Tıp tarihine geçen çalışma! Felçli kadın avatar sayesinde konuştu
SAĞLIK Haberleri / Engadget, The Guardian
ABD'de bir grup bilim insanı, felçli bir kadının avatar aracılığıyla iletişim kurmasını sağladı. Araştırmacılar, kadının beyin-bilgisayar arayüzüyle (beyin çipi) kontrol ettiği dijital bir avatar sayesinde konuşmasına imkan veren 'çığır açan bir iletişim sistemi' tasarladı.
Ağır felçli bir kadın, beyin sinyallerini konuşmaya ve yüz ifadelerine dönüştüren sistem sayesinde, oluşturulan dijital avatar aracılığıyla konuşabildi. Bu ilerleme, beyin-bilgisayar arayüzlerinin (BCI), felç ve amyotrofik lateral skleroz (ALS) gibi durumlar nedeniyle konuşma yeteneğini kaybeden insanların hayatlarını dönüştürmenin eşiğinde olabileceği yönündeki umutları artırıyor.
Şimdiye kadar hastalar, göz takibi veya küçük yüz hareketleri kullanarak kelimeleri heyeceleyerek aktaran, yavaş konuşma desteği sunan teknolojileri kullanabiliyordu. Ancak bu son teknoloji, beynin konuşma ve yüz hareketlerini kontrol eden kısmındaki elektriksel aktiviteyi tespit etmek için beynin yüzeyine yerleştirilen küçük elektrotları kullanıyor. Bu sinyaller doğrudan dijital avatarın konuşmasına ve gülümseme, kaşlarını çatma veya şaşkınlık gibi yüz ifadelerine dönüştürülebiliyor.
Tarım Bilimleri ve Teknolojileri Dekanı Prof. Dr. Tolga Karaköy öncülüğünde Tarım Bilimleri ve Teknolojileri Fakültesi tarafından soğuk ve kuraklığa dirençli, ürün kalitesi yüksek buğday ve arpa çeşidi geliştirilmesi için uzun zamandır çalışmalar sürdürülüyordu."
/>
DİJİTAL AVATARI SAYESİNDE KONUŞABİLİYOR
California Üniversitesinde çalışmayı yöneten Prof. Dr. Edward Chang, "Bu gelişmeler bizi bunu hastalar için gerçek bir çözüm haline getirmeye daha da yaklaştırıyor. Amacımız, başkalarıyla konuşmanın gerçekten en doğal yolu olan iletişimin tam ve somutlaşmış bir yolunu yeniden oluşturmaktır." dedi.
Ann adında 47 yaşındaki kadın hasta, 18 yıldan fazla bir süre önce beyin sapı felci geçirdiğinden beri konuşamıyor, yazı yazamıyor. Hasta, 14 kelimeye kadar harfleri yavaşça seçmesine imkan tanıyan hareket izleme teknolojisini kullanarak iletişim kuruyor. Avatar teknolojisinin gelecekte danışman olarak çalışmasını mümkün kılacağını düşünüyor.
Ekip, Ann'in beyninin konuşma için kritik olan bölgesine 253 elektrottan oluşan kağıt inceliğinde bir dikdörtgen çip yerleştirdi. Elektrotlar, felç olmasaydı dil, çene, gırtlak ve yüzdeki kasların kontrol edilebileceğini gösteren beyin sinyallerini yakaladı. Çip takıldıktan sonra Ann, farklı cümleleri tekrarlayarak çeşitli konuşma sesleri için benzersiz beyin sinyallerini tespit edecek şekilde sistemin yapay zeka algoritmasını eğitmek üzere ekiple birlikte çalıştı.
Sistem, 39 farklı sesi öğrendi ve sinyalleri anlaşılır cümlelere çevirmek için ChatGPT tarzı bir dil modeli kullanıldı. Bu daha sonra, Ann'in düğününde yaptığı konuşmanın kaydına dayanarak, Ann'in yaralanmadan önceki sesine benzeyecek şekilde kişiselleştirilmiş bir sese sahip bir avatarı kontrol etmek için kullanıldı.
YÜZDE 28 YANLIŞ ÇÖZDÜ
Söz konusu teknoloji mükemmel değildi; 500'den fazla ifade içeren bir test çalışmasında kelimelerin kodunu yüzde 28 oranında yanlış çözüyordu ve normalde konuşulan 110-150 kelimeye kıyasla dakikada 78 kelime hızında beyinden metne aktarım sağlıyordu. Ancak bilim insanları, doğruluk, hız ve gelişmişlik konularındaki son gelişmelerin, teknolojinin artık hastalar için pratik olarak yararlı bir noktada olduğunu gösterdiğini söyledi.
Araştırmada yer almayan Hollanda'daki Utrecht Üniversitesinden nörolog Prof. Nick Ramsey, "Bu, önceki sonuçlara göre oldukça büyük bir sıçrama. Bir dönüm noktasındayız." diyerek çalışmanın yine de büyük bir başarı gösterdiğini söyledi.
Bir sonraki önemli adım, beyin-bilgisayar arayüzünün kafatasının altına yerleştirilebilecek kablosuz bir versiyonunu üretebilmek.
California Üniversitesinde nörolojik cerrahi alanında yardımcı doçent olarak görev alan araştırmanın ortak yazarı Dr. David Moses, "İnsanlara bu teknolojiyle kendi bilgisayarlarını ve telefonlarını özgürce kontrol etme yeteneğinin verilmesi, onların bağımsızlıkları ve sosyal etkileşimleri üzerinde derin etkiye sahip olacaktır." dedi.
Çalışma bulguları Nature dergisinde yayımlandı.
'da Takip Edin!
