zamân ileride gelmektedir. Orada, dünyâda yapılan işlerin karşılığı ele geçecektir. İş zamânını eğlence ile geçirmek, çiftçinin tohum ekmemesi ve mahsûl almaması gibidir.

Allahü teâlâ, ölüm hariç her derdin devasını yaratmıştır. Her sıkıntının, her üzüntünün çaresi vardır. Her şey bir sebep ile yaratılmıştır. Bir şeye kavuşmak istiyen, o şeyin sebebine yapışır. Herhangi bir şeyin sebebine yapışan da, onun neticesine kavuşur.

Acele etmemeli. Zira acele eden, ya hata yapar veya hatalı duruma yakın olur. Ağır ve temkinli hareket eden, o işte ya isabet kaydeder veya isabet etmeye yaklaşır.

Haddini bilmemek, kendisi için tayin edilen hududu, sınırı geçmek, edebsizliktir.

İmam-ı Gazali hazretlerinin talebelerinden bir tanesi, kendi kendine: "Senelerce zahmet çekip çok şey öğrendim.

İnsan olarak çoğumuz, alıştığımız şeyleri, yanlış da olsa terk edemiyoruz. Halbuki İslamiyet, nefsimize hoş gelenleri değil, Allahü tealanın rızâsına uygun olanları yapmamızı emretmektedir.

Kabir, imân ile ölenler için cennet bahçelerinden bir bahçe, imâsız olarak ölenler için ise, cehennem çukurlarından bir çukur olmaktadır.

Dünya hayatı geçici, ahiret hayatı ise sonsuz kalınacak şekilde yaratılmıştır. Geçici dünya hayatı, sonsuz ahiret hayatını kazanmak için bir kazanç yeridir.

İslamiyet bir ağaç gibidir. Kökü imân, gövdesi ibâdet, meyvesi ise, ihlâstır. İmân olmazsa, amel, ibâdet yapılmazsa, ihlâs hâsıl olamaz.

Allahü teâlânın bize nasıl muamele etmesini istiyorsak, biz de O'nun kullarına öyle muamele etmeliyiz.

Nefs Allahü teâlânın düşmanıdır. Zevklerine kavuşmak için her kötülüğü yapmaktan çekinmez. İnsan haklarını, kanunları çiğner.

Rızâ demek, Allahü teâlâdan gelen herşeye râzı olmak demektir. Allahü teâlâdan bir felâket gelse, ona da rızâ gösterir. Kimseye şikâyet etmez.