Prof. Dr. Azra Raza: Kanseri hâlâ yenememiş olmak utanç verici

ZİYNETİ KOCABIYIK'IN HABERİ

Kırk yıldır kan kanserleriyle ilgili araştırmalar yapan ve dünyada ‘Kan kanseri tedavilerinin annesi” olarak tanınan Prof. Dr. Azra Raza, 2019’un En İyi Bilim Kitabı seçilen The First Cell (İlk Hücre) adlı kitabının Türkçeye çevrilmesi dolayısıyla Türkiye’ye geldi. ‘Bunca zamandır insanlığın kanseri yenememesi utanç verici’ sözleriyle bilim dünyasında önemli bir tartışmanın fitilini ateşleyen New York Columbia Üniversitesi Myelodisplastik Sendrom Merkezi’nin direktörü Prof. Dr. Raza, bilimsel çalışmalarının yanında ezber bozan söylemleriyle de tanınıyor.

EŞİNİ DE LÖSEMİDEN KAYBETTİ

Kendisi gibi ünlü bir onkolog olan eşini 20 yıl önce lösemi sebebiyle kaybeden Pakistan asıllı Dr. Raza, kitabında bugüne kadar yapılan kanser tedavilerine ilişkin yepyeni bir bakış, ağır bir öz eleştiri ve sorgulayıcı bir yaklaşım getiriyor. Endüstrinin kanser tedavisi geliştirmeye milyonlarca dolar harcama yapmasına rağmen, önleme ve erken teşhise yönelik olarak ayrılan bütçenin düşük olduğunu ifade eden Prof. Dr. Raza, kansere karşı asıl savaşın aslında bu yollarla kazanılacağını söylüyor.

KANSER ARAŞTIRMALARINA AYAKKABIDAN DAHA AZ PARA HARCANIYOR

2015 yılında yaptığı TED ilaç dünyasını sarsan ünlü konuşmasında bütün kanser türleri ile ilgili hayatta kalma oranlarına bakıldığında insanlığın kansere karşı savaşta neden yenik düştüğünü vurgulayan Prof. Dr. Raza, “Kanser araştırmalarına en çok yatırım yapan ülke olan ABD’de bile bu araştırmalar için yılda sadece 4 milyar dolar harcanıyor. Bu çok yüksek gibi görünebilir ama şunu da söyleyeyim aynı ülkede sadece ayakkabılara harcanan para 358 milyar dolar” diyor.

Dr. Raza’nın 20 yıl önce lösemiden kaybettiği eşi Harvey Preisler.

NE KADAR ERKEN, O KADAR BAŞARI

Kanser Savaşcıları Derneği’nin davetlisi olarak Türkiye’ye gelen Prof. Dr. Raza, “Binlerce yıldır sadece kanser baş gösterdiğinde harekete geçiyoruz. Bir kanser hastası geldiğinde ben de mevcut tedavileri kullanıyorum. Ancak pek çok hastalık sessiz katildir: Kişi aniden göğüs ağrısı çeker ve dakikalar içinde ölür. Kardiyologlar işte bu gerçeği gördü ve kalp krizini erkenden tahmin etmek ve insanların kalp krizi geçirmesini engellemek için stratejiler geliştirdi. Sonuç olarak, kardiyovasküler hastalıklardan ölüm oranı yüzde 70 azaldı. Buna karşılık ABD’de kansere bağlı ölümler ise son 30 yılda sadece yüzde 26 azaldı. Ancak bunun en önemli nedeni yeni tedaviler değil. Bu gelişme çoğunlukla 40 yıl önce uygulanan sigara karşıtı kampanyalar ve tütün kullanımının azaltılmasının yanında mamografi, PAP Smear, kolonoskopi gibi kanserin erken tespit edilmesine yönelik gelişmeler sayesinde oldu. Biz kanserin tedavisini araştırıyoruz oysa ilk kanser hücresine odaklanmıyoruz. Bunu yapmadığımız için araştırmaların hep bir ayağı eksik kalıyor. Oysa kanserde ne kadar erkene odaklanırsak o kadar başarılı oluruz. O zaman artık kanseri son evrede tedavi etmeye uğraşan bilimsel çalışmaları bir kenara bırakıp, kanserin geliştiği ilk hücreyi bulmaya yönelik araştırmalara yatırım yapmamız gerekiyor” diye konuşuyor.

Tıp dünyasının kanser araştırmaları sayesinde kaydettiği muazzam ilerlemelerin göz ardı edilemeyeceğine işaret eden Prof. Dr. Raza, bu konudaki en büyük sorunun hastalığı gelişmeden yakalamak olduğunu söylüyor. Prof. Dr. Raza “Kanser araştırma enstitüleri, ilaç endüstrisi ve devletler az sayıda hastanın şifa bulacağı tedavilere milyarlarca dolar harcamak yerine, bu bütçelerin yarısı erken teşhise ayrılsa kanserden ölümler daha çok azalır” dedi.

FARELERDE YAPILAN DENEYLER VAKİT KAYBI

Kanser araştırmalarının farelerde ve diğer hayvanlarda yapılmasının zaman ve para kaybettirdiğine değinen Prof. Dr. Raza, “Benim bu konudaki itirazım, havanlarda var olmayan bir tümörün oluşturulması, sağlıklı bir fareye yapay olarak bir tümör verilmesi ve sonra bunun bir ilaçla tedavi edilmeye çalışılması. Bu sadece kanserde değil, diğer alanlarda da bizi defalarca başarısızlığa uğrattı. Biz 1977 yılında farelerde lösemiyi tedavi ettik ama insanda edemiyoruz. Burada insan dokusu üzerinde çalışmalara yönelmemiz gerekiyor hayvan deneyleri bize bir şey kazandırmıyor” dedi.

ABD BAŞKANLARI DESTEK VERİYOR

Kanserin erken dönemdeki izlerini yakalamak amacıyla, kişisel çabasıyla, hastalarından ve sağlıklı kişilerden topladığı kan, saç, tırnak gibi örneklerden oluşan 60 bin kişilik bir doku bankası oluşturan Prof. Dr. Raza, ilk ve ikincil kanser geliştiren kişilerin ortak özeliklerini ortaya çıkarmaya çalışıyor. Çalışmaları Barack Obama, Bill Clinton, Trump ve John Biden tarafından da desteklenen Prof. Dr. Raza Amerika’da kanser tedavilerine yaklaşımın değişmesi için önemli adımlar atılmasını sağlıyor.