‘Kod-29’ mağduriyetine SGK freni

Salgının istihdam üzerindeki olumsuz etkilerinden çalışanları korumak için 16 Nisan 2020 tarihinden itibaren fesih kısıtı (işten çıkarma yasağı) uygulanıyor. İş Kanunu’nda yer alan “ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan hâller” ise fesih kısıtı uygulamasının istisnaları arasında sayılıyor. Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan hâller; görevin kasten ve sürekli ihmali, mazeretsiz işe gelmemek gibi maddelerin yanı sıra cinsel taciz, küfür, hırsızlık, uyuşturucu madde kullanmak gibi hâlleri de içeriyor. Bu hâllerin tamamında iş akdinin feshi durumunda, işten ayrılış işlemleri Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) “29 No.lu kod” üzerinden yapılıyor. Uygulamada birtakım haksızlıkların ve mağduriyetlerin yaşanması üzerine SGK, “Kod-29” uygulamasında düzenlemeye gitti. Yapılan açıklamada “Birbirinden farklı fesih nedenlerinin tamamının aynı kod (Kod-29) ile bildiriminin, çalışma hayatında belirsizliklere yol açtığının görülmesi üzerine, SGK genelgesinde değişikliğe gidildi. Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan hallerin tamamı için ayrı ayrı kodlar belirlendi. Böylelikle mazeretsiz devamsızlık hâli ile hırsızlık gibi birbirinden çok farklı fesih sebeplerinin farklı bildirim kodları ile yapılması sağlanarak, muhtemel sorunların önüne geçilecek” denildi.
Fesih kısıtını delmek amacıyla ‘Kod-29’ kullanılarak çok sayıda çalışanın bu dönemde işten çıkarıldığı iddiaları da hatırlatılan SGK açıklamasında “Geçmiş dönem SGK verilerine göre işten ayrılış nedeni ‘Kod-29’ olarak belirtilen çalışan sayısı, 2018’de 233 bin 430, 2019’da 194 bin 524, 2020’de 176 bin 662’dir. Fesih kısıtından önceki dönemde aylık ortalama 17 bin çalışanın işten ayrılış nedeni ‘Kod-29’ olarak bildirilmiş iken, fesih kısıtından sonraki dönemde bu sayı daha düşük olup, aylık ortalama 15 bin kişidir” ifadelerine yer verildi.