Genç sanatçılardan sıra dışı çalışmalar! İstanbul’u dinliyorum dijital sanat eserleriyle

MURAT ÖZTEKİN'İN HABERİ - Dijital teknolojiler süratle yenileniyor, bugünün “büyük keşfi” birkaç sene sonra demode bir teknik oluyor. Genç sanatçılar ise bu hızlı değişime eserleriyle ayna tutuyor. İstanbul Modern’de kapılarını açan “Zamansız Meraklar” adlı sergi, dijital kültürün sanatçıların dünyasına ve eserlerine nasıl yansıdığını ortaya koyuyor. Sergide 16 sanatçı ve kolektifin yeni teknolojilerle iç içe geçen eserleri yer alıyor.  Sergide en çok dikkat çeken eserler ise İstanbul’a dair olanlar... Kimi sanatçı şehre ait sesleri kayıt altına almış, kimi İstanbul’un keşmekeşini yansıtan görüntülerden eser çıkarmış, kimi de semt semt değişen hislerimizi ortaya koyan çalışma oluşturmuş. 

300 BİN SAFYADAN HİSLER

Sanatçı Beste İleri, yapay zekâ ile meydana getirdiği “SENTIMAP Istanbul” adlı sıra dışı eserinde 1970’ten günümüze arşivlerde tutulan yaklaşık 300 bin sayfalık gazete haberiyle şehrin farklı bölgelerinde yaşayan insanların duygu durumlarını gösteriyor. Hisler dijital harita üzerinde farklı renklerle yansıyor. Mutluluk yeşil, kızgınlık kırmızı, pembe mutlu, endişeli sarı olarak eserde görülebiliyor. Sanatçı İleri “Şehir üzerine yapılan haritalarda hep materyalist konular seçiliyor. Ben ise duygular üzerinden İstanbul’a yaklaşmak istedim. Bu noktada gazete haberleri oldukça mantıklı geldi. Dijital arşivlerdeki haberleri kullanarak 54 yılın duygu analizini yaptık. Hem yer hem de zamana göre hisleri ortaya koyduk. Burada ülkenin politik durumunu yansıtan bir çıktı da aldık. Mesela 12 Eylül’de sarı renklerle gösterilen endişe öne çıkmış. Mutluluk duyguları 1970’lerde en yüksek değerlerdeymiş. İlçelere göre de bazı duygularda tekrar görüyoruz. Mesela Sancaktepe kaygılı ve üzgünde en yüksek çıkıyor. En mutlu ise Adalar olarak görülüyor” diyor. 

Yasin Arıbuğa ve Toprak Fırat ise “Rastlantı” adlı bir dakikalık enstalasyonlarında İstanbul’daki 50 farklı noktadan gelen canlı görüntülerle süratle genişleyen İstanbul’un barındırdığı farklı kültürler arasındaki etkileşime odaklanıyor. Eserdeki görüntüler üzerinden şehrin saklı yönlerini ortaya koyuyor. 

KAYBOLAN SESLER MÜZESİ

Alican İnal da şehrin mekânlarında sayısız ses kaydı alıyor ve Karaköy’e odaklanan bir ses arkeolojisi araştırmasını “Kaybolan Sesler Müzesi”, sergiye taşıyor. Karaköy’ün ses manzarası, bir yerleştirmeyle izleyiciyle buluşuyor. 

DİJİTAL DÜNYA FİZİKİ ÂLEMLE BİRLEŞTİ

Sergide başka ilginç dijital eserler de var. Mesela sanatçı Özcan Saraç, “Etik” başlıklı çalışmasında 0 ve 1’lerle tanımlanan ikili sayı sistemini kullanarak Einstein’in İzafiyet Teorisini, Beethoven’un 9. Senfoni’sinin notalarını ve Hitler’in Münih konuşmasını bir araya getiriyor. Yelta Köm de “Sen de mi buradasın?” başlıklı yerleştirmesiyle, gelecekten bir arkeolojik buluntuyu sergi salonuna taşıyor. Serginin küratörlerinden Ümit Mesci “Sanatçıların merakları antik çağlardan beri çok değişmiyor. Burada da tarih, doğa, kimlik, toplum gibi başlıklara odaklanıyorlar ama bunu sadece bugünün teknikleriyle yapıyorlar” diyor. Küratör Nilay Dursun ise “Serginin en önemli özelliklerinden biri dijital dünya ile fiziksel dünyayı bir araya getirmesi. Ekranların dışında farklı yerleştirmeler de görüyorsunuz. Dolayısıyla belki sosyal medyada karşınıza çıkan bir bilgiyi müze binasında fiziksel olarak görebiliyorsunuz” şeklinde konuşuyor.