Poşet kullananı hapseden de var

Türkiye’de 1 Ocak 2019 itibarıyla plastik poşetlerin en az 25 kuruşa satışı uygulaması başladı. Uygulama başlayınca tartışmalar da büyüdü. Kişi başına plastik poşet kullanımını 440’tan 40’a indirmeyi amaçlayan uygulamanın bütün dünyada benzer çeşitleri bulunuyor. Dünyanın birçok ülkesinde ücretli satış ya da tam yasak bulunurken, vergi de bir seçenek olarak göze çarpıyor. Plastik poşetin tam yasaklandığı ülkelerin yarısının Afrika’da olması dikkat çekiyor. Poşet yasağının ilk defa 2002’de Bangladeş’te uygulanmaya başladı. Bu konuda en katı ülke ise Kenya. Bu ülkede 2017’de yürürlüğe giren yasa ile plastik poşeti kullanan, üreten ve satanlar 4 yıla kadar hapis ve 38 bin dolara kadar para cezasıyla karşılaşabiliyor. En ucuz poşet 0,02 avro (14 kuruş) ile Fransa’da, en pahalı poşet de 1,14 avro (7 lira) ile Malta’da bulunuyor. Türkiye’de poşetin de ücretli olduğu ‘sıfır atık’ projesiyle ekonomiye yılda 3,5 milyar lira katkı bekleniyor.

AVRUPA’DA YASAK VE ÜCRETLİ

İtalya ve Litvanya’da naylon poşet kullanımı tamamen yasak. Fransa’nın bazı bölgelerinde yasak bazı bölgelerinde ücret uygulanıyor. Romanya’da da bu yılın temmuz ayından itibaren yasak devreye girecek. Almanya’da marketlerde ücretsiz plastik poşet verilmesi yasak. Müşterilere karton ve bez torbalar veriliyor. İngiltere’de 2015’ten beri tek kullanımlık poşetler ücretli. Çevreci kuruluşlar plastik şişe ve kahve bardakları için de ücret alınmasını istiyor. Resmi verilere göre ülkede yılda 4,7 miyar plastik piyet, 316 milyon plastik kahve kaşığı ve 1,8 milyar plastik kulak temizleme çubuğu tüketiliyor. Bu ürünlere ücret ya da yasağın ise en geç 2020’de devreye girmesi bekleniyor. Yunanistan’da 2018 itibarıyla eco-vergi ile market poşetleri ücretli olarak veriliyor. Ülke, plastik poşet kullanımını 2020’ye kadar yüzde 75 azaltmayı hedefliyor. 
AB’de ücretli plastik poşet uygulamasının son olarak hayata geçirildiği ülkeler, Hırvatistan, Slovenya ve Letonya oldu. Bu ülkelerde naylon poşetler 2019 yılı itibarıyla ücretli satılmaya başlandı.

KURUM: ÇEVRECİ SLOGAN DA ŞART
Marka ve logolar tek yüzeyde olacak

Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, ücretli poşetlere ilişkin bir açıklama yaptı. Kurum şunları kaydetti: Ücrete tabi tutulan poşetlerin çift kat kalınlığı için 40 mikron ve üzerinde olma zorunluluğunu getirdik. Çift kat kalınlığı 40 mikrondan daha küçük olanların (gıda hijyeni amaçlı verilenler ile eczanelerde ilaçların taşınması için verilenler hariç) kullanımı kısıtlandı. Ücretlendirmeye tabi tutulan poşetlerin bir yüzeyinde çevreci slogan ve sıfır atık logosu kullanımı zorunlu olacak. Plastik poşetlerde yer alan satış noktalarına ait marka ve logolar, poşetin tek yüzeyinde yer alacak ve alanın yüzde yirmisini geçemeyecek.

Plastik bardakyasaklanıyor

 Avrupa Parlamentosu 2019 itibarıyla plastik poşet kullanımını Avrupa genelinde yüzde 80 azaltmayı hedefliyor. Düzenlemeyle plastik kulak pamukları, çatal-bıçak setleri, tabaklar ve pipetler 2021’den itibaren yasaklanacak. Pet şişelerin ise yüzde 90 oranında geri dönüşümü gerçekleştirilecek.

60’tan fazla ülkede poşetle mücadele düzenlemesi var. Tayvan, Kolombiya, Mozambik ve Güney Afrika’da da plastik poşetler ücretli satılıyor. Tayvan’da 2030 yılına poşetin tam yasaklanması hedefleniyor.

Yeni Zelanda, temmuz ayından itibaren tam yasak başlatıyor.