Müsilajın gölgesinde son umut: İş Bankası ve TÜDAV’dan Marmara’da yok olan mercanlar için ortak koruma projesi

2023 yılında denizleri korumak, ekolojik dengeye ve sürdürülebilirliğe destek olmak amacıyla “Denizlerin Geleceği: Deniz Çayırları" projesini hayata geçiren Türkiye İş Bankası ve TÜDAV (Türk Deniz Araştırmaları Vakfı), bu projenin devamı niteliğinde, siyah ve taş mercan türlerinin habitat ve popülasyonlarını korumaya yönelik “Denizlerin Ormanları: Mercanlar" adlı yeni bir çalışma başlattı.

 
Söz konusu projenin lansmanında, İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı Suat Sözen ve TÜDAV Başkanı Prof. Dr. Bayram Öztürk siyah taş ve mercanların korunmasına yönelik önemli açıklamalarda bulundu. 

400’DEN FAZLA CANLIYA EV SAHİPLİĞİ YAPIYOR

TÜDAV’ın araştırmalarına göre, deniz ekosistemlerinin iskeletini oluşturan, 400’den fazla canlıya barınma alanı sağlayan mercanlar, bazı türlerin biyolojik çeşitliliğinin korunmasında da önemli bir rol üstleniyor.

 
"DENİZ EKOSİSTEMLERİNİN GELECEĞİ İÇİN KRİTİK ÖNEM TAŞIYOR"

Bunların yanı sıra mercan ekosistemleri dünyadaki biyoçeşitliliğin yüzde 17’sini oluşturuyor. TÜDAV Başkanı Prof. Dr. Öztürk, söz konusu deniz canlılarına bakılarak Türkiye’deki iklim değişikliğinin izlenebileceğini şu sözlerle ifade ediyor:

"Özellikle son 50 yılda Akdeniz'de deniz suyu sıcaklıkları ortalama 1,5°C artarken, Kuzey Ege'de bu artış 1,6°C'ye ulaştı. Bu nedenle taş mercanların durumunu yakından izlemek, deniz ekosistemlerinin geleceği için kritik öneme sahip. Taş mercanlar ise yalnızca iklim değişikliğiyle değil, aynı zamanda insan kaynaklı tehditlerle de karşı karşıya. Koloni halinde yaşayan taş mercanlar, Akdeniz'de hedef dışı avlanan ve nesilleri tehlikede olan türler arasında bulunuyor. Bu nedenle Vakfımız balıkçı kooperatifleriyle iş birliği yaparak, türün korunmasına yönelik çalışmalar yürütüyor. "

HAYALET AĞLAR ÖLÜMLERİNE NEDEN OLUYOR

Öte yandan denizlerin karbon döngüsüne katkı sunmak gibi önemli bir rolü de olan mercanların yok olma tehlikesi günden güne artıyor.
Prof. Dr. Öztürk deniz ekosisteminde kritik birçok göreve sahip olan mercanların, balıkçılıkta kullanılan ağlar nedeniyle yerinden oynatıldığını ve bu sebeple ölümlere neden olduğunu belirtiyor.

 
Mercanların korunmasına ilişkin yapılabilecekleri sıralayan Prof. Dr. Öztürk şu ifadelerde bulundu:
1)    "Haritalandırma çalışmaları yapılmalı,
2)    İşaretlenen bölgelere hayalet ağlar atılmamalı,
3)    Mercanlar, akvaryumların içine süs eşyası olarak satılmamalı. "
 

SİYAH VE TAŞ MERCANLARIN KORUNMASI HEDEFLENİYOR 

Öztürk, üç yıl sürmesi planlanan projeyle Marmara Denizi, Kuzey Ege, Gökçeada ve Bozcaada'da çalışmalar yapacaklarına işaret ederek, "Bu türlerle ilgili çok az şey biliyoruz ve bilgimizi artırmak istiyoruz. İlk iş olarak 2025'te Marmara ve Kuzey Ege Denizi'nde haritalama ve envanter çalışması yapacağız, ikinci yıl haritalama, envanter ve tedbirleri tamamlayacağız. Üçüncü sene, başta balıkçılara, okullara ve diğer şahıslara mercanlarla ilgili yoğun bilgi akışı sağlayacağız." diye konuştu. 

SUAT SÖZEN: DENİZLER SAHİPSİZ DEĞİL

Mercanların doğal ortamlarında kalmasının hayati önemde olduğunu vurgulayan TÜDAV Başkanı, hem bilinçlendirme çalışmalarının artırılmasının hem de doğrudan insan kaynaklı etkilerin önlenmesi gerektiğinin altını çiziyor. 

İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı Suat Sözen söz konusu projelerinin Bozcaada’daki tanıtımında yaptığı konuşmada, geçmiş yıllarda yaptıkları işbirliği çalışmalarından da bahsetti.  

Denizlerdeki sorunların sadece tek bir kurum ya da sektörle çözülemeyeceğini vurgulayan Sözen, "Denizler sahipsiz değil. Merkezi ve yerel yönetimler, özel sektör, sivil toplum ve bireyler birlikte hareket etmeli. Ticaret için düzenlenen denizler, çevre için de düzenlenmeli. Aksi takdirde müsilaj gibi sorunlar yalnızca Marmara’yı değil, Ege ve Akdeniz’i de tehdit eder hâle geliyor. "şeklinde konuştu.