Bilim dünyasından 'yarasa' uyarısı: Bir sonraki pandemi kapımızda bekliyor

Yeni bir çalışma, insanların neden olduğu toprak ve iklim değişikliklerinin yarasalardan kaynaklanan tehlikeli patojenlerin yayılmasından sorumlu olduğunu ortaya koyuyor. Uluslararası bir araştırma ekibi, yeni tip koronavirüse benzer başka bir viral pandemiden kaçınmak istiyorsak insanlığın daha dikkatli olması gerektiği konusunda uyarılarda bulunuyor.

Uzmanlar, 1996 ve 2020 yılları arasında subtropikal Avustralya'da arazi kullanımı değişikliği ve yarasa davranışı üzerine 25 yıllık verileri inceledi. Çalışmaya göre, yarasaların yiyecek kıtlığı, insanların arazi kullanımındaki yayılımı ve iklim değişikliğinin tetiklediği doğal yaşam alanlarının kaybı yarasaların daha kalabalık bölgelere hareket etmesine neden oldu. Bilim insanları bunun, yarasa kaynaklı bulaşıcı bir virüs olan Hendra virüsünün, ara konakçısı olan ata, oradan da insanlara sıçrayabilmesine yol açabilecek kadar ciddi bir durum olduğunun altını çiziyor.

YARASALARIN DOĞAL YAŞAM ALANLARI KORUNMALI

Araştırmacılar, yarasalardan virüs bulaşmasını istemiyorsak hayvanların doğal yaşam alanlarını korumamız, insanların yaşadığı alanlardan uzak tutmamız gerektiğini belirtiyor. Bunun, başka bir ölümcül salgından kaçınmaya yardımcı olabileceği vurgulanıyor.

İNSANLARDA ÖLÜM ORANI YÜZDE 57

New York’taki Cornell Üniversitesinden Raina Plowright tarafından yönetilen çalışma, hakemli bilimsel dergi Nature'da yayımlandı. Plowright ve meslektaşları makalelerinde şu bilgilere yer verdi:

"Zoonotik yayılma, insan olmayan bir omurgalıdan insana bir patojenin bulaşmasıdır. Yarasalardan yayılan virüsler, insan popülasyonunda virüslerin ortaya çıkmasına ve yayılmasına neden oldu.

Hendra virüsünün ortaya çıkmasıyla aynı zamana denk gelen yarasa davranışında hızlı değişiklikler gözlemledik. Siyah uçan tilki ya da siyah meyve yarasası denilen tür (Pteropus alecto), Hendra virüsünü yayma olasılığı en yüksek olan türdür ancak virüs, gri başlı uçan tilki gibi Pteropus cinsindeki diğer yarasalara da bulaşır.

Hendra virüsü yarasalar için ölümcül değildir ve yarasalarda 'farklı hastalığa' neden olmaz ancak atlarda ve insanlarda oldukça ölümcül bir enfeksiyona neden olabilir.”

Araştırmacılar, vaka ölüm oranının atlarda yüzde 75 (84 ölüm) ve insanlarda yüzde 57 (dört ölüm kayıtlara geçti) olduğunu söylüyor. Şaşırtıcı bir şekilde, Hendra virüsünün yarasalarda muhtemelen Avrupalıların Avustralya'yı işgal ettiğinden çok daha uzun süre dolaştığını da ekliyorlar.

25 YILLIK YARASA VERİLERİ İNCELENDİ

Ekip, araştırma için yarasa davranışı, dağılımları, üreme ve gıda mevcudiyeti ile iklim, habitat kaybı ve çevresel koşulların kayıtlarını içeren 25 yıllık bir veri setine baktı. Araştırma, yarasa türlerinin öncelikle nektarla beslendiği Avustralya subtropiklerindeki atlara yayılmaya odaklandı.

Tarihsel olarak, yarasalar göçebeydi ve yüzlerce kilometre boyunca okaliptüs ağaçlarının nektarıyla beslenmek için tünek yerleri arasında hareket ediyorlardı. Avustralya yazında, birden fazla okaliptüs türü de dahil olmak üzere birçok ağaç türü bol miktarda bulunur ve yarasalar için besin kaynağıdır.

Bununla birlikte, kış aylarında, birkaç ağaç türü yarasalar için yiyecek sağlar ve bu ağaçların doğal olarak sınırlı dağılımı ve bolluğu insan faaliyetleriyle yani kentsel faaliyetlerle daha da kötüleşti. Yarasalar, doğal ortamlarında kış habitatı kaybı ve yiyecek kıtlığı yaşayınca popülasyonlarında dağılma oldu. Popülasyonlar dağılınca, yarasalar insanların yanına, at çayırlarında beslendikleri ve virüsü atlara bulaştırdıkları tarımsal ve kentsel alanlara doğru hareket etti.

İlgili Haberler

Pandemi ve iklim değişikliği zatürre riskini arttırıyor

Pandeminin bir etkisi daha ortaya çıktı: Covid insanların kişiliğini değiştirdi

ATLARDAN İNSANLARA BULAŞIYOR

Bilim insanları makalede, "At çayırlarında beslenen enfekte yarasalar, atların otlarken temas ettiği dışkı veya tükürüklerde virüs yayarak enfeksiyona yol açıyor. İnsanlar enfekte atlar aracılığıyla virüse maruz kalıyor” diyerek insanların yarasalardan nasıl virüs kaptığına değiniyor.

Araştırmacılar, kış aylarında doğal ortamlarında yiyeceklerin bol olduğu yıllarda, yarasaların yerel ormanlarda ve insan topluluklarından uzakta beslenmek için tarım alanlarından uzaklaştığını belirtiyor. Bu nedenle, doğal yaşam alanlarını korumak ve eski haline getirmek, vahşi yaşamdan kaynaklanan patojenlerin evcil hayvanlara ve insanlara yayılmasını önleyebilir.

Bu yılın başlarında, Avustralya’nın Queensland eyaletinde beş yıl aradan sonra ilk Hendra virüsü tespit edildi. 

(DailyMail)