Merkez'den sürpriz hamle! Zorunlu karşılıklara uygulanan faiz yükseltildi 

Merkez Bankası nisan ayı faiz kararında sürpriz yapmadı. Piyasa beklentisi doğrultusunda adım atan Merkez, politika faizini sabit bıraktı. Ancak zorunlu karşılıklarla ilgili dikkat çeken bir adım atıldı. 

ZORUNLU KARŞILIKLARDA FAİZ ARTTI 

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) politika faizini yüzde 50 seviyesinde sabit bırakırken, TL zorunlu karşılıklara uygulanacak faiz oranını da yükseltti.

TCMB'den yapılan açıklamada şu ifadeler kullanıldı:

"Parasal aktarım mekanizmasının güçlendirilmesi, Türk lirası mevduat payının artırılması ve kur korumalı mevduattan Türk lirası mevduata geçişin desteklenmesi amacıyla, belirlenen koşulları sağlayan bankaların Türk lirası mevduat ve kur korumalı mevduat hesapları (KKM) için tesis edilen zorunlu karşılıklarına faiz uygulaması 5 Şubat 2024 tarihinde duyurulmuştu.

Söz konusu uygulamada;

KKM için tesis edilmesi gereken zorunlu karşılık tutarına yenileme ve TL’ye geçiş oranı seviyesine göre uygulanan faiz oranı üst sınırının politika faiz oranının yüzde 60'ı olarak belirlenmesine,

TL mevduat için tesis edilmesi gereken zorunlu karşılık tutarına TL'ye geçiş oranı seviyesine göre uygulanan faiz oranı üst sınırının politika faiz oranının yüzde 80'i olarak belirlenmesine karar verilmiştir."

ZORUNLU KARŞILIK ORANI NEDİR?

Zorunlu karşılık oranı, mevduat kabul eden bankaların bu mevduatlara karşılık olarak Merkez Bankası'nda bulundurmak zorunda oldukları mevduatların oranıdır ve bu oran Merkez Bankası tarafından kararlaştırılır.

Önceleri iflas riskine karşı koruma sağlanması amacıyla çıkarılan bu kural, günümüzde daha çok bir piyasa likiditesi kontrol aracı olarak kullanılmaktadır. Mevduatın vadesine göre yerli ve yabancı para cinsinden ayrı oranlar dahilinde toplanır.

ZORUNLU KARŞILIK ORANININ PARA ARZINA ETKİLERİ NELERDİR?

Zorunlu karşılıklar para politikasını uygulama aracı olarak kullanılabilir. Eğer bankalar atıl rezervlere sahip değilse, zorunlu karşılık oranı artırıldığında bankalar verdikleri kredileri geri çağırırlar ve bu durum para arzının azalmasına neden olur.

Zorunlu karşılık oranı düşürüldüğünde ise zorunlu karşılıkların bir kısmı kullanılabilir rezerv şekline dönüşür, bu da bankaların kredi tabanını artırır. Bankaların kredi tabanın genişlemesi de para arzının artmasına neden olur.

Zorunlu karşılık oranının arttırılması daralmacı para politikasına, oranın azaltılması ise genişlemeci para politikasına işaret eder.