Ekonomik savaşın yeni silahı NTE

Zanbak, 10 Ekim 2022’de ABD yönetiminin çip endüstrisine milyarlarca dolar sübvansiyon verirken, Çin’in yarı iletken endüstrisini sekteye uğratmaya yönelik bir dizi kapsamlı kural yayınladığını aktardı. Son bir yılda, ABD ile ticari sürtüşmeye bir çözüm bulunamayınca, dünyanın bir numaralı NTE cevher üreticisi ve işleyicisi Çin’in NTE cevherlerini çıkarmak ve ayırmak için hâlihazırda uygulanan teknoloji yasağına ilaveten ek kısıtlamalar getirdiğini ifade eden Zanbak “Özellikle son beş yıldır, gelişmiş ülkeler tarafından küresel iklim değişikliğiyle mücadele kapsamında uygulanan ‘yeşil ekonomik/teknolojik büyüme’ politikaları sebebiyle uluslararası sürtüşmeler hızla artıyor. Çin’in nadir toprak metalleri içeren mıknatısların imalatına yönelik teknoloji ihracatını ‘ulusal güvenliğin ve kamu çıkarının korunmasını’ gerekçe göstererek yasaklaması, ekonomik savaşların en güncel örneğidir” dedi.

SADECE NTE’LERLE SINIRLI DEĞİL…

Zanbak, belirli NTE elementlerinin saflaştırılmış metalik formlarının yeni nesil enerji üretim ve motor gücü sağlamada kullanılan daimî mıknatısların imalatında en önemli ham madde konumunda olduğunu vurgulayarak “NTE’ler konusunda ham madde konsantrelerinin yanı sıra, bu ham maddeleri işleme teknoloji transferinin yasaklanması, yeşil enerji üretimi ve yeni nesil elektrikli araçların üretimi konusunda global pazarlarda büyük rakipler olacağı bilinen AB ve ABD’yi âdeta bir panik içine sokmuş durumda” diye konuştu. Çin’in uyguladığı bu tür ihracat yasaklamalarının sadece NTE’lerle sınırlı olmadığına işaret eden Zanbak “Ağustosta bilgisayar çiplerinin ham maddeleri olan galyum ve germanyum, 1 Aralık’tan bu yana da çeşitli grafit türlerini ve samaryum-kobalt mıknatıslar, neodimyum-demir-bor mıknatıslarla seryum mıknatıs ihracatı ve NTE kalsiyum oksiborat üretimine yönelik teknolojiler de Çin Ticaret Bakanlığının ‘İhracatı Yasaklanmış ve Kısıtlanmış Teknolojiler Kataloğu’na eklenmiş durumda. Söz konusu kataloğun belirtilen amaçları arasında Çin’in ulusal güvenliği ve kamu çıkarının korunması yer alıyor” diye konuştu.

KATMA DEĞERLİ ÜRÜN ŞART

Zanbak, Eskişehir’in Beylikova ilçesinde kurulan tesisin, NTE cevherlerini ‘oksit’ kimyasalları türüne dönüştüreceğini belirterek, NTE oksitlerinden metalik elementlerin elde edilebilmesi için Çin’in şu anda ihracat yasağı getirdiği daha ileri teknolojilerin kullanılması ya da bu teknolojilerin Türkiye’de de geliştirilmesi gerektiğini söyledi. Çin’in bu konudaki ihracat kısıtlamalarının ham madde tedariki açısından Türkiye’nin imalat sektörüne önemli bir etkisinin olmayacağını aktaran Zanbak, şunları kaydetti: Beylikova’daki tesis geliştirildiğinde, bu değerli ‘ara mamul’ gelişmiş ülkelerin peşinde koşacakları bir kritik/stratejik hammadde niteliği kazanacaktır. Bu nedenle, Beylikova’da üretilecek NTE oksitlerinin sadece bir ara mamul olarak ihracatı yerine, Çin dahil gelişmiş ülkelerin Türkiye’de daha yüksek katma değerli ‘metalik NTE’ üretimine yönelik stratejik iş birlikleri geliştirmesinde yarar var. Türkiye’nin kritik ham maddeleri mümkün olduğunca ham cevher ihracatı yerine ‘katma değeri yüksek’ ham maddeler olarak ihraç etme politikası takip etmesinde yarar var.

Gelişmiş ülkeler tarafından uygulanan ‘yeşil ekonomik/teknolojik büyüme’ politikaları sebebiyle uluslararası sürtüşmelerin hızla arttığını belirten TMD Çevre Koordinatörü Dr. Caner Zanbak “Çin’in, nadir toprak metalleri içeren mıknatısların imalatına yönelik teknoloji ihracatını ‘ulusal güvenliğin ve kamu çıkarının korunmasını’ gerekçe göstererek yasaklaması, ekonomik savaşların en güncel örneğidir” dedi.