Kahramanmaraş depremini inceleyen ABD'li sismologtan çığır açacak keşif: Daha büyük felaketi mineralli kayalar önledi
GÜNDEM Haberleri / Haber Merkezi
Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat depremlerinin ardından, fay hatları üzerindeki şehirlerde hummalı bir çalışma başladı. İstanbul başta olmak üzere, pek çok ilde depreme dayanıklı konutların inşasına geçildi. Fırat Üniversitesinde düzenlenen 'Depreme Dirençli Kentler Çalıştayı'nda da bir kez daha deprem hazırlığı konuşuldu. Çalıştaya katılan Colorado Üniversitesi'nde görevli ABD'li sismolog Roger Bilham, Doğu Anadolu Fay'ında kanıtladıkları önemli bir keşfi de ilk kez burada duyurdu.
Aktif fay hatlarının üzerinde yer alan Türkiye, sadece son 3 yılda farklı noktalarda gerçekleşen depremlerde on binlerce canını yitirdi.
6,5 şiddetindeki 24 Ocak 2020 Elazığ depreminde 41 kişi, aynı yıl 30 Ekim'de 6,9'luk depremle İzmir'de 117 kişi, 6 Şubat 2023'de ise peş peşe gelen 7,8 ve 7,5'lik Kahramanmaraş depremlerinde 50 binden fazla kişi hayatını kaybetti.
Deprem gerçeği kayıplarımızla bir kez daha yüzümüze çarparken, aynı acıların bir daha yaşanmaması için ülke genelinde topyekün deprem hazırlığı başladı.
Beklenen 'Büyük Marmara Depremi' için İstanbul başta olmak üzere, deprem riski taşıyan bir çok ilde konutlar dönüştürülerek depreme dayanıklı hale getirilirken, kamuoyunda da deprem bilincinin artması için çalıştaylar ve deprem konulu iştişare toplantıları düzenleniyor.
'İLK KEZ DOĞU ANAOLU FAYI'NDA KANITLANDI'
Fırat Üniversitesindeki 'Depreme Dirençli Kentler Çalıştayı'na katılan Jeolog Prof. Dr. Naci Görür bir kez daha deprem riski taşıyan illere önemli uyarıda bulunurken, ABD'li sismolog Roger Bilham ise ilk kez "Doğu Anadolu Fay'ında" kanıtlanan önemli bir keşfi duyurdu.
Bilham, 2020 Elazığ ve 2023 Kahramanmaraş depremlerine işaret ederek, normalde bu iki depremin daha da büyük olabileceğini ancak yerin altında bunu engelleyen bir şey keşfettiklerini söyledi.
"Deprem ilk başta Bingöl’den başlayıp tek bir deprem olabilirdi ama olmadı, şimdi bunun nedenini açıklayacağım" diyen Bilham, Doğu Anadolu Fayı'nı işaret ederek, "Eğer, 2020 depremi yaşanmasaydı ve bütün fay 2023 yılında kırılsaydı, depremin büyüklüğü 8.2 hatta 8.4’e ulaşabilirdi" dedi.
KAYALARDA BULUNDU
"Bu depremleri durduran şey, birincisi fayın uzunluğu, ikincisi fayın üzerindeki bent yan büklümler, engeller ve bariyerler" diyen Bilham, üçüncüsü ve ilk kez kendisi tarafından keşfedilen bir durumdan bahetti.
Bilim adamları tarafından da Doğu Anadolu Fay hattında kanıtlanan bu keşif, ‘krip’ hareketi ve derindeki kayalarda bulunan 'Serpentinite'.
Arazi çalışmalarında, kaymanın zorlaştığı yerlerde ‘Serpentinite’ mineraline sıkça raslandığını belirten Bilham, "Sabunsu bir yapıya sahip olan serpentinite, çok ani bir hareket üzerine etki ettiğinizde bu defa bir yapıştırıcı varmış gibi hareketi engelliyor" dedi.
Serpentinitenin, depremin etkisini düşürücü etkisine dikkat çeken Bilham, Doğu Anadolu Fay hattında alınan örnekleri ABD’ye analize gönderdiklerini ve kayaların sıcaklık ve basınç koşulları altında değiştiğini keşfetti.
DEPREMİ DURDURAN İNANILMAZ KEŞİF
"Burada yaptığımız analizlerde eğer 100 santigrat derecede ise tıpkı serpentinite gibi kaymayı güçleştiriyor. Ancak 3 kilometre veya daha derinde ise o zaman bu etkisini kaybediyor ve kayma daha rahat bir şekilde ilerliyor." diyen Bilham, "2020 Sivrice depreminin güney ucu ile 2023 Kahramanmaraş depreminin kuzey doğusu arasında bir boşluk var. Bu iki kırık birleşmedi. Burası da az önce bahsettiğimiz ve ABD’ye gönderdiğimiz örnekteki gibi 'quartz schistli' kayalardan oluşuyor. Bu kadar küçük minerallerin büyük depremleri nasıl durdurduğunu aslında söylemeye çalışıyorum" diye konuştu.
Jeoloji mühendisliği açısından son derece heyecanlandırıcı bir keşif olan 'quartz schistli'n ileride depremleri durdurabilecek ya da depremin şiddetini azaltacak bir telnolojide kullanılması mümkün mü bilinmiyor. Ancak bu keşif bile, depremle mücadelede önemli bir detay olarak göze çarpıyor.
'da Takip Edin!
