Otomotiv devleri panikte, fiyatlar artabilir! Çip savaşlarında yeni kriz

Hollanda'nın çip şirketi Nexperia'ya yönelik kısıtlamaları ve Çin'in misillemesi, Avrupa otomobil sektöründe yeni bir çip krizi endişesi meydana getirdi. Uzmanlar, üretim zincirinin aksaması halinde fabrikaların durabileceği ve otomobil fiyatlarının yeniden yükselebileceği uyarısında bulunuyor.
Otomobil, kamyonet, kamyon ve otobüs üreticileri, Hollanda hükümetinin yarı iletken şirketi Nexperia’yı özel idari tedbirler kapsamına almasının otomotiv çiplerinde kıtlığa yol açabileceği uyarısında bulundu. Uzmanlar, üretim zincirinin aksaması halinde fabrikaların durabileceği ve otomobil fiyatlarının yeniden yükselebileceği uyarısında bulunuyor.
Avrupa Otomobil Üreticileri Birliği (ACEA), aralarında BMW Group, DAF Trucks, Fiat Chrysler, Ford, Honda, Hyundai, Jaguar Land Rover ve Renault gibi markaların bulunduğu 15 üyeden oluşuyor, durumun hızla çözülmemesi hâlinde önemli tedarik kesintileri yaşanabileceği endişesini dile getirdi.
OTOMOTİV DEVLERİ PANİKTE
Benzer kaygılar, ABD merkezli Alliance for Automotive Innovation adlı ticaret birliği tarafından da ifade edildi.
Nexperia’dan yapılan açıklamaya göre, Çin Ticaret Bakanlığı (MOC), şirketin Çin’deki iştiraki ile taşeronlarının, ülke içinde üretilen belirli tamamlanmış bileşenleri ve alt montajları yurt dışına ihraç etmesini yasaklayan bir ihracat kontrol bildirimi yayımladı.
Nexperia, birçok otomobil üreticisinin araçlarında kullanılan elektronik kontrol üniteleri (ECU) için temel parça tedarikçisi konumunda. Şirketin ana yarı iletken üretim tesisi Almanya’nın Hamburg kentinde bulunuyor, ancak burada üretilen birçok çip paketleme ve montaj için Çin’e gönderiliyor.
Çin’in bu adımı, Hollanda Ekonomi Bakanlığı’nın hafta başında, Nexperia’da tespit edilen yönetimsel eksiklikler gerekçesiyle Mal Mevcudiyeti Yasası kapsamında şirkete yönelik özel denetim uygulamasına başlamasına misilleme niteliğinde. Nexperia, Çinli Wingtech Technology şirketine ait.
ABD BASKISI VE ÇİN MİSİLLEMELERİ AVRUPA'DA ENDİŞEYE YOL AÇTI
Hollanda Ticaret Mahkemesi, Nexperia’nın Çinli CEO’su Zhang Xuezheng’i görevden uzaklaştırdı ve şirketin varlık devri, personel değişikliği veya benzeri kararları, bir yıl boyunca hükûmet izni olmadan alamayacağını karara bağladı.
Nexperia, Çinli yetkililerle ihracat yasağına istisna getirilmesi yönünde görüşmeler yürüttüğünü ve tüm kaynaklarını bu amaçla seferber ettiğini açıkladı. Şirketin ayrıca ulusal ve yerel düzeyde ilgili kurumlarla da iletişim hâlinde olduğu bildirildi.
ACEA, bazı çiplerin temin edilememesi hâlinde Avrupa’daki otomotiv tedarikçilerinin üretimi durdurma riskiyle karşı karşıya kalacağını vurguladı.
Söz konusu gelişmelerin arka planında ABD’nin etkisinin de bulunduğu iddia ediliyor.
Financial Times’ın haberine göre, Hollanda Ekonomi Bakanlığı ile Wingtech arasındaki yazışmalarda, ABD’li yetkililerin Amsterdam yönetimine, Nexperia’nın Avrupa operasyonlarını Çinli ana şirketten ayırma yönünde baskı yaptığı ortaya çıktı.
OTOMOTİV SEKTÖRÜ İKİNCİ BİR ÇİP ŞOKUNA HAZIR MI?
Geçtiğimiz ay ABD Ticaret Bakanlığı’na bağlı Sanayi ve Güvenlik Bürosu (BIS), ABD’nin “Entity List”inde (Kara Liste) yer alan kuruluşların yüzde 50’den fazla hissesine sahip şirketlerin de ihracat kısıtlamalarına tabi olacağını açıklamıştı.
Nexperia her ne kadar listede doğrudan yer almasa da, tamamen Wingtech’e ait olduğu için bu düzenlemeden dolaylı biçimde etkileniyor. Wingtech, Aralık 2024’te kara listeye alınmıştı.
COVID-19 pandemisi döneminde yaşanan çip krizini hatırlatan sektör temsilcileri, o dönemde otomobil üreticilerinin azalan talep nedeniyle çip siparişlerini kısmalarının ardından, yarı iletken üreticilerinin farklı ürünlere yöneldiğini, talep yeniden artınca yetersiz tedarik nedeniyle üretimlerin durma noktasına geldiğini belirtti.
ACEA Genel Direktörü Sigrid de Vries, “Otomobil üreticileri son yıllarda tedarik zincirlerini çeşitlendirmek için önemli adımlar attı ancak riski sıfıra indirmek mümkün değil. Bu, çok sayıda tedarikçiyi ve neredeyse tüm üyelerimizi etkileyen, sektörler arası bir kriz. Kendimizi bir anda alarm verici bir durumda bulduk. Tüm taraflardan hızlı ve pragmatik çözümler bekliyoruz.” ifadelerini kullandı.