2023 bütçesinde aslan payı refaha

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, 2023 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi’ni açıkladı. 2023 bütçesinin AK Parti hükûmetlerinin 21’inci, Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sistemi'nin ise 5’inci bütçesi olduğunu belirten Oktay, bütçenin Türkiye yüzyılının kilometre taşı olacağını vurguladı. Oktay, “100’üncü yılın bütçesi; yatırım, üretim, istihdam, ihracat ve büyüme odaklı bir yapıdadır. 2023 bütçe kanun teklifimizi vatandaşımızı küresel belirsizliklerden ve risklerden koruyacak, her kesimden insanımızı kollayacak şekilde adil ve sosyal bir anlayışla hazırladık” dedi. 2022 büyümenin yüzde 5 olmasının öngörüldüğünü anlatan Oktay, “Ekonomimizin 2023 yılında da üretim ve talep yönüyle dengeli bir görünüm sergileyerek yine yüzde 5 büyüyerek diğer ülkelerden olumlu yönde ayrışması beklenmektedir. Yıl sonu itibarıyla istihdamdaki yıllık artışın 1,9 milyona yaklaşarak işsizlik oranının yüzde 10,8’e gerilemesi, 2023’te de bu oranının yüzde 10,4’lere düşmesi hedeflenmektedir” diye konuştu.

FAİZ GİDERİ 565,6 MİLYAR LiRA

“2023 yılı Merkezî Yönetim Bütçesi’nde bütçe giderlerinin 4 trilyon 470 milyar lira, bütçe gelirlerinin 3 trilyon 810 milyar lira olacağı öngörülmektedir” diyen Oktay, şunları kaydetti: Bütçe açığının gayrisafi yurtiçi hasılaya oranı ise yüzde 3,5 olarak öngörülmektedir. 2023 Yılı Bütçe ödeneklerinin ekonomik sınıflandırmaya göre dağılımı ise şöyledir: Personel giderleri için toplam 1 trilyon 102,7 milyar lira. Mal ve hizmet alım giderleri 318,7 milyar, cari transferler 1 trilyon 682 milyar, sermaye giderleri 315,8 milyar, sermaye transferleri 37,3 milyar, borç verme giderleri 359,2 milyar, yedek ödenekler 88,2 milyar, faiz giderleri 565,6 milyar lira. 2002 yılından beri eğitimi en öncelikli meselemiz olarak gördük ve 7,5 milyar lira olarak devraldığımız millî eğitim bütçesini 2023 yılında 435 milyar liraya yükselttik. 

EĞİTİMİN PAYI YÜZDE 14,5

Sağlık Bakanlığı ve yükseköğretim kurumları döner sermayeleri ile SGK’dan yapılacak sağlık harcamaları da dikkate alındığında sağlık alanına ilişkin ayrılan toplam kaynağın 696,8 milyar liraya ulaştığını ifade eden Oktay, yükseköğretim kurumları bütçelerini 2023’te 134,7 milyar liraya çıkardıklarını vurguladı ve ekledi: Yükseköğretimi de dâhil ettiğimizde eğitim bütçemizi 2023’te 649,8 milyar liraya yükseltiyoruz. Böylece merkezi yönetim bütçesinden yüzde 14,5 ile en büyük payı eğitime ayırıyoruz.

'ASGARİ'DE 300 MİLYAR VERGİDEN VAZGEÇİLDİ

Yerli ve millî imkânlarla Karadeniz’de keşfedilen doğalgazın 2023’ün ilk aylarında kullanıma sunulacağını anlatan Oktay, vatandaşların daha ucuz elektrik ve doğalgaz kullanabilmeleri için doğalgazda yüzde 80, elektrikte ise birinci kademede yüzde 50 sübvansiyon uygulandığını, enerji sübvansiyonlarının 2023 yılı bütçesine yükünün 600 milyar lira seviyesinde olduğunu kaydetti. Asgari ücretin vergi dışı tutulması neticesinde 300 milyar lira tutarında vergiden vazgeçildiğini ifade eden Oktay, sosyal devlet ilkesi gereği toplum kesimlerine 2023 yılı bütçesinden sağlanan refah katkısının yaklaşık 1.2 trilyon liraya ulaştığına dikkati çekti. Oktay, “Bu tutar bütçenin yaklaşık yüzde 27’sine tekabül etmektedir” şeklinde konuştu.

YILIN EN YÜKSEK AYLIK AÇIĞI

Hazine ve Maliye Bakanlığı eylül ayı merkezî yönetim bütçe gelişmelerini paylaştı. Eylülde bütçe 78,6 milyar TL ile 2022’nin en yüksek aylık açığını verdi. Ağustosta bütçede 3,6 milyar TL’lik fazla kaydedilmişti. Eylülde bütçe giderleri 285,6 milyar TL, bütçe gelirleri 206,9 milyar TL, faiz harcamaları da 33 milyar 116 milyon TL oldu. Ocak-Eylül döneminde ise bütçe giderleri 2 trilyon 20,8 milyar TL, bütçe gelirleri 1 trilyon 975,3 milyar TL ve bütçe açığı 45,5 milyar TL olarak gerçekleşti. Faiz harcamalarının 207 milyar 111 milyon TL olduğu 9 aylık dönemde Botaş’a cari transfer ve borç verme kanalıyla 120 milyar TL’ye yakın kaynak aktarıldı.

BÜTÇENİN YÜZDE 5,8'İ SOSYAL HARCAMALARA

> Sosyal harcamalar için 258,4 milyar lira kaynak ayrıldı. Bu tutar 2023 bütçesinin yüzde 5,8’ine denk geliyor.

> Ödeme gücü olmayan vatandaşların sağlık primi giderlerini karşılamak amacıyla 52,6 milyar lira ayrıldı.

> 65 yaş üstü yaşlılar, bakıma ihtiyacı olan engelliler ve yakınlarına bağlanan aylıklar kapsamında 31,3 milyar lira kaynak ayrıldı. 

> Engellilerin evde bakımına destek amacıyla 28,2 milyar lira, sosyal konut finansmanının desteklenmesi amacıyla 10 milyar lira, aile destek programı için 7,5 milyar lira, yoksul ailelere elektrik tüketim desteği kapsamında 4,8 milyar lira, engelli eğitim taşıma giderleri için 2,4 milyar lira, koruyucu aile uygulaması kapsamında yaklaşık 713 milyon lira kaynak ayrıldı. 

> Tarıma 142,9 milyar lira kaynak ayrıldı. 

> İhracat hedefi 265 milyar dolar, ithalat beklentisi 345 milyar dolar oldu.

> Tarımsal destek programları için 54 milyar lira, tarım sektörü yatırım ödenekleri için 40,4 milyar lira kaynak ayrıldı. 

> Reel kesim destekleri için bütçeden 145,4 milyar lira ödenek ayrıldı.

> SGK işveren prim ödemeleri için 68,1 milyar lira kaynak ayrıldı.

> Savunma ve güvenlik sektörü için 2023’te 468,7 milyar lira ödenek öngörüldü.

> Büyükşehir ve diğer belediyeler ile il özel idarelerine ayrılan kaynak yüzde 49,1 artışla 401,1 milyar liraya yükseldi.

> Enerji arz güvenliği, verimliliği ve enerji piyasasına ayrılan kaynak yüzde 154,9 artışla 406 milyar 535 milyon liraya çıkarıldı. 

> İstihdam programı ödeneği yüzde 63,7 artışla 100 milyar 403 milyon lira seviyesine yükseltildi.