Trump’ın Gazze planını Netanyahu değiştirdi! Yeni maddeler tepki çekti

DIŞ HABERLER—ABD Başkanı Donald Trump’ın açıkladığı  Gazze barış planı, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun son dakika hamleleriyle önemli değişikliklere uğradı.

Netanyahu, İsrail'in çekilmesini Hamas'ın silahsızlanmasına bağlayan ve İsrail'e veto yetkisi veren daha sert koşullar eklediği, ayrıca İsrail güçlerinin süresiz olarak Gazze güvenlik çemberi içinde kalmasına izin verdiği belirtiliyor.

Önceki versiyonda belirsiz bırakılan “kırmızı çizgiler”, güncellenen metinde İsrail lehine sertleştirildi. Artık İsrail ordusu, ancak rehinelerin serbest bırakılması, silahsızlanma sürecinin başlaması ve güvenlik tampon bölgesinin kurulması gibi kriterler karşılandığında Gazze’den çekilecek.

NETANYAHU 'TARİHİ BAŞARI' DİYE SUNDU

Washington dönüşü konuşan Netanyahu, Trump ile birlikte hazırlanan yeni şartların “İsrail’in güvenlik çıkarlarını garanti altına aldığını” söyledi. 

Netanyahu, “Artık tüm dünya Hamas’a baskı yapıyor. Rehineler serbest bırakılmadan, Gazze’de silahlar susturulmadan ordu geri adım atmayacak” ifadelerini kullandı.

HARİTA VE ÜÇ AŞAMALI ÇEKİLME PLANI

Beyaz Saray’ın yayımladığı güncel haritaya göre İsrail ordusunun Gazze’den tamamen çekilmesinin üç aşamada gerçekleşecek.

İlk aşamada sınırlı bir geri çekilme öngörülürken, ikinci aşamada Gazze’nin üçte biri hala İsrail kontrolünde kalacak. Son aşamada ise Uluslararası İstikrar Gücü (ISF) tamamen faaliyete geçtiğinde İsrail ordusu çekilecek.

Diğer yandan Plan, Hamas’ın rehineleri 72 saat içinde serbest bırakmasını ve eş zamanlı olarak silahsızlanma sürecine başlamasını şart koşuyor.

Özellikle Katar ve Mısır gibi arabulucu ülkeler, Netanyahu’nun son dakika eklediği maddelerin anlaşmayı zora soktuğu görüşünde. Peki, bu yeni koşullar bölge barışını nasıl etkiler?

Yeditepe Üniversitesi’nden Doç. Dr. Furkan Kaya ve İstanbul Teknik Üniversitesi’nden Doç. Dr. Umut Uzer, Gazze planına ilişkin değerlendirmelerini Türkiye Gazetesi için paylaştı.

'GAZZE'NİN PARÇALANMASINI HEDEFLEYEN KOZMETİK BİR PLAN'

Doç. Dr. Furkan Kaya, Trump ve Netanyahu’nun açıkladığı 20 maddelik Gazze barış planını değerlendirdi. Kaya, “Şöyle tabii ki bu 20 madde Gazze barış planı adı altında Gazze’nin Sevr Anlaşması olabilir. Gazze’nin parçalanması ve bu davanın tamamen sönümlendirmesini sağlayacak bir kozmetik planın parçası olabilir” dedi.

Doç. Dr. Kaya, planda Hamas’ın silahsızlandırılmasının, tasfiyesinin ve Gazze’nin yeniden inşasında uluslararası bir konsey kurulmasının öne çıktığını vurguladı. “Arap ülkeleri mi, İslam ülkeleri mi olacak tartışması da var. İslam ülkeleri olursa Endonezya gibi coğrafya dışı ülkeler de işin içine girer. Ama Arap ülkeleri olursa sadece bölgedeki ülkeler olur” diye konuştu.

MALİYET ARAP ÜLKELERİNE YÜKLENİYOR

Trump’ın Gazze’nin yeniden inşasında Arap ülkelerini öne çıkardığını belirten Kaya, “Trump bu işin maliyetini, hatta tazminat borcu olarak İsrail’e yüklemektense Arap ülkelerine yükletiyor. İsrail’in herhangi bir cezai yaptırıma uğramayacağını görüyoruz” ifadesini kullandı.

'İSRAİL İÇİN YAPTIRIM YOK'

Kaya, planda Hamas’ın yükümlülükleri yerine getirmemesi halinde yaptırımlar öngörüldüğünü ancak İsrail için herhangi bir cezai karşılık bulunmadığını belirterek, “Böyle bir barışın adil bir barış olduğunu söylemek son derece güç” dedi.

'TRUMP GAZZE'Yİ YENİ DUBAİ YAPMAK İSTİYOR'

Kaya, planın siyasi boyutuna dikkat çekerek, “Önemli olan 67 sınırlarına dönülmüş bir Filistin’in tanınmasıdır. Gazze’nin bir oldu-bittiye getirilmemesi gerekir. Trump, Gazze’yi bir şekilde yeni bir Dubai, bir liman şehri, uluslararası bir alan haline getirmeye çalışıyor” ifadelerini kullandı.

 "1917 BALFOUR DEKLARASYONU'NDAN FARKI OLMAYAN BİR DÜZEN" 

Planın yönetim boyutuna da değinen Kaya, “Yönetim uluslararası bir konsey tarafından gerçekleşiyor ve başında Trump ile birlikte Tony Blair var. Blair’in Irak savaşındaki sicili ortada. Binlerce insanın ölümünde sorumluluğu var. Gazze’yi Gazze’liler yönetmedikten sonra kurulacak bu konsey, 1917 Balfour Deklarasyonu’ndan farkı olmayan bir düzen olacaktır” dedi.

"GAZZE'NİN KİMLİKSİZLEŞTİRİLMESİNE İZİN VERİLMEMELİ"

Kaya, son olarak planın tarihi bir tekrarı andırdığını söyledi: 

Yine 1916-17 olduğu gibi bir İngiliz oyunu ve bugün ABD’nin içinde bulunduğu bir düzen getirilmek isteniyor. Gazze’nin bu 20 maddelik barış planı içerisinde parçalanmasına ve halkın kimliksizleştirilmesine müsaade edilmemesi gerekiyor.”

'HAMAS'IN TASFİYESİ EN ZOR KISIM'

İstanbul Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Umut Uzer, “En zor kısmı Hamas’ın tasfiyesi çünkü bölge gerçeklerinden doğmuş bir hareket. Müslüman Kardeşlerin Filistin kolundan çıkmış” dedi.

'ULUSLARARASI YÖNETİM MANDA DÖNEMİNİ HATIRLATIYOR'

Uzer, ulusal yönetim yerine uluslararası bir model öngörülmesinin manda dönemini ve sömürge çağını hatırlattığını söyledi.

'FKÖ HAZIR GÖZÜKÜYOR'

Açıklamasında Filistin Kurtuluş Örgütü’nün sürece hazır olduğunu belirtti: “Öbür taraftan FKÖ buna hazır gözüküyor.”

'TRUMP ÇOK İSRAİL TARAFINDA'

“Trump farklı bölgelere barış getirmeye çalışıyor ancak bu konuda çok İsrail tarafında. Atadığı kadro da öyle. Ben gerçekçi bulmuyorum ama belki bölge ülkelerinin desteğiyle gerçekleşir” değerlendirmesini yaptı.

'FİLİSTİNLİLERİN TOPRAKLARINDAN ÇIKARILMAMASI OLUMLU'

Uzer, planın olumlu yanına da dikkat çekti: “Filistinlilerin topraklarından çıkarılmayacağının ifade edilmesi olumlu.”