İnfaz kararı mahkemeden önce verilmiş

Cumhuriyet tarihinin ilk askerî müdahalesi olan 27 Mayıs 1960 darbesinin üzerinden yarım asırdan fazla zaman geçti. Başbakan Adnan Menderes, Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ve Maliye Bakanı Hasan Polatkan'ı asan darbecilerin milletin gönlünde ve iradesinde açtığı derin yara kanamaya devam ediyor. Bu yılın farklı bir anlamı da var. Cuntanın uydurma bir yargılama sonucu astırdığı Başbakan Adnan Menderes ve arkadaşlarının uğradığı haksızlıkları tarih önünde mahkûm etmek için son nefesine kadar mücadele eden Avukat Burhan Apaydın yakın zamanda vefat etti. Apaydın ölmeden bir gün önce idam kararlarının "yok" hükmünde sayılması için Meclis'in karar çıkarmasını istedi. Yıllar sonra ortaya çıkan belgeler Yassıada mahkemelerinin tamamen kurgu olduğunu, infaz hükümlerinin yargılamalar başlamadan önce kararlaştırıldığını ortaya koyuyor. Darbeden bir gün sonra Yüksek İcra Vekilleri Heyeti adıyla Cemal Gürsel başkanlığında bir hükümet kuruldu. Teknisyenlerden oluşan hükümet, yasama ve yürütme yetkililerini elinde bulunduruyordu. nbsp;

nbsp;

BAŞBAKAN nbsp;VE 2 BAKANI nbsp;İDAM nbsp;ETTİLER

27 Mayıs darbesinin ardından başlatılan yargılamalar 14 Ekim 1960'ta başladı, 15 Eylül 1961'de ise sonuçlandı. nbsp;15 kişi idam cezasına çarptırıldı, 11'i müebbet hapse çevrildi. MBK, Celal Bayar, Adnan Menderes, Fatin Rüştü Zorlu ve Hasan Polatkan'ın idamını ise onayladı. Bayar'ın cezası daha sonra yaşından dolayı müebbete çevrildi.


CHP TAHRİK ETTİ
Tarihçi Prof. Dr. Cemil Koçak'ın ortaya çıkardığı 27 Mayıs hükümetlerine ait bakanlar kurulu tutanaklarına göre; Cemal Gürsel, darbeden iki hafta sonra, 14 Haziran 1960 tarihinde yapılan bakanlar kurulu toplantısında Adnan Menderes ve arkadaşları hakkında en başından infaz kararının verildiğini açıklıyor. Üstelik yargı zorlamasında İsmet İnönü ve partisi CHP'nin baskısı olduğu anlaşılıyor. Darbe hükümetinin başkanı Cemal Gürsel CHP'nin yargılama baskısına şöyle tepki gösteriyor: "Bu muhakeme işlerinin süratlendirilmesi hakkında umumi bir arzu var. Benim hissiyatıma göre bu tahriki yapan Cumhuriyet Halk Partisi'dir. Açıkça konuşayım… Bunun hedefi de şudur: Bütün işler bizim tarafından halledilsin, temizlensin… Kendileri muhakkak kazanacaklarına emin oldukları için, işin başına geldikleri zaman diyecekler ki, 'İşte biz sizi ikaz ettik. Dinlemediniz. Başınıza bu geldi. İhtilal hükümeti de bunları gördü ve sizi cezalandırdı. Bunda bizim hiçbir sui taksirimiz yoktur.' Neticede güzel koltukları onlara takdim edip ayrılacağım. Şimdi bu gayri hukuki ve gayri ahlaki bir taktiktir. Hakikat şudur ki Cumhuriyet Halk Partisi ve diğer partiler, tam bir adalet hissiyle ve dürüstlükle hareket etmiş olsalar, mesele yoktur. Esas, buna ait kararların milli irade tahakkuk ettikten sonra kurulacak olan hükümet tarafından yapılmasını savunmaktır. Eğer onlarda bir fikri salim olsa bunu savunurlar."
İnönü ve CHP'nin iktidar hırsı karşısında koltuk endişesine giren Cemal Gürsel yargılama safhasını olabildiğince uzatma düşüncesindedir: "Şu halde biz bu muhakeme işlerini bir iki ayda yapıp, tam geliştirip, icra vaziyetine düşmemeliyiz. Bir adi katil için bile bir senede hüküm alınamıyor. Sipahi Pala (Sipahi Kandemir) adında birisi için, suçu o kadar meydanda olduğu halde kaç senedir hükme varılamadı."


İHTİLALDE TEMİZLEYECEKTİK
Gürsel'in şu sözleri ise, infaz kararının en başta verildiğini, yargılamanın süresi ve şekline ilişkin kurgunun ise basit siyasi taktikler ve iktidar hesapları olduğunu ortaya koyuyor: "Burada yapılacak iki iş vardı: İhtilali yaparken bunları temizlemek… İlk kararım bu idi. Fakat birçok arkadaş, bu yola gitmek istemedi. Ben de onların bu noktai nazarını kabul ettim. İkinci şıkkı da, madem birincisi yapılamadı, bunu milli iradeye terk etmek." Ancak bu hiçbir zaman gerçekleşmedi. Menderes ve arkadaşları darbe ürünü olan ve hiçbir kanuni dayanağı olmayan (darbeciler 1924 anayasasını kaldırmıştı) bir mahkeme tarafından yargılanarak idam edildi. nbsp;Melik Duvaklı