Zayıflatıyor ve tedavi ediyor… Glütensiz diyet kimler için uygun?

Glütensiz diyetler, tedavilere destek olmak için kullanılıyor ve kimi hastalıklarda, ömür boyu glütenden uzak durmak gerekebiliyor. Peki glütensiz diyet hangi durumlarda tercih ediliyor? Beslenme ve Diyet Uzmanı Uzm. Dyt Cansu Kahraman, tek tek sıraladı.

ÇÖLYAK HASTALIĞI

Çölyak hastalığının tek etkili tedavisi, ömür boyu süren bir glütensiz diyet uygulamaktır. Bu diyet, glüten içeren buğday, arpa, çavdar ve yulaf gibi tahılların tamamen beslenmeden çıkarılmasını içerir. Çölyak hastalarının dikkatli bir şekilde beslenmeleri ve glüten içeren gıdalardan kaçınmaları, semptomların kontrol altına alınmasına ve bağırsakların iyileşmesine yardımcı olur.

GLÜTEN İNTOLERANSI

Glüten hassasiyeti olan bireylerde, laboratuvar testleri genellikle çölyak hastalığına işaret etmese de şikayetler glüten içeren gıdaları tükettikten sonra belirginleşir. Bu nedenle bu kişiler glütensiz bir diyet uygulayarak semptomları kontrol altına alabilirler. Ancak her bireyde glüten hassasiyeti farklıdır, bu yüzden kişisel deneme yanılma yöntemiyle hangi gıdaların semptomlara neden olduğunu belirlemek önemlidir.

Glütensiz diyetler, tedavilere destek olmak için kullanılıyor, bazı hastalıklarda ömür boyu uygulanıyor.

İRRİTABL BAĞIRSAK SENDROMU (İBS)

İrritabl bağırsak sendromu (İBS), sindirim sistemi ile ilişkili kronik bir rahatsızlıktır ve karın ağrısı, şişkinlik, ishal, kabızlık gibi semptomlarla kendini gösterir. İBS hastalarının bir kısmı, semptomlarını hafifletmek için glütensiz bir diyeti tercih edebilirler. Bununla birlikte, bu durum herkes için geçerli değildir ve glütenin İBS semptomlarına olan etkisi kişiden kişiye değişebilir. Bazı İBS hastaları, glüten içeren tahılların semptomlarını şiddetlendirdiğini düşünmektedir, bu nedenle glütensiz diyet denemek isteyebilirler. Ancak bilimsel olarak kanıtlanmış bir tedavi yöntemi olmadığı için, İBS'li bireylerin bir doktora danışarak ve profesyonel bir diyetisyenle çalışarak glütensiz diyeti denemeleri önerilir. 

GLÜTEN HASSASİYETİ DIŞINDA DİĞER DURUMLAR

Glüten hassasiyeti dışında, bazı başka sağlık sorunları da glütenin semptomları üzerinde etkili olabileceği düşünülmektedir. Özellikle otizm spektrum bozukluğu (OSB) ve migren gibi durumlar, bazı bireylerde glüten tüketiminin semptomları tetikleyebileceği gözlemlenmiştir. Otizm spektrum bozukluğu olan bireylerde bazı araştırmalar, glüten içeren gıdaların davranışsal ve duygusal semptomları artırabileceğini öne sürmektedir. Benzer şekilde, migren atağı geçiren kişilerde glütenin migren semptomlarını şiddetlendirebileceği bildirilmiştir. Ancak bu durumlar her bireyde farklıdır, bu nedenle glütenin semptomlara olan etkisi kişiseldir. Bu nedenle otizm veya migren gibi rahatsızlıklarla mücadele eden bireyler, bir uzmanın gözetiminde glütenin semptomları üzerindeki etkilerini değerlendirmelidirler ve gerektiğinde diyetlerini kişiselleştirmelidirler.

SAĞLIKLI BİREYLER İÇİN GLÜTENSİZ DİYET

Sağlıklı bireyler için glütensiz bir diyet, genellikle önerilmez. Tam tahıllar, lif ve vitamin açısından zengin olan buğday, arpa ve çavdar gibi glüten içeren tahıllar, dengeli bir beslenme için önemlidir. Glütensiz bir diyet, sağlıklı bireylerde diğer sağlık sorunlarına yol açabileceği için dikkatli bir şekilde uygulanmalıdır. Doktorunuz ve diyetisyeniniz önermediği sürece glüten beslenmeden çıkarılmamalıdır.