Deprem bölgesine 1,1 trilyon tahsis edildi: Bütçenin yüzde 9,3ü

Kahramanmaraş merkezli depremlerin yol açtığı etkiler, deprem sonrası afetten etkilenen bölgenin ayağa kaldırılması ve tüm sektörlerin canlandırılması için geçen bir yıllık süre zarfında atılan adımlar ve yürütülen yatırımlara ilişkin bilgiler Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığının internet sitesinde yayımlanan, ‘Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri Yeniden İmar ve Gelişme Raporu’nda yer aldı. Rapora göre, 6 Şubat’taki depremlerden etkilenen 11 ilde yapılan hasar tespit çalışmalarında, 22 Ocak 2024 itibarıyla 2 milyon 258 bin 622 binadan, 39 bin 361’inin yıkılmış, 21 bin 191’inin acil yıkılacak, 202 bin 571’inin ağır hasarlı, 43 bin 344’ünün orta hasarlı ve 1 milyon 952 bin 155’inin ise az hasarlı veya hasarsız olduğu tespit edildi. Bölgede kamu kurum ve kuruluşlarının acil yardım, iyileştirme ve yeniden inşa faaliyetlerini etkin yürütebilmesi için 2023 mali yılında Merkezî Yönetim Bütçesinden yaklaşık 761,7 milyar lira ödenek tahsis edildi.

221 MİLYAR LİRA KAYNAK SAĞLANDI

Bu kapsamda, öncelikli ihtiyaçların zaman kaybetmeden karşılanması için AFAD başta olmak üzere ilgili kamu kurumlarına 221 milyar lira kaynak tahsis edildi. Buna ilave olarak, deprem hasarlarının giderilmesi amacıyla 23 Temmuz 2023’te 540 milyar lira tutarında ek bütçe tahsisi gerçekleştirildi. Ayrıca, bütçe kalemleri arasında sağlanan tasarrufla 198 milyar lira ödenek depremin yol açtığı ihtiyaçların karşılanması için AFAD bütçesine aktarıldı. Böylelikle, geçen yıl toplam 959,7 milyar lira kaynak, deprem bölgesindeki çalışmalar için tahsis edildi. Bağış hesaplarıyla birlikte, bütün kamu kurumlarının geçen yıl deprem harcamaları için tahsis ettiği kaynağın büyüklüğü 1 trilyon 139,7 milyar liraya ulaştı. Öte yandan, depreme ilişkin harcamaları finanse etmek üzere 2024 yılı Merkezî Yönetim Bütçesinden 1 trilyon liranın üzerinde kaynak ayrıldı. Bu tutar, 2024 Yılı Merkezî Yönetim Bütçesinin yüzde 9,3’üne karşılık geliyor. 

AFETLERDE KESİNTİSİZ ENERJİNİN ÖNEMİ ANLAŞILDI

Deprem bölgesinde rüzgâr ve güneş enerjisi başta olmak üzere temiz enerji yatırımlarının ‘6. Bölge’ teşvikleri kapsamına alınmasıyla bu alanda daha fazla yatırımın önü açıldı. Gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası, vergi indirimi, sigorta primi işveren hissesi desteği, gelir vergisi stopajı desteği, sigorta primi desteği, faiz desteği ve yatırım yeri tahsisi 6. bölgede uygulanan başlıca bölgesel teşvikleri kapsıyor. Enerji Yatırımcıları Derneği (GÜYAD) Başkanı Cem Özkök, 6 Şubat depremleri sonrasında 11 ili kapsayan deprem bölgesinde yenilenebilir enerji kaynaklarından üretim konusunda önemli destek düzenlemelerinin yapıldığını anlattı. Global Enerji Derneği Başkanı Murat Dilek de son yıllarda dünyada doğal afetlerin sıklığında ve şiddetinde artışa tanık olunduğunu belirterek “Türkiye’de 6 Şubat depremlerinde enerji sistemleri ciddi anlamda tahrip oldu. Afetlerde kesintisiz enerjinin önemi anlaşıldı. Afetlere hazırlığın sağlanmasında çok önemli bir araç olarak ‘yenilenebilir enerji’ ortaya çıktı ve yeniden acı bir tecrübe ile kesintisiz enerjinin önemini fark ettik. Afetler sırasında hasara karşı savunmasız olan geleneksel enerji santralleri yerine güneş, rüzgâr gibi deprem sonrasında daha kolay ayağa kaldırabilecek enerji sağlayabilecek santraller kurulmalı” dedi.

Güneş Enerjisi Sanayicileri ve Endüstrisi Derneği Genel Sekreteri Hakan Erkan ise deprem bölgesinin günlük 8,2 saat güneşlenme süresi ile Türkiye ortalamalarının üzerinde değerlere sahip olduğunun altını çizerek “Bölgedeki 1 megavatlık GES, yıllık ortalaması ile oldukça verimli çalışmaktadır. Bu kapsamda bölgenin GES yatırımları için birçok açıdan uygun olduğu görülüyor. Ayrıca, Deprem Bölgesi 6. bölge teşvikleri kapsamına alınarak eskiden fizibilitesi kötü olan YEKA GES’lerin yeni yatırım teşvikleri sayesinde bölgede kurulum için hareketlendiği görülüyor” diye konuştu. Türkiye Rüzgâr Enerjisi Birliği Başkanı İbrahim Erden de bölgedeki RES’lerde ciddi bir hasar görülmediğini ifade ederek “Kahramanmaraş, Malatya, Hatay ve Osmaniye bölgeleri rüzgâr açısından çok yüksek potansiyel sahibi alanlar” ifadelerini kullandı.