Bilim insanları, son 9 milyar yılın en hızlı büyüyen kara deliğini buldu
TEKNOLOJİ Haberleri / ABC News, The Guardian
Kara delikler, ışığın kendisi de dahil olmak üzere yanına yaklaşan her şeyi yiyip bitiren kozmik oburlardır. Uluslararası bir araştırma ekibi, her saniye Dünya'nın bir eşdeğerini yutan süper kütleli bir kara delik keşfettiklerini açıkladı.
Yeni bir araştırmaya göre, bilim insanları, milyarlarca yıllık diğer parlak nesnelere bakarak, yeni keşfedilen devin, son 9 milyar yılın en parlak ve en hızlı büyüyen süper kütleli kara deliği olduğunu ileri sürüyor. Erboğa takımyıldızında bulunan bu parlak kozmik canavar, kendi galaksimizin merkezindeki süper kütleli kara delikten 500 kat daha büyük. İnceleme aşamasındaki bulgular, arXiv'de yayınlandı.
Avustralya Ulusal Üniversitesi astronomu ve çalışmanın baş yazarı Christopher Onken, "İnsanlar 1960'lardan beri bu tür nesneleri arıyorlar ve bir şekilde bu (kara delik) onu bulmak için önceki tüm çabalarımızdan kurtulmuş gibiydi." dedi.
SAMANLIKTA İĞNE ARAMAK GİBİ
Ekip, Yeni Güney Galler'in Orta Batı ve Kuzey Batı Yamaçları bölgeleri arasındaki Coonabarabran yakınlarında yer alan Siding Spring Gözlemevinde SkyMapper teleskopunu kullandı. Gök bilimciler, Samanyolu'ndaki yakın ikili yıldız çiftlerini (aynı kütle merkezi etrafında dönen yıldızları) ararken olağandışı nesneye rastladı.
SkyMapper Southern Sky Survey'den alınan bu renkli görüntü, büyüyen kara deliği parlak mavi olarak gösteriyor. (Foto: Christopher Onken/Avustralya Ulusal Üniversitesi)
New York'taki Columbia Üniversitesinden doktora öğrencisi Adrian Lucy, yaklaşık 200 ikili yıldız adayı buldu ancak Dr. Onken'e göre aralarında garip bir şey vardı. Onken, “Bunlardan birinin ikili sistem gibi olmadığı ortaya çıktı.” diyerek cisme odaklandıklarını belirtti.
Ekip, tuhaf nesneye daha yakından bakmak için Güney Afrika Astronomik Gözlemevinin Cape Town'daki 1.9 metrelik teleskopunu kullanmaya başladı. Burada, SMSS J114447.77-430859.3 veya kısaca J1144 olarak adlandırdıkları nesneden gelen ışığın çeşitli dalga boylarını gözlemlediler.
Kozmik cisim, gazın çok hızlı hareket ettiğini ve süper kütleli bir kara delikle desteklendiğini gösteren parlak çizgilere sahipti. Milyonlarca veya milyarlarca Güneş kütlesine sahip süper kütleli kara delikler, gökyüzündeki en parlak nesnelerden bazılarını çalıştıran motorlardır; kuasarlar, parlak ve aktif galaksi çekirdekleridir.
Dünya'dan bakıldığında, bu parlak nesneler biraz yıldızlara benziyor ancak ışıkları aslında gaz, toz ve kara deliğin etrafında dönen yıldızların halkasından geliyor, bu da bir yığılma diski olarak biliniyor. Bu malzeme, yoğun yerçekimi kuvvetiyle kara deliğin açık ağzına emildiğinde, süper ısınır ve parlak ışık yayar.
Bir tepeden aşağı yuvarlanan bir top gibi, malzeme kara deliğin olay ufkuna - ışığın bile kaçamadığı noktaya - yaklaştıkça potansiyel enerjisinden vazgeçerek daha hızlı hareket eder. Sonunda tüm bu şeyler, olay ufkunun ötesinde kara deliğe düşer ve kara deliğin kütlesine eklenir.
Dr. Onken ve ekibinin süper kütleli kara deliğin kütlesini, yani tahmini 3 milyar Güneş büyüklüğündeki şeyi ölçmesine izin veren de bu parlak, hızlı hareket eden gaz girdabıydı. Bunu bir perspektife oturtmak gerekirse, galaksimizin merkezindeki süper kütleli kara delik, Sagittarius A*, yaklaşık 4 milyon Güneşlik bir kütleye sahiptir.
J1144, son 60 yılda tanımlanan diğer kuasarlardan daha sönük olsa da, çok daha uzaktaydı ve benzer yaştaki diğer nesnelerden hala çok daha parlaktı.
DİĞERLERİNDEN DAHA HIZLI BÜYÜYOR
Ekip ayrıca önceki veri kümelerinde nasıl göründüğüne bakarak J1144'ün parlaklığını son 45 yılla karşılaştırdı. Dev kuasarın zaman içinde sürekli olarak parlak kaldığını ve kara deliğinin sürekli olarak gaz ve yoluna çıkan her şeyi yuttuğunu gösterdiler.
Queensland Teknoloji Üniversitesinden astrofizikçi Michael Cowley, “Genellikle kara delik ne kadar büyükse, galaksinin de o kadar büyük olduğunu göreceksiniz” diyerek boyutuna değindi.
Bu kuasarın ışığı, Samanyolu'ndaki tüm ışıklardan yaklaşık 7 bin kat daha parlaktı, bu da doğru teleskopla onu görebileceğiniz anlamına geliyor. Dr. Onken, 30-40 santimetre çapında bir teleskopa ve uzun pozlamalar alabilen bir kameraya ihtiyacınız olduğunu söylüyor.
Erboğa takımyıldızında parlayan J1144 isimli kara delik, gökyüzünde Güneyhaçı takımyıldızının hemen kuzey batısında yer almaktadır. Dr Onken, "Yılın bu zamanında gün batımında tam tepemizde" diyerek konumunu açıklıyor.
'da Takip Edin!
