Avrupa, kapımızı domates için çaldı
EKONOMİ Haberleri
Enerji darboğazını aşmak için seraları boş bırakan Avrupa ülkelerinden Türkiye’ye domates talebi patladı. Dışarıya satış yüzde 50 artarken mayısın 15’inden sonra ihracatın bitmesiyle iç piyasada ciddi fiyat düşüşü bekleniyor.
CEVDET FIRAT AYDOĞMUŞ
Pandemi sonrasında enerji ve gıdada başlayan tedarik ve üretim sorunları, Türk ihracatçısının pazarını genişletti. Enerji darboğazındaki Avrupa, seralarını enerji üretimi için kullanmaya başlayınca domates ihtiyacı için Türkiye’nin kapısını çaldı. Rusya da domates ihracatını artırdı. İhracat canlanırken, iç piyasada da maliyetler nedeniyle domates fiyatı yükseldi. Domates ihracatı ve fiyatlardaki durumu, Ankara Sebze ve Meyve Komisyoncuları Derneği (ASEMKOM) Başkanı Ceyhan Gündüz ve TOBB Tarım Meclisi Başkanı Ülkü Karakuş’a sorduk. ASEMKOM Başkanı Ceyhan Gündüz “Çoğunlukla Rusya ve Ukrayna’ya domates gönderiyorduk. Avrupa, şimdiye kadar bizden domates almıyordu. Hollanda, İspanya gibi ülkeler enerji fiyatlarının yüksek olmasından dolayı jeotermal seralarda enerji üretmeye başladı. Boş seralara domates ekmiyorlar, enerji üretiyorlar. Bu ülkeler, seralarda enerji üretimine başlayınca domates için Türkiye’ye yöneldiler. Hollanda, Fransa, İspanya ve bütün Balkan ülkeleri bizden domates almaya başladı. Domates ihracatımız son yılların en yüksek seviyesine çıktı. Şu anda toplamda 50’den fazla ülkeye sebze-meyve ihraç ediyoruz. Domateste ihracatımız yüzde 50 arttı. Avrupa’ya günde bin tona yakın domates gönderiyoruz. Üretimimizin de yüzde 5-10’u ihracata gidiyor. Rusya’ya ihracatımız yüzde 50 arttı” bilgisini verdi.
ÜRÜN AZ AMA İHRACAT ŞART
Domates fiyatlarının 20 liraya dayanmasıyla ilgili Gündüz “Maliyetler çok arttı. Bir torba gübrenin fiyatı, 160 liradan 1.230 liraya çıktı. Havalar bozuk olduğu için ürün de yetişmiyor. Üretici 10 ton ürün beklediği yerden, 2 ton ürün alıyor ancak aynı masrafı yapıyor. İster istemez 2 tonluk üretime 10 tonluk maliyeti eklemek zorunda kalıyor” dedi. Domateste talebin çok, ürünün az olduğunu da ifade eden Gündüz, şu anda Türkiye’de ihtiyacın yüzde 30-35 altında ürün miktarı olduğunu söyledi. Buna rağmen ihracat yapılması gerektiğine de dikkat çeken Gündüz “Üreticiler, çoğu zaman iç piyasaya maliyetinin altında ürün veriyor, dışarıdan kazandığı kâr payıyla ayakta kalabiliyor. İhracat yapılmazsa üretici ürün üretemez. İnsanlar ‘İhracat kesilsin, fiyatlar düşsün’ diyor. İhracat olmasa üreticinin, üretime gücü yetmez. Antalya’da domatesin kilogram fiyatı 12 lira. Orta kalitedekiler 8, düşük kalitedekiler de 6 lira. Karıştırıldığında da fiyat 10 liraya denk geliyor. Bu domates 15 liraya ihraç ediliyor. Salkım domatesin Antalya’daki fiyatı ise 18 lirayken, 22 liraya ihraç ediliyor. Ankara’daki fiyatı da bugün 15 lira. Marketler de bu domatesi 19,90 liraya satıyor. Fiyatlarda bir dengesizlik yok, perakende satışı çok yüksek değil” diye konuştu. Mayıs ayının 15’inden sonra domates ihracatının biteceğini vurgulayan Gündüz, bu tarihten sonra domatesin fiyatının çok düşeceğini de sözlerine ekledi.
335 MİLYON DOLARLIK İHRACAT
Domates, dışarıya taze, dondurulmuş, kurutulmuş, konserve ve salça şeklinde satılıyor. Türkiye’nin domates ihracatı 2020-2021’de 561 bin ton olurken, ihracat değeri ise yaklaşık 335 milyon dolar olarak gerçekleşti. İhracatın yüzde 16,6’sı Suriye, yüzde 16’sı Ukrayna, yüzde 11,9’u Romanya, yüzde 11,7’si Rusya, yüzde 8,2’si Bulgaristan, yüzde 6,4’ü İsrail ile yapıldı.
.jpg "Avrupa, kapımızı domates için çaldı")
FİDESİ 15 LİRAYA MAL OLUYOR
TOBB Tarım Meclisi Başkanı Ülkü Karakuş, iç piyasadaki domates fiyatlarıyla ilgili, “Domatesten salatalığa, demirden çimentoya, plastikten doğalgaza kadar bütün emtialarda girdi maliyeleri, yüzde 150 ve yüzde 1.700 arasında arttı. Mesela, 8 kilogramlık boş domates kutusunun içine taş doldurup paketi Antalya’dan İstanbul’a sevk edin, halden sonra tüketicinin önüne konduğu rafta bunun maliyeti 34 lira. Daha içinde domates yokken kutunun maliyeti 34 lira. Kilogramda bunun maliyeti yaklaşık 4,5 lira eder. Domatesin fidesi bile 15 liraya mal oluyor” değerlendirmesini yaptı.
'da Takip Edin!
