M. Ali Demirbaş

Bir sultanın oğluna nasihatleri (2) Dostsuz olma. Kim dostlarının işiyle ilgilenirse, dostları da onun işiyle ilgilenirler. Eğer o ilgilenmezse, dostlar da ilgilenmezler. Öyleyse dostunun işini düşünüp, ilgilenmeyen kişiyle, hiç kimse dost olmaz. Her an bir dost edinmeyi âdet haline getir, tâ ki dostların çok olsun.

Bir sultanın oğluna nasihatleri (1) Dünyada iki şey vardır: Halk birinden kaçar, öbürünü sever. Biri zahmet, diğeri rahatlıktır. Ama ikisi de, insana gereklidir. Çünkü zahmet çeken, rahata erer; rahat yaşayan; zahmet görmedikçe, rahatlığın kıymetini bilemez. Bugünkü zahmet, yarının rahatıdır; yarınki rahatlık da, önceki günün zahmetidir. Unutma ki, külfetsiz nimet, zahmetsiz rahmet olmaz. Ne kazanırsan, yarısını harca, yarısını sakla. Çünkü, (Sakla samanı, gelir zamanı) demişlerdir.

Sual: Çocuk olması için, tıbbi bir engelimiz yoktur. Çocuğu olmamak, kader midir? Çocuk olması için ne yapmalıdır? CEVAP: Çocuk olması, takdire bağlıdır. Allahü teâlâ, takdirine göre sebepler yaratmaktadır. Sebeplere yapıştıktan sonra, yani tıbbi bir engel yoksa, eşler dua eder, (Ya Rabbi, çocuk hakkımızda hayırlı ise, bize nasip eyle) derler. Dua kabul olursa, çocuk olur. Çocuk olması için tedbir almak ve sebeplere yapışmak gerekir. Günümüzde, çoluk çocuk sahibi olmamak daha iyidir. Bir hadis-i şerif meali:

Sual: Dinde zorluk yokken, Peygamber de, (Kolaylaştırın, güçleştirmeyin, müjdeleyin, nefret ettirmeyin) derken, ne diye, hep zorluk çıkarılıyor ki? Örneğin, güneş doğunca da namaz kılınabildiği halde, ne diye sabahın köründe namaz kılmaya zorlanır? Gündüz iş arasında namaz kılmaya zorlamak doğru mudur?

Sual: Farz-ı ayn ve farz-ı kifaye olduğu gibi, sünnette de ve vacibde de, böyle hususlar var mıdır? CEVAP: Önce farzı bildirelim: Farzı ayn: Herkesin bizzat kendisine farz olanlara denir. Ehl-i sünnet itikadını kısa olarak ve günlük işlerindeki, ibadetlerdeki farzları, haramları iyice öğrenmek, mesela namaz kılmak, okunan Kur'an-ı kerimi dinlemek ve içkinin haram olduğunu öğrenmek, farz-ı ayndır.

Sual: Diğer kutsal kitaplar, Allah tarafından gönderildiği halde, niye Kur'an gibi mucize değildir? CEVAP: Kur'an-ı kerim, Muhammed aleyhisselamın mucizesidir. Allahü teâlâ, âlemlere rahmet olarak gönderdiği sevgili Peygamberine bu mucizeyi verdi ve kıyamete kadar devamlı kıldı.

Sual: Çocukları terbiye ederken, hırsızlık edeni Allah taş eder, yalan söyleyeni Cehennemde yakar gibi sözler söylemek uygun mudur? Yahut bunun tersini mi söylemek gerekir? Mesela hırsızlık etmeyeni, yalan söylemeyeni Allah sever mi demek gerekir?

Bir sultanın oğluna nasihatleri (2) Ne kazanırsan doğru ve uygun yerden kazanmaya çalış, tâ ki oradan kazandığın içine sinsin. Kazancını telef etme, dağıtma; yani olur olmaz yere harcama. Malı saklamak, kazanmaktan daha güçtür. Çünkü, parayı çok kişi kazanır, ancak saklamasını, harcamasını bilmediği için, yine de cimrilikten kurtulamaz. Çalış ki, harcadığın kadarını yerine koyasın. Eğer hep keseden yersen, aldığınca yerine koymazsan, Karun kadar malın olsa da çabucak yok olur.

Bir sultanın oğluna nasihatleri (1) * Deli denmesini istemiyorsan, ele geçmeyecek bir şeyi isteme. * Daima alnın ak, yüzün pak olmayı istersen, utanmayı iş edin.

Sual: Öldükten sonra üç amelin devam edeceği, başka amelin devam etmeyeceği bir hadiste bildiriliyor. Buna rağmen, bazıları bunu çoğaltıyorlar. Böyle bir şey var mıdır?

Sual: Ben bilgili, görgülü ve kültürlü biriyim. Konuşmam düzgün, ikna kabiliyetim yüksektir. İnsanları etki altına alabiliyorum. Cahilleri ve ot gibi yaşayanları görünce, onları aşağı ve hor görüyorum. Elimde olmadan kendimi beğeniyorum. Elimde olmadığı için, günah oluyor mu?

Sual: Samimi olduğum arkadaşlarıma bile emr-i maruf yapamıyorum. Mesela birine, (Seni sabah namazında göremiyorum) desem, teşekkür etmeyi bırakın, ne bahaneler buluyor. Bu da yetmiyor. (Sen benim kusurlarımı mı arıyorsun? Sen de şunları yapıyorsun ya) diyor. Bir hakkı kabul etmemek, neden ileri gelir?

Sual: En kıymetli ibadet ve en büyük günah, net olarak hangisidir? Hadis-i şeriflerde çok farklı bildiriliyor. Bir hadiste ana babaya itaat, başka birisinde namaz deniyor. Günahlar için de, aynı şekilde, farklı hadis-i şerifler var. Yedi büyük günah bildiriliyor. Başka bir hadiste, bu yedi günahın dışında olarak, zina en büyük günah denirken, başka bir hadiste, içki içmek en büyük günah olarak bildiriliyor. Bunların sebebi nedir?

Sual: Cennette, bir suret pazarı varmış. Bu pazarda sadece insan suretleri varmış. Cennetteki insanlar, dış görünüşlerini değiştirmek istedikleri zaman, bu pazara gidip, suret satın alıp, görünüşlerini değiştirme imkânı varmış. Bu doğru mudur?

Bir sultanın oğluna nasihatleri (2) * Halkın, senin iyiliğini söylemesini istiyorsan, kimsenin kötülüğünü söyleme. * Dostlarının az olmasını istemiyorsan kindâr olma. * Zahmet çekmeden kolaylıkla ömür sürmek istersen, kendi işine bak, başkasının işine karışma.

Bir sultanın oğluna nasihatleri (1) Birisinden işittiğin sözü dinle, fakat o sözle çabuk hareket etme. Ne söylesen, önce düşün, sonra söyle, tâ ki sonra o sözünden pişman olmayasın; çünkü derhal söylemenin bir şekli var: Ya yarar, ya zarar. Ama düşünüp söylemek iki şekildir:

Sual: Kadın, çıplak ayakla namaz kılabilir mi? CEVAP: Namaz etekliği uzun ise, ayaklar görülmüyorsa, bir mahzuru olmaz. Kadınların el ve yüzlerinden başka her yerleri, bilekleri, sarkan saçları ve ayaklarının altı, namaz için Hanefi'de avrettir. Ellerin üstü avret değildir diyen âlimler de çoktur.

Sual: Bir kimse, bir iyilik veya kötülüğü yapmak isteyip de yapamasa, sırf bu niyetinden dolayı sevab veya günah alır mı? CEVAP: İyi niyetinden dolayı sevab alır. İki hadis-i şerif meali şöyledir: (İyi bir iş yapmaya niyet edip de, yapamayana, tam bir iyilik yapmış gibi sevab verilir. Niyet edip yaparsa, on mislinden 700 misline kadar, hatta daha fazla sevaba kavuşur. Kötü bir işe niyet edip de yapmayana, yapılmış tam bir iyilik sevabı verilir, niyet edip de yapana ise sadece bir günah yazılır.) [Buhari] (Dünyada dört grup insan vardır:

Sual: Dini sualleri çeşitli yerlere soruyor, çeşitli cevaplar alıyoruz. Hangisinin doğru olduğuna da karar veremiyoruz. Çünkü hepsi de kendisine göre deliller gösteriyor. Bize bir ölçü verebilir misiniz?

Sual: Diğer sünnetleri kılarken kazaya niyet ettiğimiz halde sabahın sünnetini kılarken niye kazaya da niyet etmiyoruz?